Elektra (Ülker)

Yunan mitolojisinde Elektra (yunanca 'kehribar' ), Atlas ve Pleione'nin yedi kızı olan Pleiades'ten biridir. Semadirek adasında yaşamıştır. Zeus'tan Dardanos ve Iasion (veya Eetion) adında iki oğlu olmuştur.

Ülker Yıldızları (Peliadlar)

Elektra, Truva'nın tılsımlı koruyucusu haline gelen kutsal heykel Palladion efsanesiyle bağlantılıdır. Elektra, Peliadların geri kalanıyla birlikte Zeus tarafından yıldızlara dönüştürüldü ve bu yıldızlar "ülker takımyıldızları" olarak anılmaktadır. Bazı anlatılara göre, takımyıldızın yedisi arasında kolayca görülmeyen tek yıldızdı, çünkü Truva'nın yıkımına bakmaya cesaret edemediği için gözlerini gizledi ya da arkasını döndü; ya da kederinden kız kardeşlerini terk edip kuyruklu yıldız olmuştur.

Aile

Pleiadlar, Titan Iapetos'un oğlu Atlas'ın kızları olduğu söylenir. Erken bir kaynak annelerinden bahsetmez, ancak bazı geç kayıtlara göre anneleri Okeanidlerden Pleione'dur. Hyginus De Astronomica'da, Elektra ve altı kız kardeşine Pleiades denildiğini çünkü MÖ 1. yüzyıl Yunan bilgini ve tarihçisi Alexander Polyhistor'a göre Pleione'nin kızları olduklarını söyler. De Astronomica ayrıca, Musaeus'a göre, anneleri Okenaid olmak yerine Aithra'dır ve kız kardeşleri Hyades'ten daha fazla sayıda oldukları için Peliades olarak anıldıklarını açıklar. Mitograf Apollodoros'a göre, Peliadlar, Arkadya'da bulunan Cyllene'deki (Killene Dağı içinde?) Pleione'de doğdukları için bu isimle anılmaktadırlar.

Semadirek Adasında Elektra, Zeus'tan, bir Dardanos'u doğrumuştur. Dardanos daha sonra Semadirek Adası'ndan ayrılarak Troad'ta Dardanos isimli bir şehir kurmuştur. Dardanos aracılığıyla Elektra, Truva kraliyet soyunun atası olmuştur. Ayrıca Zeus'tan başka bir oğlu daha olur; Iasion (Eetion olarak da bilinir) ve Iasion'u, Zeus, Demeter'e öfkelenerek, yıldırımı ile çarpar. Logograf Hellanicus da, Kadmos'un eşi Harmonia'yu Zeus ve Elektra'nın kızı yapar. Ancak Harmonia, genellikle Ares ve Afrodit'in kızı olarak anılır. Nonnus ayrıca Elektra'yı Semadirek kralı olarak kardeşi Dardanos'un yerine geçen Emathion'un annesi yapar.

Bir İtalyan anlatımına göre Elektra, Etrüsk kralı Corythus'un karısıdr. Oğulları Dardanos ve Iasion, İtalya'da doğmuştur; Iasion, Elektra ve Corythus'un oğlu iken, Dardanos, Elektra ve Zeus'un oğludur.

Mitoloji

Elektra ile ilgili iki hikâye vardır. Bunlardan biri, Truva'nın (ve daha sonra Roma'nın ) ilahi koruyucusu olarak kabul edilen Pallas Athena'nın kutsal heykeli olan Palladion ile ilgilidir. Apollodoros'a göre, Zeus'tan korumasını isteyen Elektra, ilahi heykele sığınmıştır, ancak Zeus öfkesiyle heykeli cennetten atar. Truva'nın kurucusu Ilos'un heykeli Truva yakınlarında bulmuş ve onu korumak ve onurlandırmak için bir tapınak inşa etmiştir. Hikâyenin başka bir versiyonuna göre Elektra, heykeli Truva'yı korumak için Dardanos'a vermiştir.

Elektra ile ilgili başka bir hikâye, onunla ve altı kız kardeşinin yıldızlara dönüşmesiyle ilgilidir. Dönüşümlerinin nedeni hikâyeden hikâyeye fark eder. Bir anlatıma göre, Peliadlar, tecavüze niyetli avcı Orion tarafından takip edilir, ancak Zeus kız kardeşlere acır ve onları yıldızların arasına yerleştirdi. Ve takımyıldızdaki yedi yıldızdan sadece altısının kolayca görülebildiği gerçeğinin açıklaması olarak, Elektra'nın Truva'nın yıkımını görmemek için gözlerini kapadığı ya da arkasını döndüğü anlatılır; ya da başka bir versiyonda, Elektra yastayken, saçlarını salarak kız kardeşlerini tamamen terk eder ve "uzun saçlı bir yıldız" (yani bir "kuyruklu yıldız") olur.

