Edvard Beneš
Edvard Beneš (d. 28 Mayıs 1884, Kožlany, Bohemya – ö. 3 Eylül 1948, Sezimovo Ústí, Çekoslovakya), Çekoslovak bağımsızlık hareketi lideri, Dışişleri Bakanı ve Çekoslovakya ikinci Cumhurbaşkanı. Beneš yetenekli bir diplomat olarak biliniyordu.
| Edvard Beneš | |
|---|---|
| |
| Edvard Beneš, 1942 | |
| 2. ve 4. Çekoslovakya Cumhurbaşkanı | |
| Görev süresi 2 Nisan 1945 - 7 Haziran 1948 | |
| Yerine geldiği | Emil Hácha |
| Yerine gelen | Klement Gottwald |
| Görev süresi 18 Aralık 1935 - 5 Ekim 1938 | |
| Yerine geldiği | Tomáš Garrigue Masaryk |
| Yerine gelen | Emil Hácha |
| Sürgündeki Çekoslovakya Cumhurbaşkanı | |
| Görev süresi Ekim 1939 - 2 Nisan 1945 | |
| Çekoslovakya Başbakanı | |
| Görev süresi 26 Eylül 1921 - 7 Ekim 1922 | |
| Yerine geldiği | Jan Černý |
| Yerine gelen | Antonín Švehla |
| Çekoslovakya Dışişleri Bakanı | |
| Görev süresi 14 Kasım 1918 - 18 Aralık 1935 | |
| Yerine geldiği | Yeni makam |
| Yerine gelen | Milan Hodža |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 28 Mayıs 1884 Kožlany, Bohemya, Avusturya-Macaristan İmparatorluğu (şimdi Çekya) |
| Ölüm | 3 Eylül 1948 (64 yaşında) Sezimovo Ústí, Çekoslovakya (şimdi Çekya) |
| Partisi | Çekoslovak Nasyonal Sosyalist Partisi |
| Evlilik(ler) | Hana Benešová |
| Mesleği | Diplomat |
Prag'ın Vinohrady ilçesinde gençlik yıllarını geçirdi. 1896'dan 1904'e kadar bir dil bilgisi okuluna gitti. Bu süre zarfında Slavia Praha takımında futbol oynadı. Prag'daki Charles Üniversitesi Felsefe Fakültesi çalışmalardan sonra Paris'e gitti ve Sorbonne Üniversitesi'nde Siyaset ve Sosyal Bilimler (Ecole Libre des Sciences Politiques) Bağımsız Okulu'nda çalışmalarını sürdürdü. Dijon bölgesindeki ilk lisansını tamamladı. 1908 yılında Doktora derecesini aldı. Daha sonra Prag Ticaret Akademisi'nde üç yıl boyunca öğretmenlik yaptı. 1912 yılında felsefe alanında yaptığı Habilitasyon sonra Charles Üniversitesi'nde sosyoloji öğretim görevlisi oldu.
Edvard Beneš I. Dünya Savaşı sırasında yurt dışında bağımsız bir Çekoslovakya'nın önde gelen organizatörlerinden biriydi. "Maffia" olarak adlandırılan Çek bağımsızlık yanlısı ve Avusturya karşıtı gizli direniş hareketini düzenledi. Eylül 1915 yılında Paris'e sürgüne gitti. 1916-1918 yılları arasında Paris'te Çekoslovak Ulusal Konseyi Sekreteri oldu.[1]
1920-1925 ve 1929-1935 arası Parlamento üyesi ve 1918-1935 yılları arasında itibaren Çekoslovakya'nın ilk ve en uzun görev yapan Dışişleri Bakanı oldu. Çekoslovakya'yı Versailles Antlaşması görüşmelerinde temsil etti. 1921 yılında profesör ve 1921-1922'de ülkenin Başbakanı oldu. 1923-1927 yılları arasında Milletler Cemiyeti (1927-1928 yıllarında komitenin başkanı olarak hizmet etti) üyesiydi. 1922 Cenova, 1925 Locarno, 19630 Lahey ve 1932 yılında Lozan gibi uluslararası konferanslarda ünlü ve etkili bir figür oldu.
Çekoslovak Ulusal Sosyalist Partisi'nin (1925 yılına kadar Çekoslovak Sosyalist Partisi olarak adlandırılıyordu) güçlü bir Çekooslovakist bir üyesi olarak Slovakların ve Çeklerin ayrı etnik olduğunu dikkate almadı.
1935 yılında Çekoslovakya'nın kurucusu ve babası olarak adlandırılan Cumhurbaşkanı Tomáš Garrigue Masaryk'in yerine seçildi. Nazi Almanyası'nın 1938 yılında Almanca konuşulan bölge olan Sudetenland'ı alma iddialarına karşı çıktı. Ekim ayında, Südet Krizi Avrupa'yı savaşın eşiğine getirdi. Münih Anlaşması imzalandı ve Almanya tarafından Sudetenland'ı hemen ilhakı ve askeri işgali için izin vermek zorunda bırakıldı. Anlaşmada Çekoslovakya'nın katılımı olmadan devam bu Anlaşma sonrasında Benes, Alman baskısı altında 5 Ekim 1938 tarihinde istifa etmek zorunda kaldı ve Emil Hácha Devlet Başkanı seçildi. Mart 1939 yılında, Hácha hükûmeti sırasında Almanlar Çek Cumhuriyetinin kalan topraklarını işgal etti ve Slovakya Cumhuriyeti bağımsızlığını ilan etti.
22 Ekim 1938'de Londra'ya sürgüne gitti. Kasım 1940 yılında Londra Blitz'de, Benes, eşi, yeğenleri ve ev personeli ile beraber Buckinghamshire'da Aylesbury yakınlarında Aston Abbotts'ta The Abbey'ya taşındı.
II. Dünya Savaşı'nın sonunda Prag Taarruzundan sonra Beneš ülkeye döndü ve cumhurbaşkanı olarak eski konumunu yeniden kazandı. 28 Ekim 1945 tarihinde Millet Meclisi tarafından oy birliğiyle cumhurbaşkanı seçildi. 19 Haziran 1946 tarihinde resmen Cumhurbaşkanı olarak ikinci dönem için seçildi. 1947'de başbakan olarak Komünist lider Klement Gottwald başkanlığında bir koalisyon hükûmetine başkanlık etti. 7 Haziran 1948 tarihinde Cumhurbaşkanlığı görevinden istifa etti ve Gottwald yerine getirildi.
1947 yılında sağlık durumu kötü olmuştu. 3 Eylül 1948 tarihinde Çekoslovakya'da Sezimovo Ústí'de villasında doğal nedenlerden dolayı öldü. Villanın bahçesinde eşi (2 Aralık 1974 yılına kadar yaşamıştır) kendisi ile birlikte gömüldü.
Ayrıca bakınız
değiştirKaynakça
değiştir- ^ PRECLÍK, Vratislav. Masaryk a legie (Masaryk and legions), váz. kniha, 219 str., vydalo nakladatelství Paris Karviná, Žižkova 2379 (734 01 Karviná) ve spolupráci s Masarykovým demokratickým hnutím (Masaryk Democratic Movement, Prague), 2019, ISBN 978-80-87173-47-3, pages 40 - 90, 124 - 128,140 - 148,184 - 190