Aktif galaksi çekirdeği
Gözlemleyebildiğimiz galaksilerin bir kısmı "aktif" olarak sınıflandırılır. Galaksiden çıkan toplam enerjinin önemli bir kısmı yıldızlar, toz ve yıldızlararası ortamdan değil, bir başka kaynaktan yayılmaktadır. Aktif (veya etkin) galaksi çekirdeği için standart örnek, çekirdek bölgesindeki bir dev karadeliğin (SMBH) çevresinde oluşan bir yığılım diskine dayanır. Bir aktif galaksi çekirdeğinin ışınımı maddenin diskten hareketle kara deliğe doğru düşmesi sırasındaki kütleçekimsel enerjiden kaynaklanır.[1] Bu tür kozmik cisimlerin %10'unda, yarıçapları bakımından birbirine zıt bir enerji akışı çifti, çekirdekten ışık hızına yakın hızlarda parçacıklar fırlatır. Bu akışları üreten mekanizma, yani bu akışların işleyişi henüz anlaşılamamıştır.[2]
X ışınları şeklinde yüksek enerji ışınımları yayan aktif galaksiler ışıklılıklarına bağlı olarak Seyfert galaksisi ya da kuasarlar olarak sınıflanırlar. Kuasarlara benzeyen bir başka aktif galaksi türü de blazarlardır. Bunların Dünya'ya doğru yönelmiş bir rölativistik ışıma oldukları gözlemlenmiştir. Radyo galaksisi denilen aktif galaksiler ise bu rölativistik ışımalardan radyo frekansları yayılan galaksilerdir. Muhtemelen, bir galaksi çekirdeği türü olan ve LINER (düşük iyonlu nükleer salım çizgi bölgesi) kısa adıyla tanınan çekirdekler de aktif çekirdeklerdir. LINER tipindeki galaksilerin yaydıklarında düşük ölçüde iyonize öğeler baskındır. Bize yakın galaksilerin yaklaşık üçte biri LINER çekirdek türüne sahip galaksiler olarak sınıflanırlar.[3][4][5]
Ayrıca bakınız
değiştirKaynakça
değiştir- ^ Keel, William C. (2000). "Introducing Active Galactic Nuclei 27 Temmuz 2012 tarihinde Archive.is sitesinde arşivlendi". The University of Alabama. Retrieved on 2006-12-06.
- ^ Lochner, J.; Gibb, M.. "A Monster in the Middle 10 Temmuz 2012 tarihinde Archive.is sitesinde arşivlendi". NASA. Retrieved on 2006-12-20.
- ^ Keel, William C. (2000). "Introducing Active Galactic Nuclei 27 Temmuz 2012 tarihinde Archive.is sitesinde arşivlendi". The University of Alabama.Retrieved on 2006-12-06.
- ^ Heckman, T. M. (1980). "An optical and radio survey of the nuclei of bright galaxies — Activity in normal galactic nuclei 10 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.". Astronomy and Astrophysics 87: 152–164. Retrieved on 2008-11-01.
- ^ Ho, L. C.; Filippenko, A. V.; Sargent, W. L. W. (1997). "A Search for "Dwarf" Seyfert Nuclei. V. Demographics of Nuclear Activity in Nearby Galaxies 24 Ocak 2008 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.". Astrophysical Journal 487: 568–578. doi:10.1086/304638.