Ferdi Özbeğen
Ferdi Özbeğen (17 Ağustos 1941, İzmir - 28 Ocak 2013, İstanbul), Türk piyanist ve şarkıcı. Diskografisinin çoğunda, daha önce başka sanatçıların seslendirdiği şarkıları ve popüler yabancı şarkıların çoğunlukla Ülkü Aker'in yazdığı Türkçe aranjmanlarını seslendirdi. Kariyerine orkestra müzisyenliği ile başladı. 70'li yılların ikinci yarısından itibaren tanındığı müzik tarzı ile, sonraki yıllarda "piyanist şantörlük" olarak anılacak Türk müzik akımının öncüsü olarak görülmektedir.[1][2]
| Ferdi Özbeğen | |
|---|---|
 Piyanist şarkıcı Ferdi Özbeğen | |
| Genel bilgiler | |
| Doğum | 17 Ağustos 1941 İzmir, Türkiye |
| Ölüm | 28 Ocak 2013 (71 yaşında) İstanbul, Türkiye |
| Tarzlar | Taverna müziği, aranjman, pop |
| Meslekler | Şarkıcı, piyanist |
| Çalgılar | Piyano, klavye, vokal |
| Etkin yıllar | 1965-2009 |
| Müzik şirketi | Kervan Plak, Yaşar Plak |
Yaşamı
değiştirAnnesi, Ankaralı Katolik Ermeni bir aileden gelen Afet (Anita) Özbeğen, babası ise Girit göçmeni Hasan Özbeğen'di. Ferdi Özbeğen, hem annesinin hem babasının ikinci evliliğinden, 1941 yılında İzmir'de doğdu.[3][4][5] 11 yaşındayken ortaokulla birlikte özel müzik eğitimine başladı. 1960 yılında Özel İzmir Koleji'ni bitirdikten sonra İstanbul'da İktisat Fakültesi'ni kazandı fakat 1963 yılında babasının vefat etmesi üzerine eğitimini yarıda kesmek zorunda kaldı. Bu andan itibaren Ferdi Özbeğen, ilgi alanı olan müziğe yöneldi. 1965 yılında Ferdi Özbeğen Orkestrası ile Hürriyet gazetesinin Altın Mikrofon Yarışmasına katıldı. Yarışmada "Kes Kes" ve "Sandığımı Açamadım" şarkılarını seslendirdi. Yarışmadan sonra orkestra 1967'de Okay Temiz'i, 1968'de de Esin Engin'i bünyesinde bulundurdu. 1974 yılına kadar orkestrası ile çeşitli lokal ve eğlence merkezlerinde konserler verdi ama en son çalıştığı Çınar Oteli'nin greve gitmesiyle orkestrası dağıldı, Özbeğen de Şefik Uyguner'in orkestrasında çalışmaya başladı.
1977 yılında ilk uzunçaları olan Ferdi Özbeğen'le 45 Dakika'yı çıkardı. Acaba tutar mı endişesiyle yapılan bu albüm, kısa sürede büyük bir satış rakamına ulaştı. 1978 yılında Orhan Gencebay'ın plak şirketi Kervan Plak'a geçerek Ferdi Özbeğen'le Sohbet, 1979 yılında Teşekkürler ve 1980 yılında da Mutluluklar albümlerini hayranlarına sundu. Sohbet albümüyle Altın Plak Ödülünü kazanan Özbeğen, Mutluluklar albümüyle de Platin Plak ve Altın Piyano Ödüllerini kazandı.
1980 yılının sonlarına doğru Kervan Plak ile ortaklığını bitiren Yaşar Kekeva, Yaşar Kekeva Plak adında bir şirket kurdu ve milyonları peşinden sürükleyen Ferdi Özbeğen'i de transfer etti. Şirketin ilk plağı olan Nice Yıllara albümünü çıkardı. Bunu 1981 yılında Yaşadıkça, 1982 yılında Bir Sır Gibi ve 1983 yılında Seviyorum Delicesine albümleri izledi. Bu albümlerde Özbeğen, Ülkü Aker'in aranjmanlarından oluşan Rahbani Brothers şarkılarını, dönemin sevilen veya klasikleşmiş parçalarını ve de daha önceden söylenmiş ve unutulmuş şarkıları yeniden düzenleyerek seslendirdi; "Eskimeyen Dost", "Seni Terkedeceğim", "Yok Yok Yalan Deme", "Kandil" gibi. 1983 yılında, Şan Tiyatrosu'nda 20'inci sanat yılını İstanbul Devlet Senfoni Orkestrası ile verdiği müthiş konserler zinciriyle kutlayan Ferdi Özbeğen, 1984 yılında bugün bile aynı kaliteye ulaşılamamış bir tarafı alaturka, bir tarafı pop şarkılarından oluşan Piyanist albümünü çıkardı. Alaturka balatları "Gurbette Sevgilim", "Bir Gülü Sevdim", "Bir Sevgi İstiyorum" gibi parçalardan oluşurken pop balatları Ülkü Aker aranjmanlarından oluşan "Elega-Her Gece", "La Boheme-Giden Sensin", "Cenizas-Özlenen Sevgiliye" gibi aşk şarkılarından oluşuyordu. Artık şöhretinin zirvesindedir Ferdi Özbeğen, plakları çok satar, öyle ki 1982 yılının vergi rekortmeni olur.
