Dalaman Havalimanı
Dalaman Havalimanı (IATA: DLM, ICAO: LTBS), Muğla'nın Dalaman ilçesi sınırları içerisinde bulunan uluslararası havalimanı. Şehir merkezinin 6 km güneyinde yer alan havalimanı; Milas-Bodrum Havalimanı ile birlikte Muğla'ya hizmet veren iki uluslararası havalimanından biridir.
| Dalaman Havalimanı | |||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
 | |||||||||||
 | |||||||||||
| Özet | |||||||||||
| Havalimanı tipi | Sivil, askeri | ||||||||||
| Sahibi/İşleticisi | YDA Havalimanı Yatırım ve İşletme A.Ş. Devlet Hava Meydanları İşletmesi | ||||||||||
| Sahibi | Devlet Hava Meydanları İşletmesi | ||||||||||
| İşletici | YDA Havalimanı Yatırım ve İşletme A.Ş. | ||||||||||
| Yer | Dalaman, Muğla, Türkiye | ||||||||||
| Açılış | 1981 | ||||||||||
| Bağlantı merkezi (hub) | Türk Hava Yolları, Pegasus Hava Yolları, AnadoluJet | ||||||||||
| Rakım (ODS) | 20 ft / 6,15 m | ||||||||||
| Koordinatlar | 36°42′53″K 28°47′34″D / 36.71472°K 28.79278°D | ||||||||||
| Web sitesi | dalamanairport.aero | ||||||||||
| Harita | |||||||||||
 | |||||||||||
  DLM  DLM  DLM | |||||||||||
| Pistler | |||||||||||
| |||||||||||
| İstatistikler (2015) | |||||||||||
| Toplam yolcu | 4,377,101  | ||||||||||
| Kaynak: DHMI[2] | |||||||||||
Tarihçe
değiştirYapımına 1976 yılında başlanmış ve 1981 yılında hava meydanı olarak hizmete girmiştir. 1989 yılında yönetim kurulu kararıyla havalimanı statüsünü almıştır.[3]
| Bulunduğu Şehir : | Muğla |
| Hizmete Giriş Yılı : | 1981 |
| Havalimanı Statüsü : | Sivil/Askeri |
| ICAO Kodu : | LTBS |
| IATA Kodu : | DLM |
| Trafik Tipi : | İç Hat/Dış Hat |
| Terminal Binası Toplam Büyüklüğü | 118.005 m² |
| Coğrafi Koordinatları | 36 °42' 45" N, 28 °47'29" E |
7 Mart 2014 tarihinde yapılan ihalede en yüksek teklifi 705 milyon Euro ile YDA Havalimanı Yatırım ve İşletme A.Ş. yaptı. İhale sonucunda YDA Havalimanı Yatırım ve İşletme A.Ş. 31 Aralık 2040 tarihine kadar havalimanının işletme hakkına sahip oldu.[4]
Teknik özellikler
değiştirGünün 24 saati sivil ve askeri hava ulaşımına açık tutulan Dalaman Havalimanı CAT I (Kategori I) niteliklerine sahiptir.
Dalaman Hava Meydan Komutanlığı ile ortak kullanılan havalimanının güney ucunda askeri üs bulunmaktadır ve yedek hava limanı olarak kullanılmaktadır. Üs, 1. Hava Kuvveti Komutanlığı, Balıkesir 9. Ana Jet Üs Komutanlığına bağlıdır.
| İntifa | DHMİ-HKK |
| Terminal İşletmecisi | İç Hatlar : YDA - Dış Hatlar : YDA |
| Şehre Uzaklık | 6 KM |
| Ulaşım | Otobüs, Servis, Taksi, Belediye Şehir İçi Toplu Taşıma Aracı, HAVAŞ ve MUTTAŞ |
| Yükseklik (AMSL) | 20 FT (6.15 M) |
| Aydınlatma Kategorisi | 01 CAT II - 19 Basic Yaklaşma |
| İtfaiye Kategorisi | CAT IX |
| VIP | VAR |
| CIP | VAR |
| Banka Hizmetleri | VAR |
| Sağlık Hizmetleri | VAR |
| PTT | YOK |
| Otopark Kapasitesi | 393 Otomobil, 289 Otobüs |
Toplam 9.343.000 m² kurulu alanı bulunan Liman, 2594 m² iç ve 21588 m² dış hat terminal binasına, 3000x45 m boyutlarında beton kaplamalı piste, 3000x30 m boyutlarında taksiruta ve 932x205 m boyutlarında 57 uçak kapasiteli bir aprona sahiptir.
