Edward Forbes FRS, FGS (12 Şubat 1815 – 18 Kasım 1854)[1] bir Man'lı doğa bilimcisiydi. 1846 yılında, dağ bitkileri ve hayvanlarının dağılımlarının, son buzul çağında aşağıya doğru sıkışarak daha alçak rakımlara indiğini ve bazı okyanus adalarının ana karaya bağlı olduğunu önerdi.[2] Bu mekanizma, artık izole olmuş adalar ve dağ zirvelerindeki aynı türlerin dağılımlarını açıklayan ilk doğal açıklamaydı ve bu fikir Charles Darwin tarafından bağımsız olarak keşfedildi. Darwin, bu fikri Forbes'a atfetti.[3] Forbes ayrıca, deniz altındaki yaşamın belirli bir derinlikten sonra tamamen yok olacağını öne süren "azoik hipotezi" adı verilen hatalı bir teori geliştirdi.

Edward Forbes
Edward Forbes
Doğum12 Şubat1815
Douglas, Man Adası
Ölüm18 Kasım 1854 (39 yaşında)
Wardie, Edinburgh
MilliyetManlı
EğitimEdinburgh Üniversitesi
Kariyeri
DalıDoğa tarihi
Çalıştığı kurumlarLondra Jeoloji Topluluğu
King's College London
Geological Survey of Great Britain
Royal School of Mines
Edinburgh Üniversitesi

İlk yılları

değiştir
 
Bust of Edward Forbes by Sir John Steell

Man Adası'ndaki Douglas'ta doğdu. Babası varlıklı bir bankacıydı. Çocukken böcek, deniz kabuğu, mineral, fosil ve bitki toplamaya çok ilgi duyuyordu. Sağlık sorunları nedeniyle 5 ila 11 yaşları arasında okula gidemedi. 1828'de Douglas'taki Athole House Akademisi'ne gitmeye başladı.

Haziran 1831'de resim eğitimi almak için Londra'ya taşındı, ancak Kraliyet Akademisi'ne kabul edilmedi. Bununla birlikte, sanatı meslek olarak yapmaktan vazgeçen Forbes, bu konuda özel eğitim aldı ve Douglas'a geri döndü. İlerleyen yıllarda sanatsal yeteneklerini yayınlarında mizahi çizimler yapmak için kullandı.

Kasım 1832'de Edinburgh Üniversitesi'nde tıp öğrencisi olarak kaydoldu ve Robert Jameson ile Robert Knox'un derslerine katılırken öğrenci topluluklarında da aktif olarak yer aldı.[4] 1832'de Man Adası'nın doğa tarihini inceledi.[5] Forbes'un kardeşi David, tanınmış bir mineralogdu.

Yolculukları

değiştir

1833'te Norveç'e giderek bölgenin bitki örtüsünü inceledi. Bulguları 1835-1836 yıllarında Loudon’un Magazine of Natural History dergisinde yayımlandı. İngiliz Bilim Derneği, İrlanda Denizi'nde biyolojik örnekler toplamak için yürüttüğü kazı çalışmalarını finanse etti.[5] 1835'te Fransa, İsviçre ve Almanya’ya giderek bu ülkelerin doğa tarihlerini inceledi.[5]

1836'da tıp çalışmalarını bırakarak Paris'e taşındı ve burada Jardin des Plantes'te doğa tarihi, karşılaştırmalı anatomi, jeoloji ve mineraloji derslerine katıldı.[5] Nisan 1837'de, kara ve tatlı su yumuşakçaları üzerine bir makale toplamak için Cezayir'e seyahat etti. Makale, Annals of Natural History dergisinin ikinci cildinin 250. sayısında yayımlandı. Edinburgh'da kaldı ve masrafları babası tarafından karşılandı.[4]

1838'de Man Adası'na özgü yumuşakça türlerinin bir özetini içeren ilk cildi, Malacologia Monensis adlı eserini yayımladı. 1838 yazında, bitki örnekleri toplamak amacıyla Steiermark Dükalığı'na (şimdi Avusturya ve Slovenya'nın bir parçası) ve Slovenya'daki Carniola'ya ziyaret etti.[5]

Akademik yılları

değiştir

Okyanus biyolojisi

değiştir

1838'de Newcastle'da İngiliz Bilim Derneği'ne Avrupa'daki kara pulmonata'larının dağılımı üzerine bir makale sundu. Ardından, Britanya Adaları'ndaki pulmonatalar üzerine bir anket hazırlaması için görevlendirildi. 1841'de kapsamlı gözlemler içeren ve tüm çizimleri Forbes tarafından yapılan 120 illüstrasyonla birlikte History of British Star-fishes adlı eserini yayımladı.

