Fekal mikrobiyota transplantasyonu
Fekal mikrobiyota nakli (FMT) ya da gaita nakli,[1] gaitadaki bakterilerinin ve diğer mikropların sağlıklı bir bireyden başka bir bireye aktarılması işlemidir. FMT, Clostridium difficile enfeksiyonu (CDI) için etkili bir tedavidir.[2][3][4] Tekrarlayan CDI için FMT, tek başına antibiyotik tedavisinden (vankomisin) daha etkilidir.[4]
Yan etkileri enfeksiyon riski içerebilir, bu nedenle donör patojenlere karşı taranmalıdır.[5]
CDI'nın daha yaygın hale gelmesiyle birlikte FMT giderek daha fazla önem kazanmakta ve bazı uzmanlar bunun CDI için ilk basamak tedavi olması çağrısında bulunmaktadır. FMT, kolit, kabızlık, irritabl bağırsak sendromu, Multipl Skleroz ve Parkinson gibi nörolojik durumlar dahil olmak üzere diğer gastrointestinal hastalıkları tedavi etmek için deneysel olarak kullanılmıştır.[6][7] Amerika Birleşik Devletleri'nde, insan dışkısı 2013'ten beri deneysel bir ilaç olarak kabul edilmektedir. Birleşik Krallık'ta FMT düzenleme yetkisi İlaç ve Sağlık Ürünleri Düzenleme Kurumu'ndadır.
Tıbbi kullanımlar
değiştirClostridioides difficile enfeksiyonu
değiştirGaita nakli, antibiyotiklerin işe yaramadığı veya antibiyotiklerden sonra hastalığın tekrarladığı CDI'lı kişilerde yaklaşık %85-90 etkilidir.[8] CDI'lı kişilerin çoğu bir seferlik FMT tedavisi ile iyileşir.[9]
2009 yılında yapılan bir çalışmada, FMT’nin, devamlı antibiyotik tedavisinden daha uygun maliyetli ve antibiyotik direncini bulgularını azaltan etkili ve basit bir prosedür olduğu bulunmuştur.[10]
Antibiyotiklerle karşılaştırıldığında; alışılmadık doğası ve invazivliği, algılanan potansiyel enfeksiyon bulaşma riski ve donör dışkısı için Medicare kapsamının olmaması nedeniyle bazı tıp uzmanları tarafından bir zamanlar “son çare tedavisi” olarak kabul edilirken, bulaşıcı hastalıklar uzmanları ve diğer topluluklar tarafından yapılan pozisyon açıklamaları, FMT'nin nükseden CDI için standart bir tedavi olarak kabul edilmesine ve Amerika Birleşik Devletleri'nde Medicare kapsamına alınmasına doğru ilerlemektedir.[11]
C. difficile enfeksiyonu kötüleşen ve şiddetli nükseden kişiler için endoskopik FMT'nin birinci basamak tedaviye yükseltilmesi önerilmiştir.
Kasım 2022'de FMT (Biomictra) Avustralya'da tıbbi kullanım için onaylandı ve aynı zamanda FMT (Rebyota) Amerika Birleşik Devletleri'nde tıbbi kullanım için onaylandı.[12]
Fekal mikrobiyota sporları, (Vowst) Nisan 2023'te Amerika Birleşik Devletleri'nde tıbbi kullanım için onaylanmıştır. Ağız yoluyla alınan ilk fekal mikrobiyota ürünüdür.[13]
Diğer Hastalıklar
değiştirÜlseratif kolit
değiştirMayıs 1988'de Avustralyalı profesör Thomas Borody FMT kullanarak ilk ülseratif kolit hastasını tedavi etmiş ve uzun süreli semptomların ortadan kalkmasını sağlamıştır.[14] Bunu takiben Justin D. Bennet, FMT kullanarak kendi kolitinin tersine döndüğünü belgeleyen ilk vaka raporunu yayınlamıştır.[23] Tek seferlik bir FMT C. difficile’i kolayca ortadan kaldırılabiliyorken, bu durum ülseratif kolit için genellikle geçerli değildir. FMT ile ülseratif kolit tedavisine ilişkin yayınlanmış deneyimler büyük ölçüde uzun süreli remisyon veya kür elde etmek için çoklu ve tekrarlayan infüzyonların gerekli olduğunu göstermektedir.[15]
Kanser
değiştirAnti-PD-1 immünoterapi donörlerinden elde edilen FMT'nin immünoterapiye dirençli hastalarda terapötik bir yanıtı destekleyip desteklemeyeceğini değerlendirmek için klinik çalışmalar devam etmektedir.[16]
Otizm
değiştirBir zamanlar naturopati ile bağlantılı olan[17] Otizm Spektrum Bozukluğunun fekal mikrobiyota nakli ile tedavi edilmesine yönelik ciddi çalışmalar yapılmıştır. Bu çalışmalardan biri Şanghay, Çin'de ve daha önceki bir çalışma Arizona Eyalet Üniversitesi tarafından yürütülmüştür. Arizona tedavisi bir Birleşik Devletler Patenti (#11,202,808)[18] almıştır ve araştırmacılar FDA onayı almayı ummaktadır.
