Don Kişot duvar halıları
Don Kişot duvar halıları, 1714- 1794 arasında Paris'teki Gobelins İmalathanesinde işlenmiş, Fransa'da o sırada çok popüler olan Dahi Beyefendi olan La Mancha'lı Don Kişot romanından sahnelerin yer aldığı goblen duvar halıları.
Halılarda, romandan 28 sahneyi canlandıran çizimler dokunmuş ve geniş bir dekoratif alanın ortasında küçük bir alana yerleştirilmiştir.[1] Halılara dokunan Don Kişot sahnelerinden 27'si Charles-Antoine Coypel tarafından çizilmiştir. Coypel'in 1714 -1734 yılları arasında yaptığı Don Kişot çizimleri 80 yıl boyunca 9 defa, bazen farklı bordürlerle, duvar halılarına dokundu ve bu halılar gelmiş geçmiş en ünlü duvar halıları oldu.[2] 28. sahne, Coypel'in ölümünden sonra 1751'de çizilmiştir.[3] Çizimlerin ortasında yer aldığı geniş dekoratif alanlar, Gobelins İmalathanesi'nin tanınmış tasarımcı ve ressamlarının eseriridir.
Seriler
değiştirİlk seri on adet dar (1.30 metre genişliğinde), 5 adet geniş (2.30 metre genişliğinde) parçadan oluşur. Her birinin üstünde Don Kişot'un okuduğu şövalye hikayelerinin kahramanlarının büstünün yer aldığı bir madalyon vardır. Coypel'in çizimi çiçeklerle süslü bir çerçeve içindedir ve altında zırh ve sancak yığınları ile ortadaki sahnenin konusunu belirten bir yazı bulunur. Sarı arka plan gölgeli karelerden oluşur.[4]
İkinci seri 1721 veya 1722'de Antin Dükü için yapılmış ve çizimlerin ortasında bulunduğu allentour denen dekoratif alan yenilenmiştir. Bu seride şövalyelerin madalyonlarının yerinde iki çıplak çocuk vardır. Tepede bir tavuskuşu bulunur; her iki taraftaki çiçek çelenklerine bir maymun tutunur. Alttaki zırh ve bayrak yığınları büyük ölçüde büyütülürken bir tarafa Don Kişot'u deliliğe götüren şövalye romanları olduğu tahmin edilen bazı kitaplar ve bir köpek, diğer tarafa da Don Kişot'un ordu sandığı koyunlar yer alır.
Üçüncü seri 1733'te yapıldı; 1746-1749'a kadar yapılan ve 12 parçadan oluşan seri Parma Dükü'ne satıldı. Bunu takiben, seri 1794 yılına kadar Gobelins İmalathanesi'nde sürekli olarak üretildi. Beşinci seride 30, altıncıda23, yedincide 14 ve sekizincide 67 parça vardı. Bu seriler, arka planlarına ya da dokundukları tezgâhın türüne göre ayırt edilebilirler.
Coypel'in çizimleri
değiştirCoypel'in orijinal çizimleri, dokumacılar tarafından defalarca kullanıldığıdan zarar görmüş ve başkaları tarafından rötuşlanmış olduğundan pek azı günümüze gelebilmiştir ve gelebilenler de oldukça kötü durumdadır.[5]
Çizimlerin dokunduğu goblenler sadece ayrıcalıklı zengin kesim tarafından görülebilmekte idi ancak Coypel'in duvar halıları için yaptığı çizimler, bizzat kendisinin 1724'ten itibaren 10 yıl boyunca Fransa'nın önde gelen gravürcüleriyle birlikte çalışarak hazırladığı gravürler sayesinde geniş kitlelerce tanınmıştır.[5] Bu çizimler romanın özellikle 18. yüzyıldaki baskılarında sıklıkla kullanıldı.[6] Avrupa'nın birçok yerinde resimlere ve dokumalara ilham oldu.
Sergileme
değiştirDon Kişot'un ikinci cildinin yayınlanmasının 400. yıldönümü olan 2015'te, New York'taki Frick Koleksiyonu Müzesi, sahnelerinin tamamını bir araya getirmiştir.[7]
Kaynakça
değiştir- ^ "Dali'den Picasso'ya Kadar En Ünlü İsimlerin Don Kişot Çizimleri". Sanatla Art. 5 Ocak 2021. 1 Ocak 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2025.
- ^ "Gobelins Tapestry Factory - Don Quixote cured of his folly by wisdom". www.rct.uk (İngilizce). 27 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2025.
- ^ "Past Exhibition: Don Quixote | The Frick Collection". www.frick.org. 1 Ocak 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2025.
- ^ Standen, Edith A. (1 Ocak 1975). ""The Memorable Judgment of Sancho Panza": A Gobelins Tapestry in the Metropolitan Museum". Metropolitan Museum Journal. 1 Ocak 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2025.
- ^ a b ""Don Quixote" in 18th Century French Tapestry". Bookworm History (İngilizce). 14 Eylül 2015. 1 Ocak 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2025.
- ^ "Charles Coypel | The Frick Collection". www.frick.org. 1 Ocak 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2025.
- ^ "Coypel's Don Quixote Tapestries: Illustrating a Spanish Novel in Eighteenth-Century France | The Frick Collection". www.frick.org. 1 Ocak 2025 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Ocak 2025.