17 Nisan 1841'de, Forbes ve doğa bilimci William Thompson, Malta'da HM surveying ship Beacon'da bir araya geldiler. Forbes, bu gemide doğa bilimcisi olarak atanmıştı; bu atama, geminin komutanı Kaptan Thomas Graves tarafından yapılmıştı. Nisan 1841'den Ekim 1842'ye kadar Akdeniz bölgesinin botaniğini, zoolojisini ve jeolojisini araştırdı.[5]

1843'te İngiliz Bilim Derneği'ne Report on the Mollusca and Radiata of the Aegean Sea,[6] isimli raporunu sundu. Raporda, iklimin ve deniz tabanının doğası ile derinliğinin deniz yaşamı üzerindeki etkilerini tartıştı. Ege bölgesini sekiz biyolojik bölgeye ayırdı. Azoik hipotezinde, Forbes, 300 fathom derinlik altındaki deniz bölgelerinin tamamen yaşamdan yoksun olduğunu belirtti.[7] Bu hipotez, 25 yıl sonra çürütüldü.[7][5]

1847'de Teğmen T. A. B. Spratt ile birlikte Travels in Lycia adlı eserini yayımladı. 1848'de ise British Naked-eyed Medusae adlı medüzler üzerine monografisini yayımladı (Ray Society).

1852'de Forbes ve S. Hanley'in History of British Mollusca adlı eserinin dördüncü ve son cildini yayımladı. Ayrıca, Monograph of the Echinodermata of the British Tertiaries adlı monografisini de yayımladı (Palaeontographical Society).[8]

Londra dönemi

değiştir

1842'de, mali baskılar Forbes'u Londra Jeoloji Derneği müzesinin küratörlüğünü üstlenmeye zorladı. 1843'te ise King's College London'da botanik profesörü oldu.

Kasım 1844'te küratörlük görevinden istifa ederek British Geological Survey'de paleontolog olarak atandı.[5] Trilobitlerin önde gelen otoritesi John William Salter, Jeoloji Araştırması'nın kadrosuna atandı ve 1854 yılına kadar Edward Forbes'ın altında çalıştı. Salter, Forbes'ın yerine paleontolog olarak atandı ve özellikle Palaeozoik fosillere odaklandı; bu süreçte çoğu zamanını Galler ve sınır bölgelerinde geçirdi.

26 Ağustos 1848'de Forbes, General Sir Charles Ashworth'un kızı Emily Marianne Ashworth ile evlendi.[4]

Botanik çalışmaları

değiştir

1846'da Forbes, Memoirs of the Geological Survey dergisinde On the Connection between the Distribution of the Existing Fauna and Flora of the British Isles, and the Geological Changes Which Have Affected Their Area, Especially During the Epoch of the Northern Drift başlıklı önemli makalesini yayımladı.

Bu makalede, Britanya'nın bitkilerini beş coğrafi gruba ayırdı ve bunları Avrupa'daki diğer bölgelerle karşılaştırdı:

  • Batı ve Güneybatı İrlanda grubu, Kuzey İspanya florasıyla ilişkili
  • Güneydoğu İrlanda ve Güneybatı İngiltere grubu, Manş Adaları ve yakın kıyı Fransası florasıyla ilişkili
  • Güneydoğu İngiltere grubu, Kuzey Fransız kıyısına ait florayla ilişkili
  • Dağ zirveleri grubu, İskandinav florasıyla ilişkili
  • Genel veya Germen florası grubu

Britanya'nın kara hayvanları ve çiçekli bitkilerinin çoğunun, buzul çağı öncesinde, sırasında ve sonrasında kara köprüleri aracılığıyla bölgeye göç ettiğini teorize etti.[9] Teorisi daha sonra geçersiz kılındı. (bkz. C Reid'in Origin of the British Flora, 1899).

1851'de Kraliyet Maden Okulu'nda doğa tarihi profesörüydü.

T. H. Huxley

değiştir

Forbes, genç biyolog Thomas Henry Huxley için önemli bir mentor oldu. Huxley'in 1846'dan 1850'ye kadar HMS Rattlesnake ile Kuzey Avustralya'ya yaptığı yolculuk sırasında, Huxley keşiflerinin haberlerini Forbes'a Birleşik Krallık'ta iletti ve Forbes bu bilgileri yayımladı.

