Entoptik fenomen (Yunanca "ὀπντός" (içinde) ve "ὀπτικός" (görsel)) kaynağı gözün içinde olan görsel efektlerdir. (Bazen bunlara muhtemelen yazım hatasıyla entopik fenomenler denir. )

Helmholtz'un ifadesiyle: "Uygun koşullar altında, göze düşen ışık gözün içindeki bazı nesneleri görünür hale getirebilir. Bu algılara entoptik denir."

Genel bilgiler

değiştir

Entoptik görüntüler retina üzerine dökülen görüntüde fiziksel bir temele sahiptir. Bu nedenle optik yanılsamalar ile karıştırılmamalıdırlar. Entoptik görüntüler, gözlemcinin kendi gözündeki fenomenlerden kaynaklandığından, optik yanılsamalar ve halüsinasyonlar ortak bir yönü vardır: gözlemci, fenomenin doğrudan ve spesifik bir görüşünü başkalarıyla paylaşamaz.

Helmholtz, bazı gözlemciler tarafından kolayca görülebilen, ancak başkaları tarafından hiç görülemeyen entoptik olayları yorumlamıştır. Bu varyans şaşırtıcı değildir, çünkü bu görüntüleri üreten gözün spesifik yönleri her bireyin kendine özgüdür. Bireyler arasındaki farklılıklar ve iki gözlemcinin neredeyse özdeş bir uyarıyı paylaşamaması nedeniyle, bu fenomen çoğu görsel duyumdan farklıdır. Aynı zamanda, ortak bir uyaranı görüntüleyerek üretilen çoğu optik yanılsamadan farklıdırlar.

Örnekler

değiştir

Bazı entotik etki örnekleri şunlardır:

 
Uçuşkan tasviri
 
Purkinje Ağacı tasviri

Kirpikler gözün bir parçası kabul edilebilirse, kırınım yapan ışığın göz üzerinde entoptik etki yarattığı söylenebilir. Bu fenomen, her biri spektral renk saçaklarına sahip koyu bulanık çizgilerle (kirpiklerin gölgeleri) geçen bir veya daha fazla ışık diski olarak ortaya çıkar.

^ Jan E. Purkyně, 1823: Beiträge zur Kenntniss des Sehens in subjectiver Hinsicht in Beobachtungen und Versuche zur Physiologie der Sinne, In Commission der J.G. Calve'schen Buchhandlung, Prag.
^ H. von Helmholtz, Handbuch der Physiologischen Optik, published as "Helmholtz's Treatise on Physiological Optics, Translated from the Third German Edition," ed. James P. C. Southall; 1925; The Optical Society of America.
^ Leonard Zusne, 1990: Anomalistic Psychology: A Study of Magical Thinking; Lea; 0-8058-0508-7 [1] 14 Kasım 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
^ Becker, O., 1860, “Über Wahrnehmung eines Reflexbildes im eigenen Auge [About perception of a reflected image in your own eye],” Wiener Medizinische Wochenschrift, pp. 670 672 & 684 688.
^ M. Tscherning, 1920, Physiologic Optics; Third Edition, (English translation by C. Weiland). Philadelphia: Keystone Publishing Co. pp. 55–56.
^ White, Harvey E., and Levatin, Paul, 1962, "'Floaters' in the eye," Scientific American, Vol. 206, No. 6, June, 1962, pp. 199 127.
^ Duke Elder, W. S. (ed.), 1962, System of Ophthalmology, Volume 7, The Foundations of Ophthalmology: heredity pathology diagnosis and therapeutics, St. Louis, The C.V. Mosby Company. p450.
^ Snodderly, D.M., Weinhaus, R.S., & Choi, J.C. (1992). Neural-vascular relationships in central retina of Macaque monkeys (Macaca fascicularis). Journal of Neuroscience, 12(4), 1169-1193. Available online at: http://www.jneurosci.org/cgi/reprint/12/4/1169.pdf.
^ Sinclair, S.H., Azar-Cavanagh, M., Soper, K.A., Tuma, R.F., & Mayrovitz, H.N. (1989). Investigation of the source of the blue field entoptic phenomenon. Investigative Ophthalmology & Visual Science, 30(4), 668-673. Available online at: http://www.iovs.org/ 22 Mart 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi..
^Giles Skey Brindley, Physiology of the Retina and Visual Pathway, 2nd ed. (Edward Arnold Ltd., London, 1970), pp. 140–141.
^ Bill Reid, “Haidinger's brush,” Physics Teacher, Vol. 28, p. 598 (Dec. 1990).
^ Walker, J., 1984, “How to stop a spinning object by humming and perceive curious blue arcs around the light,” Scientific American, February, Vol. 250, No. 2, pp. 136 138, 140, 141, 143, 144, 148.

Kaynakça

değiştir

Dış bağlantılar

değiştir