Emir cümlesi

Emir cümlesi, konuşmacının/yazarın bir eylemin gerçekleştirilmesini buyurduğu cümle türü. Emir cümlelerinin tamamına yakını emir kipinde oluşturulur. Nadiren gelecek zaman kipinde emir cümlelerine de rastlanır.

• Şu sürahiyi mutfağa götür.
• Hepiniz odanıza çıkın.
• Diğer takımın oyuncuları da sahayı terk etsin.
• Herkes tahtadaki örneği defterine yazacak! ("yazmak zorunda" anlamında)

Emir cümleleri -tonlamaya bağlı olarak- ünlem cümlesi olarak kullanılabilir.

Emir kipi ile oluşturulanlar

Ana madde: Emir kipi

Emir kipi Türkçedeki dilek kiplerinden biridir. Fiilin yapılmasını emretmek amacıyla kullanılır. Birinci şahıslar (ben ve biz) için emir kipi çekimi yoktur. İkinci tekil şahıs (sen) için eksiz şekilde (fiil kökü veya gövdesi halinde) kullanılır:

• (Sen) gel.

Diğer şahıslar için (siz, o, onlar) çekimli olarak kullanılır:

• (Siz) okuyun.
• (O) gelsin.
• (Onlar) koşsunlar.

Gelecek zaman kipi ile oluşturulanlar

Ana madde: Gelecek zaman

Gelecek zaman kipi eki "-ecek", emir cümlesi oluşturmakta kullanılabilir. Bu tür cümlelerde gelecek zaman anlamından ziyade eylemin yapılması gerektiği (zorunluluk) anlamı vardır.

• Yarın saat 10'da odama geleceksiniz! (Konuşmacı gelecekle ilgili bir tahminde bulunmuyor, dinleyiciye yarın 10'da gelmesini emrediyor.)
• Eve döndüğümde bu oda tertemiz olacak! (Konuşmacı dinleyiciye odayı temizlemesini buyuruyor.)