Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin dış ilişkileri
Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin dış ilişkileri, de jure olarak Azerbaycan Cumhuriyeti'ne bağlı Dağlık Karabağ bölgesinde Ermenistan Cumhuriyeti'nin bölgeye müdahalesinden sonra 10 Aralık 1991'de halkoylamasıyla bağımsızlığı kabul edilen ve 6 Ocak 1992'de bağımsızlığı ilan edilen fakat Ermenistan dahil, hiçbir ülke veya uluslararası kuruluş tarafından bağımsızlığı tanınmayan[1] de facto cumhuriyet olan Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'ni dışişlerinde Dağlık Karabağ Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı temsil etmekte ve girişimlerde bulunmaktaydı.[2]
Dağlık Karabağ Cumhuriyeti, eski Dağlık Karabağ Özerk Bölgesi topraklarının çoğunu kontrol ediyordu (2020 Dağlık Karabağ savaşından önce aynı zamanda çevredeki bölgenin bir kısmını da kontrol ediyordu).[3] Yalnızca BM üyesi olmayan diğer üç devlet, Abhazya,[4] Güney Osetya[4] ve Transdinyester[4] tarafından tanındı.[5] Uluslararası toplumun geri kalanı Dağlık Karabağ'ı Azerbaycan'ın bir parçası olarak tanıdı. Kasım 2012'de Uruguay'ın dış ilişkiler komitesinin bir üyesi, ülkesinin Dağlık Karabağ'ın bağımsızlığını tanıyabileceğini ifade etti.[6] 2012 yılında Ermenistan ve Tuvalu arasında diplomatik ilişkiler kuruldu ve bu da Dağlık Karabağ'ın Tuvalu tarafından tanınabileceği yönünde spekülasyonlara yol açtı.[7] Ekim 2012'de Avustralya'nın Yeni Güney Galler eyaleti Dağlık Karabağ'ı tanıdı.[8] Eylül 2014'te İspanya'daki Bask Parlamentosu, Dağlık Karabağ'ın kendi kaderini tayin hakkını destekleyen bir önergeyi kabul etti ve Kasım 2014'te yine İspanya'daki Navarre Parlamentosu, Dağlık Karabağ'ın çözüm müzakerelerine katılmasını destekleyen bir bildiri yayınladı.[9]
Uluslararası tanınmaması nedeniyle Dağlık Karabağ'ta başka ülkelerin diplomatik misyonları hiçbir zaman mevcut olmadı. Öte yandan cumhuriyet, yedi ülkede temsilciliklerle dünya çapında küçük bir temsilcilikler ağı kurdu.
19 Eylül 2023'teki Dağlık Karabağ çatışmaları sırasında Dağlık Karabağ Cumhuriyeti, 1 Ocak 2024'e kadar kendisini feshetmeyi kabul etti. Anlaşma uyarınca, 1 Ocak 2024'te bunu yaparak kendi ilan ettiği bağımsızlığını sona erdirdi.[10]
Dışişleri bakanlığı
değiştirDağlık Karabağ Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı başkent olan Hankendi'de bulunmaktaydı.[2]
Aşağıda, Dağlık Karabağ Cumhuriyeti'ni temsil eden dışişleri bakanları'nın bir listesi bulunmaktadır:
- 1993–1997: Arkadi Ghukasyan
- 1997–2002: Naira Melkumyan
- 2002–2004: Ashot Gulyan
- 2004–2005: Arman Melikyan
- 2005–2011: Georgy Petrosyan
- 2011–2012: Vasily Atajanyan (vekaleten)
- 2012–2017: Karen Mirzoyan
- 2017–2021: Masis Mayilyan
- 2021–2023: David Babayan[11]
- 2023–2024: Sergey Ghazaryan
İkili ilişkiler
değiştirAbhazya
değiştirDağlık Karabağ Cumhuriyeti ile kısmen tanınan Abhazya Cumhuriyeti birbirini tanıdı. Her iki devlet de vatandaşları için vize zorunluluğunu kaldırdı ve Demokrasi ve Milletler Hakları Topluluğu'na katıldı.
Avustralya
değiştir2012 yılında Yeni Güney Galler Parlamentosu Avustralya hükûmetine Dağlık Karabağ'ı tanıma çağrısında bulundu. Dağlık Karabağ'ın Avustralya'nın Sidney kentinde bir Temsilcilik Ofisi bulunuyordu.
Ermenistan
değiştirErmenistan Dağlık Karabağ'ı hiçbir zaman tanımasa da çok yakın ilişkileri vardı. Fiilen Ermenistan'ın bir parçası olarak işlev görüyordu.[12][13][14][15][16][17] Erivan'da Dağlık Karabağ'ın temsilciliği kuruldu.
