Duvar (film)

Duvar, Yılmaz Güney'in yazıp yönettiği 1983 yapımı filmdir. Yılmaz Güney'in, Cannes Film Festivali'nde büyük ödül Altın Palmiye'yi alan Yol filminden sonraki ilk, hayatını kaybetmeden önceki son filmidir. Ayrıca 1974 yılındaki Arkadaş filminden beri bizzat çekimlerinin başında bulunduğu ilk filmidir. Güney, 1974–1981 yılları arasını cinayetten ötürü hapishanelerde geçirdiği için bu dönemdeki filmlerinin çekimlerinde bulunamamış, filmlerini hapishaneden organize ve takip etmiştir. Duvar filminin çekimlerini ise 1983'te Fransa'da gerçekleştirmiş ve ilk olarak tekrar Cannes Film Festivali'nde göstermiştir.

Duvar

Filmin Fransızca afişi
Yönetmen	Yılmaz Güney
Yapımcı	Marin Karmitz
Senarist	Yılmaz Güney
Hikâye (eser)	Yılmaz Güney
Oyuncular	Tuncel Kurtiz Ayşe Emel Mesçi Malik Berrichi Nicolas Hossein Isabelle Tissandier Ahmet Zîrek Ali Berktay
Müzik	Garip Şahin Setrak Bakırel Ali Dede Altuntaş Robert Kempler
Görüntü yönetmeni	İzzet Akay
Kurgu	Sabine Mamou
Yapım şirketi	Güney Film
Dağıtıcı	Özen Film (Türkiye)
Türü	Dram, politik, epik
Renk	Renkli
Yapım yılı	1983
Çıkış tarih(ler)i	18 Mayıs 1983 (Cannes) 20 Ekim 2000 (Türkiye)
Süre	117 dakika
Ülke	Türkiye Fransa
Dil	Türkçe, Fransızca

Konusu

1976'da Ankara Merkez Kapalı Ceza ve Tutukevi'nde, Yılmaz Güney'in de tanıklık ettiği, çocuklar koğuşunda çıkan ve tüm cezaevine yayılan bir isyan konu edilmiştir. Bu olaydan derinden etkilenen Yılmaz Güney, isyanın arkasından gönderildiği Kayseri Cezaevinde Soba, Pencere Camı ve İki Ekmek İstiyoruz ismi ile bir roman yazmış ve film yurt dışına çıkışında Fransa'da bu roman üzerinde kurulu senaryo ile çekilmiştir. Tuncel Kurtiz ve Ayşe Emel Mesçi dışındaki tüm oyuncular hayatlarında ilk kez kamera karşısına çıkmışlardır. Film Fransa'da oldukça zor şartlar altında çevrilmiştir. Ayrıca filmin ilgi çekici bir diğer özelliği ise, az da olsa Zazaca dilinin sinemada ilk kez kullanıldığı film olmasıdır. Müzisyen Garip Şahin tarafından seslendirilen "Haydêrê" türküsü filmin unutulmazları arasındadır.

Oyuncu kadrosu ve karakterler

Oyuncu	Karakter
Tuncel Kurtiz	Tonton Ali
Nicolas Hossein	Uzun
Isabelle Tissandier	Hatice
Ayşe Emel Mesçi	Siyasi
Ahmet Zîrek	Cafer
Ali Berktay	Şamil
Kemal Sunal	Enfant turc
Ali Dede Altuntaş	Pépé Ali
Sema Kuray	Petite fille
Malik Berrichi	Arap
Necdet Nakiboğlu	Necdet
Jacques Dimanche	Şevket
Jérémie Nassif	Bonzo
Zeynep Kuray
Selahattin Kuzuoğlu

Filmin toplumsal etkisi

Yılmaz Güney, filmde 12 Eylül darbesi sonrası Türkiye'yi ve insanların maruz kaldığı baskıyı cezaevi ve mahkûm benzetmeleri üzerinden anlatır. Ülkenin darbe sonrası hali ve filmden bahsederken de şu sözleri kullanmıştır:

"...Hikâye, esas olarak, bugün cezaevi haline getirilen, Türkiye'yi simgeliyor. Fakat şu anlamda büyük bir iddiası yok. Bütün toplum kesitleri, bütün olayların yansıması cezaevinde yoktur. Daha çok çocukların kişiliğinde, çocukların ruh halinde, çocukların yüzleriyle bir cezaevi gerçeği anlatılmaya çalışılıyor" (Güney 1999a: 313).

Dönemin şartlarında askerlerin yönetimde olmasını filmde hapishane çevresinde marş söyleyerek koşan askerler aracılığıyla aktarır. Ek olarak, hapishaneden sıklıkla yükselen kan ihtiyacı anonsları ile de mevcut yönetim ve düzenin kan kaybettiğini, gittikçe daha da kötüleştiğini aktarır. Dönemin ağır siyasi ve sosyal şartları filmde benzetmelerle yer bulur. Düzenin zorluğuna ve şartlara karşı çıkan herkes "komünist" ya da "devrimci" adlandırılıp siyasi tutuklu sayılırken Güney de filmde bunu bir çocuk mahkûmun şiir yazması üzerine gelişen olaylar üzerinden aktarır.

Dış bağlantılar

• Duvar, soundtrack

Kaynakça

3. KOYUNCU, M. (2017). Yilmaz Güney’in Politik Sinemasi Ve Duvar Filmi Üzerine Bir İnceleme.