Tacitus
Gaius Cornelius Tacitus (veya genel bilinen adıyla Cornelius), MS 56-120 yılları arasında Roma'da yaşamış hatip, avukat, senatör ve tarihçidir. Roma senatosundaki görevleri, Roma tarihi ve imparatorluğun kuzeyindeki Cermenler üzerine yazdığı eserleriyle tanınır. Tacitus, modern akademisyenler tarafından en büyük Roma tarihçilerinden biri olarak kabul edilmektedir.[2]
| Tacitus | |
|---|---|
 | |
| Doğumu | MS 56[1] Gallia Narbonensis Eyaleti |
| Ölümü | MS 117 veya MS 120[1] |
| Evlilik | Julia Agricola |
| Çağı | Klasik Latince dönemi |
| Önemli eser |
|
Etkilendikleri | |
Yaşamı
değiştir
Tacitus, MS 56-57 yıllarında diğer birçok Altın ve Gümüş çağı yazarları gibi soylu bir ailenin çocuğu olarak Kuzey İtalya veya bir Roma eyaleti olan Gallia Narbonensis’te doğmuştur. Eserleri onun zamanı hakkında birçok bilgi verirken, kendi yaşamı hakkında pek az bilgi verir. Günümüze kalan bilgilere göre Tacitus, yakın arkadaşı Plinius gibi hukuk ve siyasi hayatına hazırlanmak için retorik okumuştur. Hatta bu eğitimi ileride kendi adı Tacitus (sessiz) ile tezat oluşturacak derecede iyi bir hatip olmasına ve konuşmalarıyla halkın beğenisini kazanmasına yol açmıştır. Çalışma hayatına Historiae eserinde belirttiği gibi İmparator Vespasianus'un yardımlarıyla başlar. Kariyerindeki önemli olaylardan birisi de ünlü komutan Agricola'nın kızı Iulia ile MS 77 yılında evlenmesidir. Siyasi yaşamına ise MS 81-82 yıllarında İmparator Titus zamanında quaestor (yargıç) olarak başlar. Kariyerinde hızla yükselerek MS 88 yılında praetorluğa (baş yargıç) atanır. Çeşitli eyaletlerde MS 89'dan 93'e kadar lejyon kumandanlığında çalışır. Nerva'nın imparatorluğu zamanında MS 97 yılında Tacitus consul suffectus (vekil konsül) olur. Böylece ailesinde Roma senatosuna adımını atan ilk kişi Tacitus olur. Bu konsüllüğü sırasında ünlü Roma askeri Lucius Virginius Rufus'un cenazesinde yaptığı konuşma ile ününün doruğuna çıkar. Bir yıl sonra Agricola ve Germania adlı eserlerini yazarak ve yayınlatarak, ölümüne kadar devam edeceği edebî kariyerine başlar. Daha sonra Traianus'un imparatorluğuna kadar devlet işlerinden elini çeker. Siyasetten ve hukuktan ayrı kaldığı zamanlarda iki büyük eseri Historiae ve Annales'i yazar. Ölüm tarihi tam olarak bilinmemekle birlikte, Hadrianus'un imparatorluğuna dek yaşadığı tahmin edilmektedir.
Eserleri
değiştir
De vita et moribus Iulii Agricolae (Iulius Agricola’nın yaşamı ve ölümü) : Bu eserde Tacitus saygın bir Romalı komutan ve kendi kayın pederi olan Iulius Agricola'nın yaşamını ele alır. Bununla birlikte Britanya adasının coğrafi ve etnografik özelliklerine de değinir. Tacitus, Agricola'nın sadakatini, dürüstlüğünü ve despot İmparator Domitianus karşısında gösterdiği azim ve kararlılığı övgü dolu bir dille gözler önüne serer ve ancak Domitianus'un MS 96 yılında suikaste kurban gitmesinin ardından gelen rejim değişikliğinden sonra bu eseri yayınlatabilir.[3]
De Origine et situ Germanorum (Germania halkının kökeni ve yerleşim yeri): Roma imparatorluğunun sınırlarının dışında yaşayan Germanialı kavimleri konu alan etnografik bir incelemedir. İlk eseri Agricola ile benzer özellikler taşıyan bu eserinde Tacitus, Germania'nın topraklarını ve Germanialıların kanunlarını, gelenek-göreneklerini inceler daha sonra Roma İmparatorluğuna yakın olanlardan Baltık Denizi sahillerinde yerleşik olanlarına kadar tek tek kavimleri ele alır.[4][5]
Dialogus de oratoribus (Hatipler üzerine söyleşi): Dialogus de oratoribus adlı eserinin ne zaman yazıldığı kesin olmamakla birlikte Tacitus’un bu eseri Agricola ve Germania eserlerinden sonra kaleme aldığı tahmin edilmektedir. Pek çok yönden diğer eserlerinden farklı olduğu için özgünlüğü tartışmalıdır. Tacitus’un diğer eserlerinden farklı olmasının sebebi belki de hitabet sanatıyla ilgili olmasındandır. Fabius Iustus’a ithaf edilmiş olması bize yayınlandığı tarih hakkında bir fikir verse de yazıldığı tarihi öğrenmemize yardımcı olmaz.