Avrupa
değiştirDağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin Avrupa'da Berlin, Paris ve Moskova dahil olmak üzere üç temsilciliği vardı.[18]
Dağlık Karabağ, Rusya'nın Donetsk ve Luhansk'ı tanımasına olumlu yanıt verdi, ancak bu, kendilerinin tanınmasını kapsamadı.[19]
Lübnan
değiştirDağlık Karabağ Cumhuriyeti'nin Lübnan'ın başkenti Beyrut'ta bir Temsilciliği bulunuyordu. Mart 2018'de Dağlık Karabağ cumhurbaşkanı Bako Sahakyan Lübnan'ı ziyaret etti ve Ermeni Apostolik Kilisesi Kilikya Büyük Evi Katolikosluğu başkanı Katolikos I. Aram ile görüştü.[20] Mayıs 2018'de, Dağlık Karabağ şehri Martakert ve Lübnan'ın Bourj Hammoud kasabasının temsilcileri, ikinci kasabada bir İşbirliği Anlaşması imzaladı.[21]
Güney Osetya
değiştirDağlık Karabağ Cumhuriyeti ile kısmen tanınan Güney Osetya Cumhuriyeti birbirini tanıdı. Her iki devlet de vatandaşları için vize zorunluluğunu kaldırdı ve Demokrasi ve Milletler Hakları Topluluğu'na katıldı.
Transdinyester
değiştirDağlık Karabağ Cumhuriyeti ve Transdinyester birbirini tanıdı ve vatandaşlarına yönelik vize zorunluluğunu kaldırdı. İki ülke arasında birçok ortak etkinlik gerçekleştirildi. 2001 yılında Stepanakert'te her iki ülke Transdinyester Dışişleri Bakanlığı ile Dağlık Karabağ Dışişleri Bakanlığı arasında İşbirliği ve İstişareler Protokolü'nü imzaladı.[22] Transdinyester aynı zamanda Demokrasi ve Milletler Hakları Topluluğu'na da katılmaktadır.
Ukrayna
değiştirUkrayna, Dağlık Karabağ'ı tanımadı ve Birinci Dağlık Karabağ Savaşı sırasında Azerbaycan'a silah sağladı.
Rusya'nın Ukrayna'yı işgali sırasında Dağlık Karabağ, Ukrayna'ya, yani Kiev ve Zaporizhzhia Oblastlarına 14 ton insani yardım gönderdi. Ancak bu yardım "Dağlık Karabağ'daki Rus barışı koruma birlikleri aracılığıyla" gönderiliyordu.[23]
Amerika Birleşik Devletleri
değiştirAmerika Birleşik Devletleri, Dağlık Karabağ Cumhuriyeti ile hiçbir zaman diplomatik ilişki kurmadı ve onu Azerbaycan'ın bir parçası olarak tanıdı. Amerika Birleşik Devletleri'nde Dağlık Karabağ'a verilen destek her şeyden önce eyalet yasama organı düzeyinde kendini gösterdi. Birçoğu Dağlık Karabağ'ı destekleme kararlarını kabul etti.
Ayrıca Dağlık Karabağ hükûmet yetkilileri ABD Kongresi üyeleriyle düzenli olarak temas halindeydi. Ekim 2019'da Dağlık Karabağ Dışişleri Bakanı, Cumhuriyet yetkililerinin Dağlık Karabağ ile ABD arasındaki ilişkilere çeşitli düzeylerde büyük önem verdiğini belirtti. Bakan ayrıca, ABD Kongre üyeleriyle yaptığı toplantıda mali yardım ve çatışmanın barışçıl çözümüne verdiği destek için ABD'ye takdirlerini ifade etti ve işbirliğinin daha da geliştirilmesini umdu.[24]
Kaynakça
değiştir- ^ King, Charles (2008). The ghost of freedom (İngilizce). Oxford University Press. s. 6. ISBN 0-19-517775-4, ISBN 978-0-19-517775-6. 3 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2009.
Those of the unrecognized regimes - Nagorno-Karabakh, Abkhazia, and South Ossetia - were viewed by outsiders as desperate attempts to rationalize the whims of separatists
- ^ a b "The procedure of foreign citizens' entry to the Nagorno Karabakh Republic" (İngilizce). Dağlık Karabağ Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı. 11 Haziran 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2009.
- ^ "Official website of the President of the Nagorno-Karabakh Republic. General Information about NKR". President.nkr.am. 1 Ocak 2010. 3 Şubat 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 6 Mayıs 2012.
