Devasa çok oyunculu çevrimiçi rol yapma oyunu

Devasa çok oyunculu çevrimiçi rol yapma oyunu ya da sıkça kullanılan orijinal adının kısaltmasıyla MMORPG (İngilizce: Massively multiplayer online role-playing game), çok sayıda oyuncunun bilgisayarlarından veya oyun konsollarından internete bağlanarak birlikte oynadığı, oyun esnasında çeşitli karakterlere büründüğü devasa video oyunu türü. 1997 yılından beri gitgide yaygınlaşmaktadır.^[1]^[2]

MMORPG'lerde oyuncuların seçtikleri ya da oluşturdukları karakterler tamamen fantezi ürünüdür ve oyuncuların oyundaki ırkları ve diğer kimlik bilgileri bazı istisnalar dışında gerçeği yansıtmaz.^[3] Karakterin kontrolü tamamen oyuncuya aittir.^[4] MMORPG'de oyuncular oyuna giriş yaptıktan sonra genellikle belirli gruplara veya kabilelere üye olarak, oyunun hayalî evrenini keşfetmeye başlarlar.

Tarihsel gelişimi

MMORPG terimi Ultima Online'nın kurucusu Richard Garriott tarafından oluşturuldu.^[5] Bu ve bununla ilgili türetilen önceki oyunlara genellikle graphical MUDs ismi veriliyordu. MMORPG tarihi doğrudan MUD genre ‘ye dayanmaktadır.^[6]^[7] Bu bağlantı sayesinde, MMORPG oyun kökleri sayesinde erkenden Mazewar (1974) ve MUD1 (1978) gibi çok oyuncuya ulaşmıştır. İlk tam grafiksel çoklu kullanıcı RPG, Neverwinter Nights 1991 yılında oldu America Online tarafından oluşturuldu ve kendisi AOL Başkanı Steve Case tarafından savunuldu.^[8] Diğer ilk tescillenmiş grafik Online RPG'lerden üçü şunlardır: The Sierra Network : The Shadow of Yserbius (1992), The Fates of Twinion(1993) ve The Ruins of Cawdor (1995). NSFNET kısıtlamaları kaldırılması ise oyun geliştiricileri için Internet açılması gibi bir dönüm noktası oldu (1995), kısıtlamalar kaldırıldı, gerçek anlamda ilk "kitlesel kapsamlı” izin oyun geliştiricileri için Internetin açılması oldu. Son olarak, bugünkü gibi MMORPG 1996’da kapsamlı ve first-person 3D grafikler sunan hem de yenilikçi özellikleriyle Meridian 59 ve neredeyse aynı anda görünen The Realm Online ^[8] ile başladı, MMORPG oyunlar artık konsollarda ve yeni özel ayarlara sahip. Oyuncular yüksek kalitelerle oyunların keyfini daha çok çıkarıyor. MMORPG için mevcut piyasada Blizzard Entertainment’ın World of Warcraft oyunu MMORPG oyunlarda büyük bir yere sahip ,^[9] ve bununla birlikte Final Fantasy XI ve Guild Wars 2 gibi oyunlara sadece giriş ücreti olarak bir kere satın alınıyor. Bunun gibi oyunlar Güney Kore’de daha yaygın. Bunlardan birkaçı MapleStory, Rohan: Blood Feud ve Atlantica Online. Ayrıca, bazı bedava oyunlarda var, RuneScape & Tibia, fakat bu oyunlarda daha yüksek özellikler için satışlar yapılıyor. Guild Wars bir istisnadır. Oyun için sadece ilk başta ödenme alındığından diğer oyunlarla rekabet içinde değildir.

Oyun içi iletişim

Diğer kullanıcılarla iletişime geçmek için bir tür mesajlaşma sistemi kullanılır. Bazı oyunlarda kulaklık ve mikrofon kullanarak diğer oyuncularla haberleşmek mümkündür.

Yaratık sistemi

1. Oyuncu Kontrolündeki Yaratıklar:

Oyuncu Kontrolündeki Yaratıklar: (Characters / Player Controlled Units) Oyun içerisinde, gerçek oyuncuların kontrolünde olan yaratıklardır. Bunlara genel olarak character (Karakter) veya kısaltılarak char (Türkçeye geçen kısaltması ise: çar) denir.