Historiae: Dört İmparator Yılıyla başlayan ve Flavianus hanedanının despotluğu ile biten zaman dilimini ele alır. Sadece ilk dört kitap ve beşinci kitabın yirmi altı bölümü günümüze ulaşmıştır. Bu kitaplar MS 69 yılını ve 70 yılının başlarını anlatır. Beşinci kitapta Titus'un Büyük Yahudi İsyanını bastırması, Yahudiler hakkında kısa bir araştırma ve eğitimli Romalıların bu insanları nasıl gördüğü hakkında bilgiler vardır Eserin Domitianus'un MS 96'daki ölümünü de içine alacak şekilde geniş kapsamlı bir eser olduğu tahmin edilmektedir.
Annales (Yıllıklar): İmparator Augustus’un ölümünden (MS 14) Nero'nun ölümüne (MS 68) kadar olan elli dört yıllık zaman dilimini kapsayan bir eserdir. Beşinci, yedinci, sekizinci, dokuzuncu, onuncu kitabın büyük bölümü, on birinci kitabın başı ve on altıncı kitabın sonu ne yazık ki kaybolmuştur. Kaybolan bölümler İmparator Caligula’nın hüküm sürdüğü zamanı, İmparator Claudius’un hüküm sürdüğü ilk beş yılı ve İmparator Nero’nun hükümdarlığının son iki yılını kapsamaktadır.
Kaynakça
değiştir- ^ a b "www.britannica.com". 22 Eylül 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ağustos 2011.
- ^ Hıristiyanlık Tarihi. F. F. Bruce. Yeni Yaşam Yayınları. 1977. s. 135 ISBN 975-8318-86-1.
- ^ Bu eserin Hamit Dereli tarafından Türkçeye çevirisi 1943'te Milli Eğitim Bakanlığı Tercüme Bürosu tarafından yaptırılmış ve "Dünya Edebiyatından Tercümeler - Latin Klasikleri Dizisi" içinde yayınlanmıştır. C. Tacitus (çev. Hamit Dereli), (1943, yeni basım 1990) Agricola’nın Hayatı veya Britanya Tarihi, Ankara:Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları (Dünya Edebiyatından Tercümeler / Latin Klasikleri Dizisi)
- ^ Bu eser ilk defa Hamit Dereli tarafından Türkçeye çevirilip Milli Eğitim Bakanlığı Tercüme Bürosu tarafından "Dünya Edebiyatından Tercümeler - Latin Klasikleri Dizisi" içinde yayınlanmıştır. C.Tacitus (çev. Hamit Dereli), (1943), Germania Ankara:Milli Eğitim Vekaleti Yayınları (Dünya Edebiyatından Tercümeler / Latin Klasikleri Dizisi)
- ^ Diğer Türkçeye çeviri: Cornelius . Tacitus (çev.Mine Hatapkapulu) (2008) Germania Halklarının Kökeni ve Yerleşim Yeri, İstanbul:Kabalcı Yayınları ISBN 975997083
Dış bağlantılar
değiştir
- Erdoğan T. (2006), Tacitus'un monografileri:Agricola'nın yaşamı ve Germania'da kaynak kullanımı, İstanbul Üniversitesi-Sosyal Billimler Enstitüsü yükseklisans tezi www.belgeler.com
- Hatapkapulu M. (2007), Tacitus'un Germen kavimlerine bakışı, Ankara Üniversitesi-Sosyal Billimler Enstitüsü yükseklisans tezi