Kaynaklar

Erken Dönem

Homeros'un İlyada ve Odyssey'inde ve Hesiodos'un İşleri ve Günler'inde Ülker adlı bir takımyıldızdan söz edilir, ancak yıldızların hiçbirinin adı geçmez. Hesiodos, yıldızları Atlageneis olarak adlandırır, muhtemelen "Atlas'tan doğmuş" anlamına gelir, ancak dilbilimsel değerlendirmeler bu sıfatın bazı coğrafi konumlara atıfta bulunduğunu düşünmektedir. Lirik şair Keos'lu Simonides (c. 556-468 BC), yıldız kümesinin adını Atlas'ın yedi kızıyla ilişkilendiren ilk (tarihi belirlenebilir) kaynaktır.

Pleiadların isimleri ilk olarak Pindaros'un şerhinde rastlanmıştır; hiçbir şaire atıfta bulunmadan (muhtemelen Hesiodos'tur) üç satır alıntılamıştır :

sevimli Taygete ve kara gözlü Elektra,

Alcyone ve Asterope ve tanrısal Celaeno,

Muhteşem Atlas'ı doğuran Maia ve Merope.

Elektra, Hesiodos'un Kadınlar Kataloğu'nda da Dardanos ve Eetion'un annesi olarak bahsedilmiştir. Beşinci yüzyıl Yunan lolograf Midilli Adasın'dan Hellanicus daha fazla ayrıntı sağlar. Hellanicus'a göre, Elektra (Hellanicus tarafından Electryone olarak adlandırılır), yerlilerin Strategis dediği Semadirek Adası'nda (Samothraki) yaşamıştır. Zeus'tan Dardanos ve Eetion (ayrıca Iasion olarak da bilinen) iki oğlu olmuştur. Ayrıca Thebai'nin kurucusu Kadmos'un eşi olan Harmonia adında Zeus'tan bir kızı vardı ve bu nedenle Thebaililer şehir kapılarından birine (Electran kapıları) onun adını verdiler.

Elektra ve kız kardeşlerinin yıldızlara dönüşme hikâyesi de Antik Yunan epik şairleri tarafından anlatılmış olabilir. Bir İlyada hakkındaki bir şerh; Pleiadların Orion'dan kaçışından söz eder ve Elektra ilgili şöyle demektedir:

Elektra'nın, Ilion'un çöküşünü izlemek istememektedir [yani Truva] çünkü Truva soyundan gelenlerin atasıdır, yıldız olarak durduğu yeri terk etti, böylece daha önce yedi iken altı oldular. Hikaye antik Yunan epik şairlerde bulunur.

Geç Dönem

De Astronomica, astral mitolojinin günümüze ulaşan en eksiksiz antik özetini içerir ve Hyginus'a (MS 17'de öldü) atfedilen bir Latin astronomik rehberdir. Yedi Peliad'tan sadece altısının neden görülebildiğine dair aşağıdaki açıklamayı verir:

Peliadların sayısının yedi olduğu söylenir, ancak kimse altıdan fazlasını göremez. Bu yedi, altı ölümsüzler ile yatağa gitti — diğeri Sisyphos'un eşi oldu şeklinde açıklanmıştır. . . . O [Merope] diğer kız kardeşleri sayesinde yıldızlar arasına yerleştirildi, ancak bir ölümlü ile evlendiği için yıldızı sönük kaldı.

Diğer anlatılara göre, aşağıdaki nedenle görülemeyen Elektra'dır. Pleiades, yıldızların koro ve dans topluluğunu yönetti, bu yüzden, ancak Truva'nın düşüşünden ve Dardanos aracılığıyla soyundan gelenlerin yok edilmesinden sonra, Elektra kedere yenik düştü ve kız kardeşlerini, kuzey kutbu olarak bilinen daireye yerleşmek için terk etti ve uzun aralıklarla saçları çözülmüş yasta görülebilir; bu nedenle kuyruklu yıldız (uzun saçlı yıldız) olarak anılmaya başlandı.

