Edwin Smith Papirüsü
Bu maddede kaynak listesi bulunmasına karşın metin içi kaynakların yetersizliği nedeniyle bazı bilgilerin hangi kaynaktan alındığı belirsizdir. (Ocak 2020) (Bu şablonun nasıl ve ne zaman kaldırılması gerektiğini öğrenin) |
Edwin Smith Papirüsü dünyanın en eski cerrahi dokümanı olup[1] MÖ 16-17. yüzyıla aittir.[2] Hiyeroglif sistemi ile yazılmıştır. Tıp pratiğinin yaklaşımına benzerliğiyle dikkat çeken papirüste, belirti ve semptomlar, tanı ve tedavi, muayene süreciyle ilgili birçok bilginin yer almaktadır. Kosta kırıkları ve göğüs travmalarının cerrahi tedavisi, meme kanseri tanımı, kafa travmalarını tedavi etme süreçleri, birtakım nörolojik yaralanmalara ilişkin teşhis ve tedaviye yönelik cerrahi uygulamalar açıklanmaktadır.[3][4]
Tarih
değiştirAmerikalı mısırbilimci Edwin Smith el yazmasını Luxor'da Mustafa Aga adında bir takasçıdan almış, daha sonra metnin önemini fark edip çeviri üzerinde çalışmıştır. Ancak ölene kadar (1906) yayınlamamış, daha sonra papirüs kızı tarafından New-York Tarih Topluluğuna bağışlanmıştır. 1930 yılında çevirisi tamamlanmış ve Metropolitan Sanat Müzesi'nde (Manhattan – New York) sergilenmeye başlamıştır.
Yazar
değiştirBilim adamları tarafından bir firavunun veziri olan ve sağlık tanrısı olarak kabul edilen Imhotep tarafından yazıldığı kabul görmektedir.
İçerik
değiştirPapirüs her birinin fizik muayene, tedavi ve prognozunun açıklandığı 48 travmatik yaralanma vakası içermektedir. Metinde gördüğümüz cerrahi prosedürler genelde akılcı olup yalnızca bir vakada antik mısır inancına dayanan büyüler içermektedir (9 nolu vaka: Frontal kemik travması). Metin kafa travmalarıyla başlayıp boyun, kol ve gövde yaralanmalarının tedavileriyle devam etmektedir. Prosedürler incelendiğinde açık yaraların tedavisinde dikişin, enfeksiyonlarda çoğunlukla bal ve küflü ekmeğin içinde bulunduğu karışımların, kanamaları durdurmak için ise çiğ etin kullanıldığı görülmektedir. Günümüz tedavilerine benzer olarak özellikle boyun ve spinal kord travmalarında hareketsizleştirmeye büyük önem verilmiştir.
Bunların dışında papirüs beyin ve iç organların anatomik yapısıyla ilgili ilk bilinen tanımlamaları yapmış ancak bunların fonksiyonları antik mısır tarihi boyunca hep bir gizem olarak kalmıştır.
Ayrıca bakınız
değiştirKaynakça
değiştir- ^ Aygin, Dilek; Gül, Aysel (31 Aralık 2021). "Geçmişten Günümüze Cerrahi ve Cerrahi Hemşireliğinin Yeri". Istanbul Gelisim University Journal of Health Sciences (15): 692-704. doi:10.38079/igusabder.973827. ISSN 2536-4499. 17 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2024.
- ^ Allen, James P. (2005). The Art of Medicine in Ancient Egypt. New York/New Haven: The Metropolitan Museum of Art/Yale University Press. ISBN 978-0-300-10728-9. LCCN 2005016908. 28 Şubat 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 17 Haziran 2024.
- ^ Feldman RP, Goodrich JT. The Edwin Smith Surgical Papyrus. Child’s Nerv Syst. 1999;15:281–284.
- ^ Qayumi K. Surgical techniques: Past, present and future. Surgical Techniques Development. 2012;2(9):29-36.