PİSTdeğiştir |
APRONLARdeğiştir | ||||||
| Doğrultu | Uzunluk (m) | Mukavemet | Yüzey | Boyut | Kaplama | Mukavemet | Park Kapasitesi |
| 01-19 | 3000x45 | 110 PCN | Beton | 204,95x933 m² | Beton | 100 PCN | 57 |
| 267x583,60 m² | Beton | 110 PCN | |||||
Teknik Özellik Tabloları: https://www.dhmi.gov.tr/Sayfalar/Havalimani/Dalaman/TeknikBilgilerveKolayliklar.aspx 29 Eylül 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Terminal
değiştirYeni dış hatlar terminali (Terminal 2)
değiştir
2 Aralık 2003 tarihinde ihale edilen ve Ağustos 2004 tarihinde yapımına başlanılan Dalaman Havalimanı Yeni Dış Hatlar Terminal Binasının yapımını, normal süresinden 8 ay önce, 24 ay içerisinde tamamlanmış ve 1 Temmuz 2006 itibarı ile hizmete girmiştir. YDA Havalimanı Yatırım ve İşletme A.Ş.[5] tarafından Yap-İşlet-Devret modeli ile işletilmekte olan Dalaman Havalimanı Yeni Dış Hatlar Terminali 95.000 m²'lik kapalı alanı ile eski dış hatlar terminalin 4 katı büyüklüğündedir. Dış Hatlar Terminali'ne ek olarak 210.000 m²'lik ek bir apron, 45.000 m²'lik ve toplam 950 araç kapasiteli bir otoparkı ile CIP ve VIP binaları bulunmaktadır.
- 10 milyon yolcu/yıl kapasiteli,
- 12 yolcu köprüsü,
- CUTE terminalleri ile donatılmış 87 check-in kontuarı,
- 64 pasaport kontuarı,
- Bagaj Handling Sistemi ile entegre 5 seviyeli otomatik patlayıcı algılama sistemi
ve diğer kolaylıklara sahip olacak şekilde inşa edilmiştir. Yeni dış hatlar terminalinin devreye girmesiyle daha önce dış hatlar terminali olarak hizmet vermekte olan terminal, yenilenerek iç hat terminali olarak hizmet vermeye başlamıştır.
YDA Dalaman Dış Hatlar Terminali, ISO 9001 Kalite Belgesi, ISO 22000 Gıda Güvenliği, ISO/IEC 27001 Bilgi Güvenliği, ISO 14001 Çevre Belgesi, TS 13001 HACCP Gıda Güvenliği Belgesi, OHSAS 18001 İş Sağlığı ve Güvenliği Belgesi almaya hak kazanmıştır.
Havayolları ve uçuş noktaları
değiştirDüzenli/Yılboyu uçuşlar
değiştir| Hava yolları | Uçuş noktaları |
|---|---|
| Pegasus Hava Yolları | İstanbul Sabiha Gökçen |
| Thomas Cook Airlines | Londra Gatwick[6] |
| Türk Hava Yolları | İstanbul |
Sezonluk uçuşlar
değiştirCharter uçuşlar
değiştirİstatistikler
değiştirGrafikler teknik sorunlar nedeniyle geçici olarak kullanılamıyor. (T334940) |
Kaynak Vikiveri sorgusuna bakın.