Latin şair Ovidius, Fasti (M.Ö. AD 8) şiirinde, benzer bir açıklamaya yer verir, ancak Elektra ile ilgili farklı bir açıklama yapar:

[Peliadlar] genellikle yedi tane anılır, ancak genellikle altıdır; altı kız kardeşin tanrılar tarafından ele geçirilip (çünkü Sterope'nin Mars'la, Alcyone'nin ve güzel Celaeno'nun Neptün'le ve Maia, Electra ve Taygete'nin Jüpiter'le birlikte olduğunu söylüyorlar); yedincisi Merope, ölümlü bir adamla, Sisyphosile evliydi ve Merope'nin pişman olduğu ve bu davranışından dolayı utançtan kız kardeşlerden yalnızca o kendini sakladığı; ya da Elektra'nın Truva'nın düşüşünü görmeye dayanamayıp eliyle gözlerini kapatmış olmasıdır.

Mitograf Apollodoros (MS birinci veya ikinci yüzyıl), Palladion'un "efsanesini" tartışırken, "Elektra, istismar esnasında heykele sığındı ve Zeus, Palladion'u Ate ile birlikte Ilian ülkesine attı ve İlos onun için bir tapınak inşa ederek onu onurlandırdı."

Nonnus , Dionysiaka'sının üçüncü kitabında (MS beşinci yüzyıl), Elektra'nın üvey kızı olan Harmonia'yı, Kadmos, Elektra'nın sahip olduğu Semadirek Adası'nda bulmuş ve eşi olarak almıştır. Kadmos saraya gelir, "saray, çalışkan tanrı Hephaistos bir zamanlar gelini olan Elektra inşa ettiği ustaca eseridir" burada Semadirek kraliçesi Elektra ve oğlu Emathion tarafından karşılanır. Kardeşi Dardanos adadan ayrıldığı için artık "tek kral"dır. Elektra'nın sorgulamasına cevaben Kadmos, kız kardeşi Europa'nın Zeus tarafından acıklı bir şekilde kaçırıldığını ve babası Agenor'un kız kardeşini bulması ya da asla eve dönmemesi emrini anlatır. Nonnus, Elektra'yı aşağıdaki konuşmayla Kadmos'u teselli etmeye çalışırken anlatır:

"Misafirim, bırak ablam, ülken ve baban Unutkanlığın ve hatırlanamayan sessizliğin girdabına girsin! Çünkü, bela üstüne bela getirerek, insanların hayatı böyle devam eder; çünkü ölümlü rahimden doğan her şey, Kader'in zorunlu olarak kölesidir. Şahidim, kraliçe olsam da, eğer kendim de o Pleiad'lardan biri olarak doğmuş olsaydım, bir zamanlar annemizin doğum sırasında kalbinin altında taşıdığı yedi kız çocuğunun doğum sancılarını hafifletmek için yatarken yedi kez Eileithyia'yı çağırmıştı. —Ben şahidim! çünkü benim evim babamınkinden uzak; ne Sterope yakınımda, ne yoldaşım Maia, ne de kardeşim Celaino yanıbaşımda evimde; ya da kardeşim Taygete'nin Lacedaimon'u kucağımda hoplatamadım, ya da neşeli çocuğu sevgi dolu kollarımda tutmadım; Alcyone'nin evini çok yakında görmüyorum ya da Merope'un yürekleri ısıtan bir söz söylediğini duymuyorum! Ayrıca benim daha çok üzüldüğüm bir şey var - oğlum gençliğinin baharında evini terk etti, tüyler yanağındayken Dardanos'um yurtdışına, İdaia ülkesinin bağrına gitti; saçının ilk ekini Frigyalı Simoeis'e vermiş ve Thymbrios nehrinin yabancı sularını içmiştir. Ve Libya sınırında, babam hala sıkıntı çekiyor, yaşlı Atlas, omuzları eğik, gökyüzünün yedi bölgeli kubbesini koruyor.

“Yine de bu büyük acılara rağmen, Zeus'un vaatleriyle, diğer kız kardeşlerimle birlikte dünyadan yıldızların Atlantis kubbesine geçeceğime ve altı kızkardeşimle birlikte cennette bir yıldız olarak yaşayacağıma dair bir umut besliyorum."

