Expositio totius mundi et gentium
Expositio totius mundi et gentium, ("Dünyanın ve insanlarının tanımı"), II. Constantius'un saltanatı sırasında yaşayan Roma İmparatorluğu'nun kimliği belirsiz bir vatandaşı tarafından yazılmış kısa bir "ticari-coğrafi" araştırmadır. MS 350 ve 362 yılları arasında yazılan Yunanca orijinal[1] şimdi kayıp olsa da altıncı yüzyılda Latinceye yapılan iki çeviri eserin günümüze ulaşmasını sağlamıştır.
Çalışma üç bölümden oluşmaktadır. Bunlardan ilki (§ 1-21) Roma İmparatorluğu'nun doğusundaki toprakları tanımlar.[2] En uzun olan ikinci bölüm (§ 22–62), İmparatorluğun anakara eyaletlerini,[3] üçüncü bölüm (§ 63-68) ise ada eyaletlerini tanımlar.[4]
Yazar
değiştirÇalışmanın yazarı hakkında çok az şey bilinmektedir. Onun bir hatip, sofist, tüccar, müteşebbis veya vir rusticus olabileceği ileri sürülmüştür.[5] Eserin ticaret ve liman şehirlerine yönelik ilgisi dikkat çekicidir. Eserde bahsi geçen 61 şehir isminde sadece 16'sı imparatorluğun batı kesiminde yer almaktadır. Bu nedenden ötürü yazarın Suriyeli olabileceği varsayılmaktadır.[5]
Keza yazarın dini de aynı şekilde bir gizemdir. O Berossus, Manetho, gizemli bir Apollonius, Efesli Menander, Herodot ve Thukididis gibi çok sayıda Yunan yazardan bahsederken, onlardan etkilenmiş görünmemektedir.[6] Bu isimler ile "Yahudilerin öğretmeni" olarak adlandırdığı Josephus'un Apion Reddiyesi ile tanışmış olması muhtemeldir.[7][8][9]
Öte yandan, Josephus'un bir Hristiyan tarafından tanınma olasılığı daha yüksektir.[10] Metin ayrıca Kutsal Kitap'a göndermelerde bulunmakta ve kısmen Hristiyan ifadeler içermektedir.[8] Yine de kutsal bölge ya da kiliselere dair bilgi vermezken, şehirleri iyi şarapları ya da güzel kadınları olmasına göre tanımlamaktadır.[11]
Latince çevirisi
değiştirDaha iyi bilinen Expositio totius mundi başlıklı Latince çeviri günümüzde kayıp olsa da Jacques Godefroy metni 1628'te bastığı için içeriği günümüze ulaşmıştır. Napoli yakınlarındaki Cava'daki bir Benediktin manastırında tutulan bir diğer el yazması ise Angelo Mai tarafından 1831'de yayınlanmıştır ve Descriptio totius mundi başlığını taşımaktadır.[12] Bu eser Expositio'dan daha kısa olsa da, çalışmanın başlangıcını içeren tek el yazmasıdır.
Her iki el yazması da Karl Müller'in Minor Greek Geographers (1861) kitabında basılmıştır. Şimdi çevrimiçi olarak mevcut olan bir İngilizce çeviri, 1964'te Ohio Eyalet Üniversitesi'nde yüksek lisans tezinin bir parçası olarak Jesse Woodman tarafından yapılmıştır.[13]
Ayrıca bakınız
değiştirKaynakça
değiştir- ^ Grüll, 2014 p.630. See also §.3: "Dominus orbis terrarum Constantius imperator"
- ^ Grüll, 2014, p.631
- ^ In order: Mesopotamia, Syria, Egypt, Asia Minor (without mention of the Black Sea), The Balkans, Italy, The Danube regions, Gaul, Spain and North Africa
- ^ East to west, from Cyprus to Britain
- ^ a b Grüll, 2014, p.634
- ^ Mittag 2006: 346-348
- ^ Grüll, 2014, p.633
- ^ a b Grüll, 2014, p.638-639
- ^ §.3
- ^ Grüll, 2014, p.639
- ^ Grull, 2014, p.638-639
- ^ See Müller, 1861.
- ^ Woodman, J. E., 1964.
Literatür
değiştir- Grüll, T. 2014. Expositio totius mundi et gentium. A peculiar work on the commerce of [the] Roman Empire from the mid-fourth century - compiled by a Syrian textile dealer? in Csabai, Z. Studies in Economic and Sociale History of the Ancient Near East in Memory of Péter Vargyas. Department of Ancient History, University of Pécs & L'Harmattan, Budapest.
- Woodman, J. E., 1964. The Expositio totius mundi et gentium: Its Geography and Its Language. MA Thesis, The Ohio State University.
- Drexhage, H.-J. 1983. Die ’Expositio totius mundi et gentium’ eine Handelsgeographie aus dem 4. Jh. n. Chr., eigeleitet, übersetz und mit einführender Literatur (Kap. XXII-LXVII) versehen. MBAH 2:3-42.
- Klotz, A. 1906. Über die Expositio totius mundi et gentium. Philologus 65:97-127.
- Marasco, G. 1996. L'Expositio totius mundi et gentium - e la politica religiosa di Constanzo II. in Ancient Society 27:183-203.
- Martelli, F. 1982. Introduzione alla "Expositio totius mundi". Analisi etnografica e tematiche politiche in un'opera anonima del IV secolo. Bologna.
- Mittag, P. F. 2006. Zu den Quellen der Expositio Totius Mundi et Gentium. Ein neuer Periplus? Hermes 134:338-351.
- Müller, Karl. 1861. Geographi Graeci minores. Volumen Secundum. Paris. 9 Ocak 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Sinko, T. 1904. Die descriptio orbis terrae, eine Handelsgeographie aus dem 4. Jahrhundert. Archiv für lateinische Lexikographie und Grammatik 13:531-571.
- Traiana, G., 1998. La prefazione alla "Descriptio [Expositio] totius mundi". Pp. 53–51 in C. Santini – N. Scivoletto – L. Zurli eds.) Prefazioni, prologhi, proemi di opere tecnico-scientifiche latine, Roma.
- Wölfflin, E. 1904. Bemerkungen zu der Descriptio orbis. Archiv für lateinische Lexikographie und Grammatik 13:574-578.