- ^ a b c Вице-спикер парламента Абхазии: Выборы в НКР соответствуют всем международным стандартам 11 Ağustos 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.: "Абхазия, Южная Осетия, НКР и Приднестровье уже давно признали независимость друг друга и очень тесно сотрудничают между собой", - сказал вице-спикер парламента Абхазии. ... "...Абхазия признала независимость Нагорно-Карабахской Республики..." - сказал он."
- ^ "In detail: The foreign policy of Pridnestrovie". Pridnestrovie.net. 26 Mayıs 2010. 11 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Haziran 2010.
- ^ "Uruguay may be the first to recognize Karabakh- Uruguay Deputy". Arka News Agency. 14 Kasım 2012. 16 Aralık 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Ocak 2013.
Uruguay may be the first country to recognize Nagorno-Karabakh Republic’s independence...
- ^ "Tuvalu and Armenia". Panorama. 14 Aralık 2012. 16 Ağustos 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Nisan 2017.
- ^ "Full Day Hansard Transcript". Parliament of New South Wales. 25 Ekim 2012. 14 Mart 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2012.
...calls on the Commonwealth Government to officially recognise the independence of the Republic of Nagorno-Karabakh and strengthen Australia's relationship with the Nagorno-Karabakh and its citizens.
- ^ "Navarre Parliament Says Artsakh Must Take Part in Talks". 10 Kasım 2014. 23 Aralık 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Ekim 2019.
- ^ "Nagorno-Karabakh Republic will cease to exist from Jan 1 2024 - Nagorno-Karabakh authorities". Reuters. 28 Eylül 2023. 28 Eylül 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Eylül 2023.
- ^ "David Babayan appointed Foreign Minister of Artsakh – Public Radio of Armenia". 6 Mayıs 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Nisan 2024.
- ^ Hughes, James (2002). Ethnicity and Territory in the Former Soviet Union: Regions in Conflict. Londra: Cass. s. 211. ISBN 978-0-7146-8210-5.
Indeed, Nagorno-Karabakh is de facto part of Armenia.
- ^ Mulcaire, Jack (9 Nisan 2015). "Face Off: The Coming War between Armenia and Azerbaijan". The National Interest. 3 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2016.
The mostly Armenian population of the disputed region now lives under the control of the Nagorno-Karabakh Republic, a micronation that is supported by Armenia and is effectively part of that country.
- ^ "Armenia expects Russian support in Karabakh war". Hürriyet Daily News. 20 Mayıs 2011. 2 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Haziran 2013.
While internationally recognized as Azerbaijani territory, the enclave has declared itself an independent republic but is administered as a de facto part of Armenia.
- ^ Central Asia and The Caucasus, Information and Analytical Center, 2009, Issues 55-60, Page 74, "Nagorno-Karabakh became de facto part of Armenia (its quasi-statehood can dupe no one) as a result of aggression."
- ^ Deutsche Gesellschaft für auswärtige Politik, Internationale Politik, Volume 8, 2007 "... and Nagorno-Karabakh, the disputed territory that is now de facto part of Armenia ..."
- ^ Cornell, Svante (2011). Azerbaijan Since Independence. New York: M.E. Sharpe. s. 135. ISBN 978-0-7656-3004-9.
Following the war, the territories that fell under Armenian control, in particular Mountainous Karabakh itself, were slowly integrated into Armenia. Officially, Karabakh and Armenia remain separate political entities, but for most practical matters the two entities are unified.
- ^ "Permanent Representations | NKR". 5 Aralık 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Kasım 2020.
- ^ Kucera, Joshua (22 Şubat 2022). "Putin's Donbas recognition reverberates in Caucasus". eurasianet. 7 Haziran 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 26 Haziran 2022.
- ^ "Karabakh President in Lebanon, meets with Catholicos of Great House of Cilicia". news.am. 22 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2018.
- ^ "Karabakh's Martakert, Lebanon's Bourj Hammoud sign memorandum of cooperation". news.am. 22 Mayıs 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Mayıs 2018.
- ^ "Protocol on Cooperation and Consultations between the Ministry of Foreign Affairs of the Pridnestrovien Moldavian Republic and the Ministry of Foreign Affairs of the Nagorno-Karabakh Republic". Ministry of Foreign Affairs of Transnistria. 4 Temmuz 2001. 9 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Nisan 2016.
- ^ "Artsakh sends 14 tons of humanitarian aid to Ukraine". armenpress.am (İngilizce). 8 Mart 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2023.
- ^ "Foreign Minister of Artsakh receives U.S. Congresswomen". armenpress.am. 8 Ekim 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ekim 2019.
Dış bağlantılar
değiştir- (Ermenice) (İngilizce) (Rusça) Dağlık Karabağ Cumhuriyeti Dışişleri Bakanlığı 20 Haziran 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.