Soyağacı

Okeanos

Tethys

Atlas

Pleione

Skamandros

Idaea

Simoeis

Zeus

Elektra

Teucer

Dardanos

Batea

Ilos

Erichthonius

Astyoche

Callirrhoe

Tros

Ilos

Ganymedes

Assaracus

Hieromneme

Laomedon

Themiste

Capys

Priamos

Ankhises

Afrodit

Latinus

Kreusa

Aeneas

Lavinia

Ascanius

Silvius

Silvius

Aeneas Silvius

Brutus

Latinus Silvius

Alba

Atys

Capys

Capetus

Tiberinus Silvius

Agrippa

Romulus Silvius

Aventinus

Procas

Numitor

Amulius

Ares/Mars

Rhea Silvia

Hersilia

Romus

Remus

Ayrıca bakınız

• 130 Elektra, asteroit

Kaynakça

• Apollodorus, Apollodorus, The Library, with an English Translation by Sir James George Frazer, F.B.A., F.R.S. in 2 Volumes. Cambridge, Massachusetts, Harvard University Press; London, William Heinemann Ltd. 1921. 0-674-99135-4. Online version at the Perseus Digital Library 25 Şubat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
• Apollonius Rhodius, Argonautica, edited and translated by William H. Race, Loeb Classical Library No. 1, Cambridge, Massachusetts, Harvard University Press, 2009. 978-0-674-99630-4ISBN 978-0-674-99630-4. Online version at Harvard University Press.
• Campbell, David A., Greek Lyric, Volume III: Stesichorus, Ibycus, Simonides, and Others, Loeb Classical Library No. 476, Cambridge, Massachusetts, Harvard University Press, 1991. 978-0674995253ISBN 978-0674995253. Online version at Harvard University Press.
• Conon, Narrations (from the Bibliotheca of Photius). Online version at the Topos Text Project. 14 Kasım 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
• Diodorus Siculus, Library of History, Volume III: Books 4.59-8, translated by C. H. Oldfather, Loeb Classical Library No. 340. Cambridge, Massachusetts, Harvard University Press, 1939. 978-0-674-99375-4ISBN 978-0-674-99375-4. Online version at Harvard University Press. Online version by Bill Thayer 19 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
• Euripides, The Phoenician Women in Euripides: Helen, Phoenician Women, Orestes, edited and translated by David Kovacs, Loeb Classical Library No. 11. Cambridge, Massachusetts, Harvard University Press, 2002. 978-0-674-99600-7ISBN 978-0-674-99600-7. Online version at Harvard University Press.
• Fowler, R. L. (2000), Early Greek Mythography: Volume 1: Text and Introduction, Oxford University Press, 2000. 978-0198147404ISBN 978-0198147404.
• Fowler, R. L. (2013), Early Greek Mythography: Volume 2: Commentary, Oxford University Press, 2013. 978-0198147411ISBN 978-0198147411.
• Gantz, Timothy, Early Greek Myth: A Guide to Literary and Artistic Sources, Johns Hopkins University Press, 1996, Two volumes: 978-0-8018-5360-9 (Vol. 1), 978-0-8018-5362-3 (Vol. 2).
• Grimal, Pierre, The Dictionary of Classical Mythology, Wiley-Blackwell, 1996. 978-0-631-20102-1ISBN 978-0-631-20102-1.
• Hard, Robin (2004), The Routledge Handbook of Greek Mythology: Based on H.J. Rose's "Handbook of Greek Mythology", Psychology Press, 2004, 9780415186360. Google Books 26 Mayıs 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
• Hard, Robin (2015), (trans.) Eratosthenes and Hyginus: Constellation Myths, With Aratus's Phaenomena, Oxford University Press, 2015. 978-0-19-871698-3ISBN 978-0-19-871698-3.
• Hesiod, Works and Days, in Hesiod, Theogony, Works and Days, Testimonia, Edited and translated by Glenn W. Most. Loeb Classical Library No. 57. Cambridge, Massachusetts, Harvard University Press, 2018. 978-0-674-99720-2ISBN 978-0-674-99720-2. Online version at Harvard University Press.
• Homer, The Iliad with an English Translation by A.T. Murray, Ph.D. in two volumes. Cambridge, Massachusetts, Harvard University Press; London, William Heinemann, Ltd. 1924. Online version at the Perseus Digital Library.
• Homer, The Odyssey with an English Translation by A.T. Murray, Ph.D. in two volumes. Cambridge, Massachusetts, Harvard University Press; London, William Heinemann, Ltd. 1919. Online version at the Perseus Digital Library 29 Ekim 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
• Hyginus, Gaius Julius, Fabulae in Apollodorus' Library and Hyginus' Fabuae: Two Handbooks of Greek Mythology, Translated, with Introductions by R. Scott Smith and Stephen M. Trzaskoma, Hackett Publishing Company, 2007. 978-0-87220-821-6ISBN 978-0-87220-821-6.
