Dirhem
Dirham, dirhem veya dirhm gümüş bir madeni paraydı ve hala birçok Arap ülkesinde kullanılmakta olan bir para birimidir. Aynı zamanda ilgili kütle birimidir. Adı, eski Yunan para birimi olan drahmiden türemiştir.[1]
Ağırlık birimi olarak
değiştirDirhem, Kuzey Afrika, Orta Doğu ve İran'da kullanılan bir ağırlık birimiydi; daha sonra değişen değerlerle Adal olarak bilinir.
İslam hukukunda dirhemin değeri 14 kırat, 10 dirhem = 7 miskal idi.
Geç Osmanlı İmparatorluğu'nda (Ottoman Turkish), standart dirhem 3.207 g idi;[2] 400 dirhem eşittir bir Okka . Osmanlı dirhemi, kendisi de Roma drahmisine dayanan Sasani dirhemine (Orta Farsça : drahm) dayanıyordu.
1895'te Mısır'da 47.661 troy tanesine (3.088 g) eşdeğerdi.[3]
Şu anda İslam dünyasında, kesin değeri tartışılsa da (3 veya 2.975 gram) gümüş ölçmek için bir kütle birimi olarak Dirhem'i yeniden canlandırmak için bir hareket var.[4]
Tarih
değiştir
"Dirham" kelimesi nihayetinde Yunan madeni parası olan drahmiden (δραχμή) gelir.[1] Yunanca konuşan Bizans İmparatorluğu, Levant'ı kontrol etti ve Arabistan ile ticaret yaptı, sikkeyi İslam öncesi ve sonrasında orada tedavüle soktu. Başlangıçta Farsça bir kelime olarak kabul edilen bu para birimiydi (Orta Farsça drahm veya dram); daha sonra 7. yüzyılın sonlarına doğru madeni para, hükümdarın adını ve dini bir ayeti taşıyan İslami bir para birimi haline geldi. Dirhem, Perslerin madeni parasıydı. Araplar kendi madeni paralarını oluşturdular. İslami dirhem 8 danik idi.[5] Dirhem, Endülüs (Mağribi İspanya) ve Bizans İmparatorluğu dahil olmak üzere birçok Akdeniz ülkesinde basıldı ve 10. ve 12. yüzyıllar arasında Avrupa'da, York[6] ve Dublin gibi Viking bağlantılarının olduğu bölgelerde para birimi olarak kullanılabiliyordu.
9. ve 10 yüzyıl başlarında Buhara'da gıtrifiyye adlı para birimi kullanıldı. Ğıtrifiyye dirhemi de denilen bu paralar, sarı bakırdan mamül, 100 tanesi tartılmadan 1 gümüş dirheme eş tutulan, halkın evlilik, köle ticareti ve diğer ticari aktivitelerinde kullanılan genel tedavül aracı olarak kullanılmıştır. Harun el Reşid'in Horasan valisi Ğıtrif bin Attab tarafından bastırılmıştır. Attab'ın kardeşi olan Müseyyeb'in de valiliğinde benzer dirhemler bastırdığı bilinmektedir. Bahsi geçen bu dirhemlerden İbn Havkal ve Makdisi de bahsederler.
Bunlardan başka Maveraünnehir civarında sık kullanılan dirhemlerden bir diğeri de Muhammediyye dirhemleridir.[7] [8]
Ayrıca bakınız
değiştirKaynakça
değiştir- ^ a b Oxford English Dictionary, 1st edition, s.v. 'dirhem' 9 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ based on an oka of 1.2828 kg; Diran Kélékian gives 3.21 g (Dictionnaire Turc-Français, Constantinople: Imprimerie Mihran, 1911); Γ. Μπαμπινιώτης gives 3.203 g (Λεξικό της Νέας Ελληνικής Γλώσσας, Athens, 1998)
- ^ OED
- ^ Ashtor (October 1982). "Levantine weights and standard parcels: a contribution to the metrology of the later Middle Ages". Bulletin of the School of Oriental and African Studies. 45 (3): 471-488. doi:10.1017/S0041977X00041525. ISSN 0041-977X. 2 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Mart 2022.
- ^ BBC Art of Persia
- ^ In addition to Islamic dirhams in ninth and tenth century English hoards, a counterfeit dirham was found at Coppergate, in York, struck as if for Isma'il ibn Achmad (ruling at Samarkand, 903-07/8), of copper covered by a once-silvery wash of tin (illustrated in Richard Hall, Viking Age Archaeology, [series Shire Archaeology] 2010:17, fig. 7).
- ^ İBN FADLAN SEYAHATNAMESİ ve EKLERİ. Yeditepe Yayınevi. 2010. ss. 17.
- ^ Sebahattin, Samur. "İSLAM COĞRAFYACILARINA GÖRE HORASAN; YERİ VE X. YÜZYILDAKİ DURUMU" (PDF). İSAM (İslam Araştırmaları Merkezi). s. 99. 24 Aralık 2015 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Eylül 2014.