Huxley'yi etkili insanlarla tanıştırdı, çalışmalarını olumlu bir şekilde inceledi ve 26 yaşında Royal Society'ye (FRS) kabul edilmesine yardımcı oldu.[10]

Çizimleri

değiştir

Forbes'un bilimsel illüstrasyonlarının antropomorfik olduğu, hatta omurgasızları tasvir ederken bile sık sık insan formunu resme gizlediği söylenmiştir.[4]

Son yılları

değiştir

1853'te Forbes, Londra Jeoloji Derneği'nin başkanı oldu. 1854'te, uzun zamandır hedeflediği bir pozisyon olarak Edinburgh Üniversitesi'nde doğa tarihi profesörü olarak atandı. Daha sonraki yıllarında dersleri arasında daha fazla zaman buldu ve biyolojiyle ilgili bilgilerini düzenlemeye başladı.

1854 yazında, Forbes Edinburgh'da ders verdi ve Eylül ayında. İngiliz Bilim Derneği'nin Liverpool toplantısında jeoloji bölümünün başkanı olarak görev yaptı. Prof. Robert Jameson'un yerine kısa bir süre Doğa Tarihi Profesörü olarak görev yaptı.[11]

Kasım 1854'te, Edinburgh'daki kış dönemi derslerinin başlamasından kısa bir süre sonra hastalandı. 18 Kasım 1854'te, Edinburgh yakınlarındaki Wardie Parish'te hayatını kaybetti.[8] Edinburgh'daki Dean Mezarlığı'na defnedildi.

1859'da, Forbes'un eski bir öğrencisi olan James Hector, şu anda Alberta, Kanada'daki Banff Ulusal Parkı'nda bulunan Mount Forbes'u onun anısına adadı.

Aşağıdaki eserleri ölümünden sonra yayımlandı:

  • On the Tertiary Fluviomarine Formation of the Isle of Wight (Geol. Survey), RAC Godwin-Austen tarafından düzenlendi (1856)
  • The Natural History of the European Seas,RAC Godwin-Austen tarafından düzenlendi ve bitirildi (1859).[8]

Kaynakça

değiştir
  1. ^ "Edward Forbes". Dictionary of Scientific Biography. New York: Charles Scribner's Sons. 1970–1980. ISBN 978-0-684-10114-9. 
  2. ^ Forbes, Edward (1846). "On the connexion between the distribution of the existing fauna and flora of the British Isles, and the geological changes which have affected their area, especially during the epoch of the Northern Drift". Memoirs of the Geological Survey of Great Britain, and of the Museum of Economic Geology. 1: 336-432. 
  3. ^ Darwin, Charles (1871). On the origin of species (5. bas.). New York: D. Appleton and Co. 22 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Eylül 2024. 
  4. ^ a b c d Mills, Eric L. (1984). "A view of Edward Forbes, naturalist*". Archives of Natural History (İngilizce). 11 (3): 365-393. doi:10.3366/anh.1984.11.3.365. ISSN 0260-9541. 27 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Eylül 2024. 
  5. ^ a b c d e f g h Chisholm 1911, s. 637.
  6. ^ Forbes 1844.
  7. ^ a b Anderson & Rice 2006.
  8. ^ a b c Chisholm 1911, s. 638.
  9. ^ Chisholm 1911, ss. 637,638.
  10. ^ White, Paul (2003). Thomas Huxley: Making the 'Man of Science'  (İngilizce). Cambridge University Press. ss. 37. ISBN 9780521649674. 
  11. ^ Cassell's Old and New Edinburgh; vol. 6, p. 242
  12. ^ International Plant Names Index.  E.Forbes. 

Kaynaklar

değiştir
  • Anderson, T.R.; Rice, T. (December 2006). "Deserts on the sea floor: Edward Forbes and his azoic hypothesis for a lifeless deep ocean". Endeavour. 30 (4): 131-137. doi:10.1016/j.endeavour.2006.10.003. PMID 17097733. 
  • Forbes, E. (1844). "Report on the Mollusca and Radiata of the Aegean Sea, and on their distribution, considered as bearing on geology". Report of the British Association for the Advancement of Science for 1843. ss. 129-193 [1]. 
Atıflar
  •   Bu madde artık kamu malı olan bir yayından alınan metni içeriyor: Chisholm, Hugh, (Ed.) (1911). "Forbes, Edward". Encyclopædia Britannica. 10 (11. bas.). Cambridge University Press. s. 637, 638.  Endnotes:
    • Literary Gazette (25 November 1854);
    • Edinburgh New Philosophical Journal (New Ser.), (1855);
    • Quart. Journ. Geol. Soc. (May 1855);
    • G. Wilson and A. Geikie, Memoir of Edward Forbes (1861), in which, pp. 575–583, is given a list of Forbes's writings.
    • Literary Papers, edited by Lovell Reeve (1855).