Tanking Classes:(Tank- koruyucu) Yakın mesafede dövüşen, düşmanıyla alay ederek (taunt) veya farklı tehdit şekilleri kullanarak agro (tehdit) oluşturan ve düşmanın kendisine saldırmasını sağlayan; genellikle kalkan kullanan, hasara oldukça dirençli, yaşam enerjisi yüksek oyuncu karakterleridir. Bu karakterin ana amacı düşmanın kendisine saldırmasını sağlamaktır. Bu sayede zindan veya raid grubundaki daha zayıf savunması olan ama daha güçlü hasar verebilen diğer karakterler düşmana hasar verirken; hasar almamış olurlar. Tank, bir zindan veya raid grubunun gayri resmi doğal lideridir. Düşmana ilk o saldırmalıdır (pull) bu sayede çoğu oyunda geçerli olan başlangıç tehdidi (pull agro) onda kalır ve düşman hedefi şaşırıp diğer oyunculara saldırmaz. Savaşçı (warrior), Death Knight (Ölüm Şövalyesi), Paladin (kutsal şövalye) gibi plate (plaka) zırh giyen melee sınıflar tank olabilirler.

Melee Classes: (Yakın dövüş yapan) Yakın dövüş yapan karakterlerdir. Uzaktan büyüleri veya okları yoktur. Düşmanla yakın mesafede direkt olarak savaşırlar. Bir kısmı savaççı ya da paladin gibi plaka zırh giyer ve hasara oldukça dirençlidirler. Kılıç, balta, hançer vb yakın dövüş silahları kullanırlar. Tüm melee sınıflar plaka zırh giymezler. Rogue gibi karakterler deri/kumaş giyinirler ama çok keskin zehirli hançerler taşırlar. Oldukça çeviktirler ve gizlenme becerileri yüksektir. Düşmana en beklenmedik yerden en yüksek hasarı vurup yine ortadan kaybolurlar. Bu karakterlerin en güçlü noktaları çeviklikleri sayesinde düşman onlara hasar vermeden kaçmaları, saklanmaları, düşmanı aciz bırakıcı becerileri olması ve her fırsatta en güçlü hasarı veriyor olmalarıdır. Ancak elbette, düşmanla birebir açık bir dövüşte roguenin hiç şansı yoktur.

Caster Class:(büyü ile hasar veren) Mage, Priest, Warlock, Chanter gibi büyü yapan ruhani, sihirli karakter türlerinin genel adı. Genellikle kumaştan yapılma cübbeler giyerler, asa ve kitap kullanabilirler ancak yakın mesafe savunmaları çok zayıftır. Bu nedenle düşmanı kendisine yaklaştırmamak, dondurmak, şaşırtmak, düşmana biçim dönüştürmek gibi farklı ve kendini korumasını amaçlayan büyüleri vardır. Çoğu düşmanı daha ona ulaşamadan ölmüş olur. İlave olarak da minion veya demon denen özel yardımcı yaratıkları kullanabilirler. Mana adı verilen özel büyü gücünü kullanırlar.

Ranged DPS: (uzaktan hasar veren) Hemen hemen tüm caster classlar aynı zamanda ranged dpstirler. Caster classlara ek olarak en başarılı uzak dövüşçü sınıfı Hunter yani avcılardır. Alan etkili hasarları en az mageler kadar üstündür. Petleri yani hayvanları sayesinde düşmanı kendilerinden uzak tutabilirler, direkt hasardan kaçınırlar (kiting). Çoğu oyunda bilhassa Warcraft'ta hunter sınıfı kendi hayvanlarını kendileri evcilleştirirler (tame pet). Avcılar yere tuzaklar kurarak tuzağa düşen düşmanlarına hasar verebilir, onları yavaşlatabilir veya dondurabilirler. Zincir zırh giyinirler ve ok-yay, crossbow (yaylı tüfek), arabelet veya tüfek-kurşun kullanırlar. Ölü taklidi yapabilirler (feign death), kamufle olabilirler (camuflage). Atışlarının aynı caster classların büyüleri gibi düşmanı güçten düşüren, yavaşlatan, zehirleyen, aklını karıştıran farklı özellikleri olabilir.

