Emilia Pardo Bazán
Emilia Pardo-Bazán y de la Rúa-Figueroa ya da kısaca Emilia Pardo Bazán (16 Eylül 1851, A Coruña - 12 Mayıs 1921, Madrid), kontes Pardo Bazán, İspanya'ya Natüralizm'i getiren İspanyol bir soylu ve aristokrat yazar, gazeteci, feminist, deneme yazarı, edebiyat eleştirmeni, şair, tiyatro yazarı, çevirmen, editör, profesör ve konuşmacıydı. Kadın hakları ve feminizm konusundaki fikirleriyle bir öncüydü. Kadınların eğitiminin temel bir gereksinim olduğunu belirterek bu hakkı talep etti ve her çalışmasının önemli bir bölümünü bu fikri savunmaya adadı.[1] Edebi eserlerinin arasında en tanınmış olanlarından biri Ulloa Malikaneleri'dir («Los pazos de Ulloa») (1886).
| Emilia Pardo Bazán | |
|---|---|
.jpg) | |
| Doğum | 16 Eylül 1851 A Coruña |
| Ölüm | 12 Mayıs 1921 Madrid |
| Vatandaşlık | İspanya |
| Edebî akım | Natüralizm |
| Önemli eser | Ulloa Malikaneleri (Los Pazos de Ulloa) 1886 |
| Etkin yılları | 1800'ler |
| Evlilik | José Antonio de Quiroga y Pérez de Deza |
| Çocuklar | Jaime Quiroga y Pardo Bazán, María de las Nieves (Blanca) Quiroga Pardo Bazán, Carmen Quiroga Pardo Bazán |
| İmza |  |
Biyografisi
değiştirEvliliği ve yazarlığa başlayışı
değiştir16 yaşındayken kendisi gibi soylu bir aileden gelen hukuk öğrencisi 19 yaşındaki José Quiroga y Pérez Deza ile evlendi. İlişikileri her iki aile tarafından da onaylanmıştı. Düğünleri 1868 yılında Meirás'ta gerçekleşti ve bunun hemen sonrasında çift İspanya'yı dolaştı. Evliliği onu ailesinden koparmadı, yıllarca anne ve babasıyla beraber yaşadılar ve tüm Avrupa'yı dolaştılar.[1]
1868 Devrimi'nin sonrasında babası José Pardo'nun İspanyol Parlamentosu'na Kongre Üyesi olarak seçildiği1869 yılında Madrid'e taşındılar. Babası parlamentodaki koltuğunu bıraktığında dördü birlikte aylarca sürecek olan Fransa ve İtalya seyahatine doğru yola koyuldular.
Kontes Emilia bu yolculukla ilgili yazdığı makaleleri El Imparcial («Tarafsız») adındaki gazetede yayınladı. Daha sonra 1901 yılında hepsini Por la Europa Católica («Katolik Avrupası'nda») adlı kitabında bir araya getirdi. Bütün bu makalelerde yılda bir defa eğitim amacıyla Avrupa ülkelerine seyahat edilmesini tavsiye ederek İspanya'nın avrupalılaştırılma ihtiyacını vurguladı.[2]
O dönemin arşivlerine göre, eşi José Quiroga sakin ve mesafeli biriydi. Evliliklerinin güzel bir uyumu vardı, Pardo Bazán onu avukatlık işlerinde destekliyor ve eşi de onun entelektüel ilgilerine değer veriyordu. Evliliklerinin sekizinci yılında ilk çocukları Jaime (1876) dünyaya geldi ve ardından da Blanca (1879) ve Carmen (1881) aileye katıldılar. Sonraki yıllarda tarihçilerin belirttiğine göre kişisel meselelerden çok Pardo Bazán'ın entelektüel ve edebi ilgileri sebebiyle evlilikleri güçsüzleşmeye başladı.[1]
1876 yılında yazar olarak tanınacağı ilk eseri yayınlandı Papaz Feijoo'nun eserlerinin kritik denemesi, 18. yüzyılda yaşamış olan ve yazarın her zaman, büyük ihtimalle zamanının ilerisinde olan feminizm anlayışından dolayı,[2] büyük hayranlık duyduğu bu Galiçyalı entelektüel hakkındaki deneme yazıları kitabıdır. Bu eserle Concepción Arenal'ın da katılmış olduğu bir yarışmada bir ödül kazanmıştır.
Kadın hakları eylemleri
değiştirPardo Bazán bir kadın hakları savunucusuydu ve özel hayatında olduğu kadar eserlerinde de kendini bunları savunmaya adadı. İspanyol toplumunu modernleştirme, kadınların eğitim ihtiyacı ve erkeklerin sahip olduğu tüm hak ve fırsatlara sahip olması hakkındaki düşüncelerini bütün eserlerinde işledi.
