Düşük yüzey parlaklığına sahip gökada
Düşük yüzey parlaklığına sahip gökada (İngilizce: Low Surface Brightness Galaxy, kısaca: LSB gökadası), gökyüzündeki diğer gökadalara göre daha soluk görünen bir tür gökadadır. Dünya'dan bakıldığında gece gökyüzü ortamından en az bir kadir daha düşük olan yüzey parlaklığına sahiptir.
LSB'lerin çoğu cüce gökadalardır ve baryonik maddelerinin çoğu, yıldızlar yerine nötr gaz halindeki hidrojen formundadır. Bu gökadaların kütlesinin %95'ten fazlasının baryonik olmayan karanlık madde olduğu düşünülmektedir. Bu gökadalarda az sayıda süpernova (SN) aktivitesi olduğu gözlemlenmiştir, ancak LSB gökadası olan IC 217, 2014cl adlı bir süpernovaya ev sahipliği yapmıştır.[2][3]
Dönüş eğrisi ölçümleri, yıldızların ve parlak gazın toplam kütlesel dengeye çok az katkıda bulunduğu anlamına gelen aşırı yüksek bir kütle-ışık oranını gösterir. LSB'lerin merkezlerinde normal sarmal gökadalardaki şişkinliğin aksine yıldızların büyük yoğunlukları yoktur. Bu nedenle, merkezlerinde bile karanlık madde hakim gibi göründüğünden, karanlık madde araştırmaları için mükemmel bir laboratuvar gibidirler.
Yüksek yüzey parlaklığına sahip gökadalara kıyasla LSB'ler, genellikle diğer gökadalardan yoksun bölgelerde bulunan izole alan gökadalarıdır. Geçmişlerinde, diğer gökadalarla daha az gelgit etkileşimi veya birleşme yaşamışlardır. Bu, düşük yıldız içeriğinin bir izahıdır.
LSB gökadalarının varlığı, 1976 yılında Mike Disney tarafından kuramsal olarak öngörüldü.
Örnekler
değiştirKaynakça
değiştir- ^ "Hiding in the night sky". 14 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Nisan 2016.
- ^ D. Monnier Ragaigne; W. van Driel; S.E. Schneider; T.H. Jarrett; C. Balkowski (Temmuz 2003). "A search for Low Surface Brightness galaxies in the near-infrared I. Selection of the sample". Astronomy and Astrophysics. 405: 99-109. arXiv:astro-ph/0304380 $2. Bibcode:2003A&A...405...99M. doi:10.1051/0004-6361:20030585.
- ^ L. Gonzalez; M. Hamuy; R. Antezana (Ağustos 2014). "Supernova 2014cl in IC 217". Central Bureau Electronic Telegrams. 3950: 1. Bibcode:2014CBET.3950....1G. 22 Mart 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Mart 2023.