Healing Classes: (İyileştirme büyüleri yapan) Bu oyuncular direkt düşmanla muhatap değildirler. İşleri, savaşan diğer oyuncuları ama bilhassa tankları iyileştirerek, onlara kalkanlar ve özel güçlerle donatarak hayatta kalmalarını sağlamaktır. Caster class karakterlerdir sadece dps (hasar) veren olmayı değil iyileştiren olmayı seçmişlerdir. İyileştiriciler, zindan veya yağma (raid) grubunun gizli kahramanlarıdır. En kritik anlarda grubun başarısı iyileştiricilerin ne kadar uyanık ve iyi olduğuna bağlıdır.

DPS classes: (hasar veren): DPS; saniyede verilen hasar (damage per second) ifadesinin kısaltmasıdır. DPS sınıfları tank veya iyileştirici olmayan; amacı düşmana olabilecek en güçlü hasarı vermek olan sınıflardır. Yakın veya uzak mesafeli olabilirler. Büyü, kılıç, balta, ok-yay, tüfek-kurşun, hançer vb kullanırlar. Tüm sınıflar illaki dps yapar. Ancak bir sınıfın dps sayılması için bu alanda uzmanlaşmış olması gerekir. (Subclass)

2.NPC

NPC: (Non Person Creature) Oyun sistemi tarafından kontrol edilen, farklı seviyelerde olan oyun içi yaratıkların genel adıdır.

Elit Creature: (Seçkin yaratık)Normal NPClerden farklı olarak daha kuvvetli hasar verebilen, özel güçleri olabilen, yaşam enerjisi daha yüksek NPClerdir.

Rare Creature: (Nadir yaratık) Elitlerden farklı olarak nadir güzel eşyalar veya daha fazla altın ya da eşsiz özellikte taşlar/tılsımlar ya da oyun içi farklı amaçla kullanılan coin/charm vb veren nadir yaratıklardır. Çoğunlukla yenmesi zordur. Yaşam enerjileri yüksektir- kolay ölmezler. Oldukça gelişmiş bir saldırı, savunma ve bazı durumlarda kendi kendilerini iyileştirme özellikleri vardır yani sizi öldürebilirler.

Adds: (additional trash) Bir zindanda asıl düşmana (Boss) ulaşmadan evvel veya asıl düşmanla savaşırken eş zamanlı olarak öldürülmesi gereken yaratıklardır. Genellikle elit npclerdir- nadiren de sıradan npcler olur.

Boss: Bir zindan veya yağma (raid)de zindanı tamamlayıp bitirebilmek için asıl öldürülmesi gereken yaratıktır. Genellikle çok yüksek yaşam enerjili, birçok özel güce sahip, özel taktikleri bilmeden yenilmesi imkânsız olan yaratıktır.

Companion Pets: Yanınızda evcil hayvan gibi taşıyabildiğiniz, basit özellikler olan ama savaşlarınıza katkısı bulunmayan yaratıklardır. Bazı oyunlarda companion petler için de özel dövüşler bulunmaktadır.

Pets: Genellikle Hunter (avcı) sınıfına verilen oyun içi hayvanlardır. Her hayvanın belli özelliği vardır ve avcı hangi özelliğe ihtiyaç duyuyorsa o hayvanını çağırabilir. Örneğin düşmanı kendinden uzak tutması gerekiyorsa tank özellikte bir hayvan kullanabilir. Ya da daha fazla hasar vermek istiyorsa dps (damage per second) özelliği kuvvetli bir hayvan kullanabilir. Avcı hayvanları aynen gerçek hayattaki gibi avcının avına yardımcı olabilir. Hunter, yakın mesafede savunması zayıf bir sınıf olduğundan hayvanı sayesinde düşmanıyla yakın temastan kaçınabilir (kiting). Uzak mesafede öldürdüğü düşmanını yine hayvanı sayesinde (fetch) yağmalayabilir (loot).

Minions: Mage, Chanter gibi büyücü sınıfların yardıma çağırabildiği bir nevi petlerdir. Ancak bunlar hayvan değildirler- farklı görünüm ve özelliktedirler.

Demons: Warlock vb demonic enerji kullanan sınıflara verilmiş özel şeytanlardır. Yine petler gibi sahibine kendi özelliğine göre hizmet eder.