Teknik
değiştirFMT'nin en uygun şekilde uygulanması için kanıta dayalı fikir birliği kılavuzları vardır. Bu belgeler materyalin hazırlanması, donör seçimi ve taraması ve FMT uygulaması dahil olmak üzere FMT prosedürünü ana hatlarıyla belirtir.[19][20]
Bağırsak mikrobiyotası, komensal, simbiyotik ve patojenik organizmalar dahil olmak üzere gastrointestinal sistem boyunca ikamet eden tüm mikroorganizmalardan oluşur. FMT, bakteri ve doğal antibakteriyeller içeren dışkı materyalinin sağlıklı bir bireyden hastalıklı bir alıcıya aktarılmasıdır.
Donör Seçimi
değiştirProsedür için hazırlanmak, potansiyel donörün dikkatli bir şekilde seçilmesini ve taranmasını gerektirir. Yakın akrabalar genellikle tarama kolaylığı nedeniyle seçilir;[21] ancak aktif C. diff. tedavisi söz konusu olduğunda bu tarama, tıbbi geçmiş anketlerini, çeşitli kronik tıbbi hastalıklar için taramayı (örn. irritabl bağırsak hastalıkları, Crohn hastalığı, gastrointestinal kanser, vb.)[22] ve patojenik gastrointestinal enfeksiyonlar için laboratuvar testlerini (örn. CMV, C. diff., salmonella, Giardia, GI parazitler, vb.)[23] içerir.
Kaynakça
değiştir- ^ "Poop Transplants May Combat Bacterial Infections". Yahoo News. 27 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2024.
- ^ "Clinical Use of FMT". EnvaBiome. 27 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2024.
- ^ "Fecal Microbiota Transplantation for Clostridium difficile Infection". The New England Journal of Medicine. 27 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2024.
- ^ a b "Fecal microbiota transplantation: A new frontier in medicine". The Medical Journal of Australia. 27 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2024.
- ^ "Fecal Microbiota Transplantation Safety Alert: Risk of Serious Adverse Events Likely Due to Transmission of Infectious Agents". FDA. 21 Ekim 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2024.
- ^ "How It Works". EnvaBiome. 27 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2024.
- ^ "Fecal Microbiota Transplantation for the Treatment of Inflammatory Bowel Disease". PubMed Central. 27 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2024.
- ^ "Fecal Microbiota Transplantation in Older Adults". Journal of the American Geriatrics Society. 27 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2024.
- ^ "Endoscopic Fecal Microbiota Transplantation". Journal of Clinical Gastroenterology. 27 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2024.
- ^ "Fecal Microbiota Transplantation: A Novel Therapeutic Approach". Elsevier. 15 Kasım 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2024.
- ^ "Fecal Bacteriotherapy, Fecal Transplant, and the Gut Microbiota". Journal of Clinical Gastroenterology. 27 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2024.
- ^ "Ferring Receives U.S. FDA Approval for Rebyota™ Fecal Microbiota Live". Ferring USA. 1 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2024.
- ^ "Ferring Receives U.S. FDA Approval for Rebyota Fecal Microbiota". Business Wire. Erişim tarihi: 27 Aralık 2024.
- ^ "Fecal Microbiota Transplantation for the Treatment of Clostridium difficile Infection". Tandfonline. 27 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2024.
- ^ "Fecal Microbiota Transplantation for the Treatment of Clostridium difficile Infection". PubMed Central. 27 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2024.
- ^ "Fecal Microbiota Transplantation for the Treatment of Clostridium difficile Infection". PubMed Central. 27 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2024.
- ^ "BC Naturopath Faces Charges for Providing Fecal Transplants for Autism". CBC News. Erişim tarihi: 27 Aralık 2024.
- ^ "Treatment for Autism Symptoms Earns ASU Researchers Patent". ASU News. 31 Ağustos 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2024.
- ^ "Fecal Microbiota Transplantation in Clostridium difficile Infection". PubMed Central. 27 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2024.
- ^ "Fecal Microbiota Transplantation in the Treatment of Clostridium difficile Infection". Elsevier. 16 Ekim 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2024.
- ^ "Fecal Microbiota Transplantation: Current Status and Future Directions". PubMed Central. 27 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2024.
- ^ "Screening". EnvaBiome. 27 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2024.
- ^ "Faecal Microbiota Transplantation: Establishment and Future Applications". European Journal of Gastroenterology & Hepatology. 27 Aralık 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Aralık 2024.