Ebulhasan Benisadr
Seyyid Ebulhasan Benisadr (Farsça: سیِّدابوالحسن بنیصدر, d. 22 Mart 1933, Hemedan - 9 Ekim 2021, Paris), İranlı siyasetçi, iktisatçı ve İran İslam Devrimi'nden sonra İran'ın ilk cumhurbaşkanı.
| Ebulhasan Benisadr | |
|---|---|
| |
| 1. İran cumhurbaşkanı | |
| Görev süresi 4 Şubat 1980 - 22 Haziran 1981 | |
| Dinî Lider | Ruhullah Humeyni |
| Yerine geldiği | Makam oluşturuldu |
| Yerine gelen | Muhammed Ali Recai |
| İslam Devrimi Konseyi başkanı | |
| Görev süresi 7 Şubat 1980 - 20 Temmuz 1980 | |
| Yerine geldiği | Muhammed Behişti |
| Yerine gelen | Makam kaldırıldı |
| İran Dışişleri Bakanı Vekil | |
| Görev süresi 12 Kasım 1979 - 29 Kasım 1979 | |
| Yerine geldiği | İbrahim Yazdi |
| Yerine gelen | Sadegh Ghotbzadeh |
| İran Maliye Bakanı | |
| Görev süresi 17 Kasım 1979 - 10 Şubat 1980 | |
| Yerine geldiği | Ali Ardalan |
| Yerine gelen | Hossein Namazi |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 22 Mart 1933 Hemedan, Pehlevî İranı |
| Ölüm | 9 Ekim 2021 (88 yaşında) Paris, Fransa |
| Partisi | Bağımsız |
| Evlilik(ler) | Ozra Hosseini (e. 1961)
|
| Çocuk(lar) | 3 |
| Bitirdiği okul | Tahran Üniversitesi Paris Üniversitesi |
| İmzası | 
|
Hayatı
değiştirBenisadr 22 Mart 1933'te Hemedan'da doğdu.[1] Babası ayetullahtı ve Ruhullah Humeyni'ye yakındı.[2] Benisadr, Tahran Üniversitesi'nde hukuk, teoloji ve sosyoloji okudu.[3] Paris Üniversitesi'nde finans ve ekonomi okudu.[3][4] Benisadr, 1960'ların başında Şah'a karşı olan öğrenci hareketlerine katılmış ve iki kez hapse atılmış ve 1963'te bir ayaklanma sırasında yaralanmıştır ve sonra Fransa'ya kaçmıştır. Daha sonra Humeyni liderliğindeki İran direniş grubuna katılarak danışmanlarından biri haline geldi. 1972'de Benisadr'ın babası öldü ve Ayetullah Humeyni ile ilk kez tanıştığı Irak'taki cenazeye katıldı.[5] Devrimin başarıya ulaşmasının ardından Beni Sadr Humeyni ile birlikte İran'a döndü. İslami finans üzerine "Tevhidin İktisadı" adında bir kitap yazdı.
İran Devrimi'nden sonra 4 Şubat 1979'da maliye bakan yardımcılığı görevine getirildi ve 27 Şubat 1979 tarihine kadar bu görevde kaldı. Geçici maliye bakanı Ali Erdalan'ın 27 Şubat 1979'da istifasından sonra Başbakan Mehdi Bazergan tarafından maliye bakanı seçildi. 12 Kasım 1979'da geçici hükûmet istifa ederken İslam Devrimi Konseyi önderliğindeki hükûmette İbrahim Yezdi yerine dışişleri bakanı olarak atandı. Beni Sadr, cumhurbaşkanlığı seçimlerinde yüzde 78.9 oy alarak 25 Ocak 1980'de cumhurbaşkanlığına seçildi ve 4 Şubat'ta göreve başladı. Humeyni, cumhurbaşkanını görevden alma anayasal yetkisi ile İran'ın En Büyük Lideri olarak kaldı. İran-Irak Savaşı sırasında Humeyni tarafından 10 Haziran 1981'de başkanlık komutanlığına atandı. Humeyni ve din adamları ile ihtilafa düştü. Muhammed Beheşti'ye karşı gelmekle suçlanarak cumhurbaşkanlığı sarayı Devrim Muhafızları tarafından kuşatılmış, yakınları gözaltına alınmış ve bu olaydan sonra İran'ı terk ederek Fransa'ya gitmiştir.
Beni Sadr, 9 Ekim 2021 tarihinde Fransa'nın başkenti Paris'te tedavi gördüğü hastanede 88 yaşında öldü.[6]
Kaynakça
değiştir- ^ Jessup, John E. (1998). An Encyclopedic Dictionary of Conflict and Conflict Resolution, 1945-1996 (İngilizce). Greenwood Publishing Group. s. 57. ISBN 978-0-313-28112-9.
- ^ Sreberny-Mohammadi, Annabelle; Ali Mohammadi (Ocak 1987). "Post-Revolutionary Iranian Exiles: A Study in Impotence". Third World Quarterly. 9 (1). ss. 108-129. doi:10.1080/01436598708419964. JSTOR 3991849.
- ^ a b Kinzer, Stephen (10 Ekim 2021). "Abolhassan Bani-Sadr, Former Iranian President, Dies at 88". The New York Times. s. A21. 31 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ekim 2021.
- ^ "Banisadr, Iran's first president after 1979 revolution, dies". News Observer. 6 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2021.[ölü/kırık bağlantı]
- ^ Rubin, Barry (1980). Paved with Good Intentions (PDF). New York: Penguin Books. s. 308. 21 Ekim 2013 tarihinde kaynağından (PDF) arşivlendi.
- ^ "Beni Sadr Hayatını Kaybetti". 9 Ekim 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Ekim 2021.
 | İranlı siyasetçi ile ilgili bu madde taslak seviyesindedir. Madde içeriğini genişleterek Vikipedi'ye katkı sağlayabilirsiniz. |
| Siyasi görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Yeni makam |
İran Cumhurbaşkanı 1980–1981 |
Sonra gelen: Muhammed Ali Recai |