Trendler

Piyasaya çıkan oyunların hızla artması sebebiyle değişik tiplerdeki MMORPG oyunlarının yarattığı yeni akımlar oyunların gelişme yönünü değiştirmektedir. En yaygın trendler şunlardır:

Karşılaşma Haritaları (Dungeon)

Karşılaşma haritaları oyuncuların tek başlarına veya birkaç oyuncuyla beraber girebildikleri izole görev haritalarıdır. Bu haritalarda yapılan görevler sırasında karşılaşmaya katılmayan oyuncular ile etkileşim kurulamaz. Bu sistem rekabeti düşürerek oyuncuların izole ortamda gelişmesine izin verir ayrıca bu haritalarda bulunan oyuncuların yarattığı trafik daha düşüktür bu sebeple lag problemlerinin azaltmak için geliştiriciler tarafından tercih edilmektedir. Bu yöntemi ilk uygulayan oyun The Realm Online'dır. daha sonra Anarchy Online tarafından bu sistem ileri götürülerek oyunun ana elementlerinden biri haline getirilmiştir. Popülaritesi arttıkça diğer oyunlarda da yer bulmuştur bunlar arasında World of Warcraft, The Lord of the Rings Online, EverQuest, Dungeon & Dragon Neverwinter EverQuest II, Metin2, Conquer Online, Aion, Guild Wars, RuneScape, Star Trek Online, DC Universe Online bulunmaktadır.^[10]

Oyuncu tarafından üretilen içerik

Artan miktarda oyuncu tarafından gelişen içerikler yeni bir trend olabilir.^[11]

Lisans kullanımı

Diğer oyun tiplerinde sıklıkla kullanılan lisans hakları 2007'den tibaren MMORPG alanında da yaygınlaşmıştır. The Lord of the Rings Online yayınlandıktan sonra birçok yeni lisanslı oyun piyasaya çıkmıştır bunlardan en popülerleri: The Matrix Online, Warhammer Online, Star Wars Galaxies, Star Wars The Old Republic, Champions Online, Age of Conan, Runes of Mystery ve Efsane: Ejderhalar Mirası'dır.

Konsol Tabanlı MMORPGler

İlk konsol tabanlı MMORPG Phantasy Star Online'dır bu oyun Sega Dreamcast'da çalışmak üzere üretilmiştir. İlk konsol tabanlı açık dünya MMORPG oyunu Final Fantasy XI Sony Playsation 2 için üretilmiştir. EverQuest Online Adventures de Play Station 2'de oynanmaktadır. Konsol tabanlı MMORPG oyunlarının üretimi PC oyunlarına göre daha zor olduğundan ötürü bu alanda çok fazla MMORPG olmamakla beraber sayıları giderek artmaktadır.^[12]

Tarayıcı Tabanlı MMORPGler

Mikro ödeme yöntemlerinin ve Facebook gibi sosyal medya oyun platformlarının güçlenmesi tarayıcı tabanlı MMORPG'lerin hızla artmasına sebep olmuştur. Flash ve HTML5 teknolojilerindeki yenilikler üreticilerin yüksek kaliteli grafikleri tarayıcı ortamında çalışmasına izin vermiştir. Tarayıcı tabanlı MMORPG'lerin birçoğu 2D veya 2.5D grafiklere sahip olsa da birçok 3D MMORPG duyurulmuştur.^[13] Flash kullanan MMORPG oyunları Unity, Java, HTML5 kullanan oyunlara göre daha fazladır fakat Flash 3D teknolojisinin yeni olmasından ötürü bu alanda yayına girmiş fazla oyun bulunmamaktadır. Yeni yeni 3D oyunlar geliştirilmektedir. 2D Flash MMORPG oyunlarının büyük bir kısmı teknik kısıtlamalar sebebiyle turn-based savaş sistemine sahiptir Legend Online turn based savaş sistemine sahip oyunlara örnek gösterilebilir. Tarayıcı tabanlı oyunlar indirme ve yükleme gerektirmediği için pazarlama maliyetleri daha düşüktür ve özellikle küçük yayıncı şirketler tarafından tercih edilir.

Mobil MMORPGler

Bu alanda birçok oyun piyasaya çıkmaya başlamıştır. Ingress augmented reality unsurları barındıran ilk akıllı telefon MMORPG oyunudur.

