Ebu Leheb
Abdüluzza bin Abdülmuttalib (Arapça: عبد العزى بن عبد المطلب; d. 549 – ö. 624) veya bilinen adıyla Ebû Leheb (Arapça: أبو لهب), Abdülmuttalib bin Haşim'in oğlu ve İslam peygamberi Muhammed'in on iki amcasından biridir.[1] Yaşamında İslam dinine ve Muhammed'e çok şiddetli muhalif bir tavır almıştır. Kur'an'da, peygamberler dışında adı geçen nadir kişilerden biridir.
Ebu Leheb | |
|---|---|
| Doğum | Abdüluzza bin Abdülmuttalib y. 549 Mekke, Hicaz, Arabistan |
| Ölüm | 624 (75 yaşında) Mekke, Hicaz, Arabistan |
| Ölüm sebebi | "Kara Kızıl" adlı bir hastalık |
| Defin yeri | Kalib Kuyusu, Medine yakınları |
| Diğer ad(lar)ı | Ebu Leheb (ateşin babası) |
| Meslek | Tacir |
| Din | Pagan |
| Evlilik | Ümmü Cemil |
| Ebeveyn(ler) | Abdülmuttalib bin Haşim (baba) Lübna bint Hacir (anne) |
| Aile | Haşimoğulları |
Kendisine, öfkelendiğinde yanakları kızardığı veya ateş gibi parladığı için babası tarafından Ebû Leheb (ateşin babası) lakabı verilmiştir. Asıl künyesi Ebû Utbe'dir. Kıvılcım gibi parlak olduğu rivayet edilir.
Mekke'nin ileri gelenleri arasında yer alan Ebu Leheb, İslam'dan önce Muhammed ile pek iyi anlaşır ve onu pek severdi.[2] Hatta Muhammed'in doğumundan sonra, annesinin sütü yetmediği için, bir süreliğine kendisini Ebu Leheb'in cariyesi olan Süveybe emzirmişti.[3] Ayrıca Ebu Leheb'in oğulları Utbe ve Uteybe, Muhammed'in kızları Rukiyye ve Ümmü Gülsüm ile evlendirilmişti. Ancak Ebu Leheb, İslam geldikten sonra Muhammed'e şiddetle karşı çıktı.[2]
İslam geldikten sonra Muhammed'e ve İslam dinine kin beslemeye başlayan Ebu Leheb, dine açık davet döneminde hep engel olmuştur. Rivayetlere göre Muhammed, Safâ tepesine çıkıp İslam'ı tüm Mekkelilere açıkça tebliğ ettiği zaman onun karşısında durmuş, ona kötü sözler söylemiş, taş fırlatmış ve "Kahrolası! Bizi bunun için mi buraya çağırdın?" diyerek uzaklaşmıştır.[4] Evi Muhammed'in evine yakın olduğundan, yine rivayetlere göre onun evini sık sık taşa tutar veya başkalarına taşlatır, kapısı önüne her çeşit pisliği atar, karısı Ümmü Cemil ile birlikte onun geçeceği yollara dikenler atarlardı.[4]
Amcası Ebu Talib'in ölümünden sonra Mekke'de kendisini himaye eden biri kalmayan Muhammed, bunun üzerine Taif şehrine gitti. Ancak Ebu Leheb, her yerde onu takip ederek sözlerini yalanlamaya ve ona muhalif olmaya devam etti.[4] Kendisinin ve karısının Muhammed'i aşırı rahatsız eden ve ona zorluk çıkaran bu tutumları nedeniyle, bu sıralarda Kur'an'ın 111. suresi olan Tebbet Suresi'nin inişiyle Ebu Leheb ve karısının cehennemlik olduklarını belirten ayetlerin geldiğine inanılır.
Tebbet Suresi, Kur'an'da ''yaşayan bir insan'' hakkında inmiş tek suredir. 5 ayetlik surede Ebu Leheb'e beddua edilmiş ve karısı Ümmü Cemil ile birlikte cehenneme gideceği söylenmiştir.[5][6] Sure indiğinde hayatta olan Ebu Leheb'in, bu sözleri duymuş olmasına rağmen ölümüne değin iman etmediği ve surenin inişinden yaklaşık 4-5 yıl sonra öldüğü, dolayısıyla Kur'an'ın sözünün doğrulayıcı olduğuna inanılmaktadır.[7]
Ebu Leheb, 624'te gerçekleşen Bedir Muharebesi'ne hasta olduğundan dolayı katılamamış, savaştan sonra çok ağır bir hastalıktan dolayı ölmüş, cesedi bir süre bekletilmiş ve kokuşmaya başlayınca da oğulları tarafından merasim yapılmadan, alelacele Kalib Kuyusu adında bir yere gömülmüştür.[1][4][8]
Ayrıca bakınız
değiştirKaynakça
değiştir- ^ a b "Peygamber (s.a.v.) Efendimiz'in Amcaları Kimlerdir?". Fetvalar - Dinî soru ve cevaplar. 20 Kasım 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2014.
- ^ a b "EBÛ LEHEB - TDV İslâm Ansiklopedisi". TDV İslam Ansiklopedisi. 10 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2022.
- ^ "SÜVEYBE - TDV İslâm Ansiklopedisi". TDV İslam Ansiklopedisi. 15 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2022.
- ^ a b c d "EBÛ LEHEB » Sorularla İslamiyet". Sorularla İslamiyet. 11 Şubat 2006. 4 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2022.
- ^ "Kur'ân-ı Kerim » 111 / TEBBET (MESED) - 1". Kur'ân-ı Kerim. Diyanet İşleri Başkanlığı. 19 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 16 Şubat 2014.
- ^ Mein Prophet, Muhammed [Peygamberim Muhammed] (kitap) (çocuk kitabı). Kinderbücher: 171 (Almanca) (Fersa Matbaacılık bas.). Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı. 2007. ss. 25, 35. ISBN 975-19-3911-9. Erişim tarihi: 16 Şubat 2014.[ölü/kırık bağlantı]
- ^ "Tebbet Sûresi Hakkında, Konusu, Nuzül Sebebi, Fazileti | Kuran ve Meali". www.kuranvemeali.com. 1 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 9 Haziran 2022.
- ^ "4". 22 Aralık 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2014.