• Liddell, Henry George, Robert Scott, A Greek-English Lexicon, revised and augmented throughout by Sir Henry Stuart Jones with the assistance of Roderick McKenzie, Clarendon Press Oxford, 1940. Online version at the Perseus Digital Library 14 Nisan 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
• Lactantius, Divine Institutes, Translated by William Fletcher (1810-1900). From Ante-Nicene Fathers, Vol. 7. Edited by Alexander Roberts, James Donaldson, and A. Cleveland Coxe. (Buffalo, NY: Christian Literature Publishing Co., 1886.) Online version at the Topos Text Project. 22 Ağustos 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
• Liddell, Henry George, Robert Scott, A Greek-English Lexicon, revised and augmented throughout by Sir Henry Stuart Jones with the assistance of Roderick McKenzie, Clarendon Press Oxford, 1940. Online version at the Perseus Digital Library 14 Nisan 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
• Lycophron, Alexandra (or Cassandra) in Callimachus and Lycophron with an English translation by A. W. Mair; Aratus, with an English translation by G. R. Mair, London: W. Heinemann, New York: G. P. Putnam 1921. Internet Archive.
• Most, G.W., Hesiod: The Shield, Catalogue of Women, Other Fragments, Loeb Classical Library, No. 503, Cambridge, Massachusetts, Harvard University Press, 2007, 2018. 978-0-674-99721-9ISBN 978-0-674-99721-9. Online version at Harvard University Press.
• Nonnus, Dionysiaca, Volume I: Books 1–15, translated by W. H. D. Rouse, Loeb Classical Library No. 344, Cambridge, Massachusetts, Harvard University Press, 1940 (revised 1984). Online version at Harvard University Press. 978-0-674-99379-2ISBN 978-0-674-99379-2. Internet Archive (1940).
• Ovid, Ovid's Fasti, Translated by James G. Frazer. Revised by G. P. Goold, Loeb Classical Library No. 253, Cambridge, Massachusetts, Harvard University Press, 1931 (first published), 1996 (reprinted with corrections). 978-0-674-99279-5ISBN 978-0-674-99279-5. Online version at Harvard University Press.
• The Oxford Classical Dictionary, second edition, Hammond, N.G.L. and Howard Hayes Scullard (editors), Oxford University Press, 1992. 0-19-869117-3ISBN 0-19-869117-3.
• Parada, Carlos, Genealogical Guide to Greek Mythology, Jonsered, Paul Åströms Förlag, 1993. 978-91-7081-062-6ISBN 978-91-7081-062-6.
• Pausanias, Pausanias Description of Greece with an English Translation by W.H.S. Jones, Litt.D., and H.A. Ormerod, M.A., in 4 Volumes. Cambridge, Massachusetts, Harvard University Press; London, William Heinemann Ltd. 1918. Online version at the Perseus Digital Library 5 Ekim 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
• Quintus Smyrnaeus, Posthomerica, edited and translated by Neil Hopkinson, Loeb Classical Library No. 19, Cambridge, Massachusetts, Harvard University Press, 2018. 978-0-674-99716-5ISBN 978-0-674-99716-5. Online version at Harvard University Press.
• Servius, Commentary on the Aeneid of Vergil, Georgius Thilo, Ed. 1881. Online version at the Perseus Digital Library (Latin) 17 Ekim 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
• Smith, William, Dictionary of Greek and Roman Biography and Mythology, London (1873). Online version at the Perseus Digital Library 30 Ağustos 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
• Tripp, Edward, Crowell's Handbook of Classical Mythology, Thomas Y. Crowell Co; First edition (June 1970). 069022608XISBN 069022608X.
• Virgil, Aeneid [books 7–12], in Aeneid: Books 7-12. Appendix Vergiliana, translated by H. Rushton Fairclough, revised by G. P. Goold, Loeb Classical Library No. 64, Cambridge, Massachusetts, Harvard University Press, 2000. 978-0-674-99586-4ISBN 978-0-674-99586-4. Online version at Harvard University Press.
• West, M. L. (1978), Hesiod: Works and Days, Clarendon Press Oxford, 1978. 0-19-814005-3ISBN 0-19-814005-3.
• West, M. L. (2003), Greek Epic Fragments: From the Seventh to the Fifth Centuries BC, edited and translated by Martin L. West, Loeb Classical Library No. 497, Cambridge, Massachusetts, Harvard University Press, 2003. 978-0-674-99605-2ISBN 978-0-674-99605-2. Online version at Harvard University Press.