Zararları

MMORPG'ler bağımlılık yaptıkları ve kişilerin gerçek hayattaki fonksiyonlarını aksattıkları gerekçesiyle sık sık eleştirilirler.^{[kaynak belirtilmeli]}

Kaynakça

^ "Game Entertainment Europe". 29 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2010.
^ "IGN: Ultima Online: Kingdom Reborn Preview". 2 Şubat 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2010.
^ Tobold (Temmuz 2003). "What IS an MMORPG actually?". Tobold's MMORPG Blog. 9 Ocak 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2007.
^ Anissimov, Michael (2007). "What is an MMORPG?" (İngilizce). wiseGEEK. 14 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2007.
^ Safko, Lon; Brake, David (2009). The Social Media Bible: Tactics, Tools, and Strategies for Business Success. Wiley. ISBN 0-470-41155-4. Richard Garriott first coined the term MMORPG in 1997.
^ Castronova, Edward (2006). Synthetic Worlds: The Business and Culture of Online Games. University Of Chicago Press. ss. 10, 291. ISBN 0-226-09626-2. [pp. 10] MMORPG ataları metin tabanlı çoklu kullanıcı alanlarıydı (MUDs) [...] [pp. 291] Nitekim, MUDs oluşturmak belki de oyun tabanlı VR ve geleneksel program arasındaki bir tarihsel bağlantıdır[...]
^ Bainbridge, William Sims (2004). Berkshire Encyclopedia of Human-Computer Interaction. 2. Berkshire Publishing Group. s. 474. ISBN 0-9743091-2-5. Geliştiriciler uzun bir grafiksel MUD yazmayı düşünmüştü. [...]Batı'da son büyük 2D sanal ortamda MUDs ise beşinci yaş gerçek başlangıcı olarak işaretlenmişti: Origin Systems' 1997 Ultima Online (UO).
^ ^a ^b Koster, Raph (20 Şubat 2002). "Online World Timeline". Raph Koster's Website. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2010.
^ Snow, Blake (23 Ocak 2008). "World of Warcraft addicts 10 million subscribers". GamePro.com. 28 Ocak 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2008.
^ "Arşivlenmiş kopya". 17 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2014.
^ Jon Radoff (March 20, 2007), Gamasutra, Five Prescriptions for Viral Games, gamasutra.com 24 Nisan 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
^ "Arşivlenmiş kopya". 29 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2014.
^ "Arşivlenmiş kopya". 29 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2014.

Ayrıca bakınız

[1] "Game Entertainment Europe". 29 Mayıs 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2010.

[2] "IGN: Ultima Online: Kingdom Reborn Preview". 2 Şubat 2007 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Ağustos 2010.

[MMORPG_blog?-3] Tobold (Temmuz 2003). "What IS an MMORPG actually?". Tobold's MMORPG Blog. 9 Ocak 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2007.

[MMORPG?-4] Anissimov, Michael (2007). "What is an MMORPG?" (İngilizce). wiseGEEK. 14 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Nisan 2007.

[5] Safko, Lon; Brake, David (2009). The Social Media Bible: Tactics, Tools, and Strategies for Business Success. Wiley. ISBN 0-470-41155-4. Richard Garriott first coined the term MMORPG in 1997.

[6] Castronova, Edward (2006). Synthetic Worlds: The Business and Culture of Online Games. University Of Chicago Press. ss. 10, 291. ISBN 0-226-09626-2. [pp. 10] MMORPG ataları metin tabanlı çoklu kullanıcı alanlarıydı (MUDs) [...] [pp. 291] Nitekim, MUDs oluşturmak belki de oyun tabanlı VR ve geleneksel program arasındaki bir tarihsel bağlantıdır[...]

[7] Bainbridge, William Sims (2004). Berkshire Encyclopedia of Human-Computer Interaction. 2. Berkshire Publishing Group. s. 474. ISBN 0-9743091-2-5. Geliştiriciler uzun bir grafiksel MUD yazmayı düşünmüştü. [...]Batı'da son büyük 2D sanal ortamda MUDs ise beşinci yaş gerçek başlangıcı olarak işaretlenmişti: Origin Systems' 1997 Ultima Online (UO).

[kostertimeline-8] Koster, Raph (20 Şubat 2002). "Online World Timeline". Raph Koster's Website. 4 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Nisan 2010.

[9] Snow, Blake (23 Ocak 2008). "World of Warcraft addicts 10 million subscribers". GamePro.com. 28 Ocak 2008 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Haziran 2008.

[10] "Arşivlenmiş kopya". 17 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2014.

[11] Jon Radoff (March 20, 2007), Gamasutra, Five Prescriptions for Viral Games, gamasutra.com 24 Nisan 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.

[12] "Arşivlenmiş kopya". 29 Ağustos 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2014.

[13] "Arşivlenmiş kopya". 29 Kasım 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Kasım 2014.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]