İtinalı aldığı eğitim ve Avrupa'ya yaptığı yolculuklar kadın sorunları hakkındaki ilgisinin gelişmesine büyük katkı sağladı. 1882'de Madrid'de gerçekleştirilen Özgür Öğretim Kurumu adlı eğitim konferansına katıldı ve konuşmasında açık bir şekilde İspanyol kadınlarının "evcilleştirme" olarak addedilen ve bununla dirençsizlik, eşlerine karşı itaat ve boyun eğme değerlerinin aktarıldığı bir eğitim almalarının olumsuz noktaları üzerinde durdu. Ayrıca kadınların her düzeydeki eğitime erişme, herhangi bir mesleği icra etme, mutluluğuna ve itibarına yönelik tüm haklarını talep etti.[3]
Entelektüel çevrelerdeki cinsiyetçilik in bilincinde olduğu halde Concepción Arenal'ı İspanyol Kraliyet Akademisi'ne üye olması için öneride bulundu, ama adaylığı reddedildi; ayrıca bu akademi Gertrudis Gómez de Avellaneda'nın da, üç defa reddedilen kendi adaylığını da (1889, 1892 ve1912'de) kabul etmeyecekti. Tüm bunlara rağmen 1906'da Madrid'in Athenaeum'unun Edebiyat Bölümü'ne katılan ilk kadın ve 1916'da o yıllarda Merkez Üniversitesi olarak adlandırılan Madrid Complutense Üniversitesi'nde Latin Dilleri Edebiyatı'ndaki ilk kadın profesör olmayı başardı[4][5] ve ayrıca 1910'da XIII. Alfonso tarafından Kamu Öğretimi Müsteşarlığı'na atandı.[3]
Eserleri
değiştirRoman
değiştir
|
|
Biyografi
değiştir- San Francisco de Asís, siglo XIII, Madrid, Librería de Miguel Olamendi (1882), 2 tomos.
- Hombres y mujeres de antaño (Semblanzas), Barcelona, López (1896).
- Retratos y apuntes literarios, Madrid, Administración (1908).
- Hernán Cortés y sus hazañas, Madrid, La Lectura (1914).
- Francisco Pizarro o Historia de la conquista del Perú, Madrid, Voluntad (1917).
- Cuadros religiosos, Madrid, Pueyo (1925).
Gezi yazısı
değiştir- Mi romería (recuerdos de viaje) (1887)
- Al pie de la torre Eiffel (Crónicas de la Exposición), Madrid, La España Editorial (1889).
- Al pie de la torre Eiffel, Madrid, Est. Tip. Idamor Moreno (1899).
- Por Francia y por Alemania (Crónicas de la Exposición), Madrid, La España Editorial (1889).
- Por la España pintoresca, Barcelona, López editor, (1895).
- Cuarenta días en la Exposición, Madrid, V. Prieto y Cía. (1900).
- Katolik Avrupası'nda («Por la Europa católica»), Madrid, Est. Tip. Idamor Moreno (1902).
- Desde la montaña. Ed. de José Manuel González Herrán y José Ramón Saiz Viadero, Santander, Tantín (1997).
- Viajes por Europa, Madrid, Bercimuel (2003).
- Viajes por España, Madrid, Bercimuel (2006).
- Apuntes de un viaje. De España a Ginebra [1873], reproducción facsímil. Edición de José Manuel González Herrán, Santiago, Universidad de Santiago de Compostela-Real Academia Gallega (2014)
Kaynakça
değiştir- Alberdi, Inés (2013), Vida de Emilia Pardo Bazán (İspanyolca), EILA Editores, ISBN 978-84-940316-8-7
Notlar
değiştir- ^ a b c Alberdi, Inés (2013), Vida de Emilia Pardo Bazán (İspanyolca), EILA Editores, ISBN 978-84-940316-8-7
- ^ a b López Muñoz, José Luis (2003), Introducción a "Un destripador de antaño y otros cuentos" (İspanyolca), Alianza Editorial, ISBN 84-206-5506-6
- ^ a b Nash, Mary; Álvarez González, Ana Isabel (2002), Seneca Falls;un siglo y medio del Movimiento Internacional de Mujeres y la lucha por el sufragio femenino en España (İspanyolca), Consejería de Educación y Cultura (Asturias), s. 58
- ^ Maryellen, Bieder (1992). "Emilia Pardo Bazán y las "Literatas": las escritoras españolas del XIX y su literatura" (PDF). Actas del X Congreso de la Asociación Internacional de Hispanistas, Barcelona 21-26 de agosto de 1989 (İspanyolca). Cilt 2. ss. 1203-1212. ISBN 84-7665-859-1. 9 Temmuz 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF).
- ^ Maryellen, Bieder (1998). "Emilia Pardo Bazán y la emergencia del discurso feminista". En Iris M. Zavala. Breve historia feminista de la literatura española (en lengua castellana): La literatura escrita por mujer, desde el siglo XIX hasta la actualidad (İspanyolca). Anthropos Editorial. ISBN 9788476585252. 12 Ağustos 2018 tarihinde kaynağından arşivlendi.