| Yıl (ay) | İç Hatlar | % değişim | Dış Hatlar | % değişim | Toplam | % değişim |
|---|---|---|---|---|---|---|
| 2021 (Kasım) | 1.461.949 | %93
|
927.539 | %12
|
2.389.488 | %51
|
| 2020 | 756.473 |  %52
|
830.652 | %75
|
1.587.125 | %68
|
| 2019 | 1.583.089 | %2
|
3.321.930 | %13
|
4.905.019 | %8
|
| 2018 | 1.615.590 | %11
|
2.935.900 | %30
|
4.551.490 | %22
|
| 2017 | 1.436.326 | %12
|
2.274.607 | %25
|
3.710.933 | %20
|
| 2016 | 1.279.611 | %4.1
|
1.822.291 | %42
|
3.101.902 | %29
|
| 2015 | 1.229.318 | 21%
|
3.152.765 | 4%
|
4.382.083 | 2%
|
| 2014 | 980,926 | 15%
|
3,295,748 | 3%
|
4,276,674 | 5%
|
| 2013 | 851,704 | 3%
|
3,203,926 | 7%
|
4,055,630 | 6%
|
| 2012 | 823,508 | 18,0%
|
2,986,507 | 2,0%
|
3,810,015 | 2,0%
|
| 2011 | 692,090 | 15,0%
|
3,040,851 | 5,0%
|
3,732,941 | 1,0%
|
| 2010 | 592,321 | 27,0%
|
3,192,119 | 11,0%
|
3,784,440 | 13,0%
|
| 2009 | 464,729 | 6.3%
|
2,883,267 | 4.0%
|
3,347,996 | 4.3%
|
| 2008 | 437,174 | 10.0%
|
2,771,494 | 11.0%
|
3,208,668 | 11.0%
|
| 2007 | 398,814 | 2,497,153 | 2,895,967 |
Ulaşım
değiştirDalaman havalimana ulaşım taksi ve otobüs işletmeleri tarafından sağlanmaktadır. Göcek'e 24 km, Fethiye'ye 50 km ve Marmaris'e 89 km uzaklıktadır.
Havaş ve MUTTAŞ servisleri, Dalaman Havalimanı'ndan Marmaris ve Fethiye merkezlerine karşılıklı seferlerle yolcu taşımaktadır. Dalaman Havalimanı'ndan şehir merkezlerine ulaşmak isteyen yolcular, Dalaman Havalimanı İç Hatlar Terminali çıkışında bulunan Havaş ve Muttaş servislerinden yararlanabilmektedir.
Dış bağlantılar
değiştir- Havaş Web Sitesi 30 Mayıs 2018 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Yer Hizmetleri
değiştir| Şirket | Havayolları |
|---|---|
| TGS | Türk Hava Yolları, AnadoluJet |
| Havaş | Pegasus |
| Çelebi |
Dalaman Havalimanı'na sefer yapan havayolları, havayollarına hizmet veren yer hizmeti kuruluşları ve havayolları iletişim bilgilerine https://www.dalamanairport.aero/ucuslar/havayollari/ 14 Eylül 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. adresinden ulaşabilmektedir.
Dış bağlantılar
değiştir- TGS Web Sitesi 13 Mayıs 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Havaş Web Sitesi 14 Temmuz 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Kaynakça
değiştir- ^ "Muğla Dalaman Havalimanı Genel Bilgiler". dhmi.gov.tr. 10 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Şubat 2015.
- ^ a b "İstatistikler". dhmi.gov.tr. 30 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Ocak 2020.
- ^ "Havalimanı Tarihçesi". dalaman.dhmi.gov.tr. 18 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Nisan 2015.
- ^ "Dalaman Havalimanı işletmesine 705 milyon euro". Hürriyet. 7 Mart 2014. 7 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Kasım 2014.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 10 Temmuz 2009 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Mart 2007.
- ^ a b "Cheap flights to Dalaman, Turkey". thomascookairlines.com. 28 Haziran 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Şubat 2015.
- ^ "Lennot Dalamaniin". finnair.com. 19 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Şubat 2015.
- ^ "Jetairfly Flight Plan". Jetairfly. 7 Ocak 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Şubat 2015.
- ^ "YOLCU TRAFİĞİ (Gelen-Giden)" (PDF). Devlet Hava Meydanları İşletmesi. 7 Aralık 2021 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Aralık 2021.
Dış bağlantılar
değiştir- YDA Dalaman Havalimanı 6 Aralık 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Resmi Web Sitesi
- Google Harita - Uydu Görüntüsü 25 Kasım 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.