1984 yılında Yaşar Plak'ın düştüğü zor durumdan kurtaran Ferdi Özbeğen oldu. Sizin Seçtiklerinizle albümü kendisinin yorumuyla o zamanın yapılmış ilk best of albümüdür. Dönemin sevilen 11 şarkısını seslendirdiği bu albüm kendisinin en çok satan albümü idi. Bu albümü 1985'te çıkardığı bir tarafı alaturka diğer tarafı da pop rock temaları içeren Belki Bir Gün ve 1986'da çıkardığı tamamı Ülkü Aker aranjmanları ve daha önceki 9 albümünün orkestra şefi olan Osman İşmen'in senfonik düzenlemelerinden oluşan Sana İhtiyacım Var albümü izledi; bu albümde Orson Welles'in "I Know What Is To Be Young" ve Lionel Richie'nin "Hello" şarkılarının Türkçe uyarlamalarını seslendirdi. 1986 yılının sonlarına doğru çıkardığı Sevdiğiniz Şarkılar albümü Türkiye'de çıkarılan ilk krom kasettir ve dönemin şartlarına göre masraflıdır.
Ferdi Özbeğen, 80'lerin sonu ile 90'ların başına kadar çıkarttığı albümlerde gene alaturka ve taverna tarzı şarkılar söyledi. 90'lar yeni müzik türleriyle tanışırken kendisi de yavaş yavaş inzivaya çekildi. 1991 yılında piyasaya sunduğu nostalji albümü Şarkılarım, Türkiye'de pek duyulmayan unplugged yani elektronik müzik kullanmadan canlı performansla hazırlandı. 1998'de Kiss Müzik Firmasından Kandil albümünü çıkarır, bu albüm kendisini tanımayan yeni kuşak ve hayranları için büyük bir prestij albümü oldu. Bu albümü 2001'de Ayrılmayalım albümü izledi.
Ferdi Özbeğen orta yaşlarında eşcinsel olduğunu açıklamıştı. Eşcinsel evliliğin 1990'larda yasa dışı olduğu için hayat arkadaşı Hilmi Mutlu'yu evlat edindiği öğrenildi.[6][7]
Son yılları ve ölümü
değiştir
2006 yılında Yaşar Plak, Ferdi Özbeğen'in 26 yıl önce okuduğu şarkıları bir re-mastered çalışmasıyla Can Suyum adıyla yayınladı. Sanatçı, 2001 yılında yakalandığı prostat kanserine[8] 2013 Ocak ayında yenik düşerek tedavi gördüğü Okmeydanı Eğitim ve Araştırma Hastanesi'nin yoğun bakım servisinde öldü. 30 Ocak tarihinde Cemal Reşit Rey Konser Salonu’nda düzenlenen törenin sonrasında Özbeğen'in cenazesi, Levent Camii'ne getirildi, burada öğlen kılınan cenaze namazının ardından da Ulus Mezarlığı’nda toprağa verildi.[9][10]
Eserleri
değiştirAlbümleri
değiştir- 1977: Ferdi Özbeğen'le 45 Dakika
- 1978: Ferdi Özbeğen'le Sohbet
- 1979: Teşekkürler
- 1980: Mutluluklar
- 1980: Nice Yıllara
- 1981: Yaşadıkça
- 1982: Bir Sır Gibi
- 1983: Seviyorum Delicesine
- 1983: Yirminci Sanat Yılı Şan Konseri
- 1984: Piyanist
- 1984: Sizin Seçtiklerinizle
- 1985: Belki Bir Gün
- 1986: Sana İhtiyacım Var
- 1986: Sevdiğiniz Şarkılar
- 1987: Başka Başka Bambaşka
- 1988: Senden Sonra
- 1989: Yaktı Geçti
- 1990: Kara Sevda
- 1991: Şarkılarım
- 1992: Davacı Değilim
- 1993: Bir Başkadır Ferdi Özbeğen
- 1996: İşte Geldim
- 1998: Kandil
- 2001: Ayrılmayalım
- 2006: Can Suyum
- 2009: Nerelerdeydiniz
45'lik plakları
değiştir- 1965: Altın Mikrofon
- 1969: Bu da Bizden
Filmleri
değiştir- 1980: Tanrıya Feryat
- 1984: Kadınca
- 1986: Bir Düşmeye Gör (Duygu)
- 1987: Perihan Abla (49.bölüm)
Kültürel mirası
değiştirKendisi de Altaylı olan[11] Ferdi Özbeğen'in anısında ölüm dönümündeki haftaya denk gelen Altay maçında Altaylılar genellikle Gündüzüm Seninle parçasından bir alıntı olan "aşkını biir sır gibi senelerdir sakladım" pankartını açıp Gündüzüm seninle parçasını çalıp söylerler.[12]
Hakkında yazılmış kitaplar
değiştir- "Şöhret Dediğin - Ferdi Özbeğen'in Hayatı", Ali Rıza Türker, Alfa Yayınları, İstanbul, 2013.
Hakkında yapılmış filmler
değiştirÖzbeğen'in hayatını anlatan, yapımcılığını Fikret Bakıcın'ın üstlendiği, senaryosunu Ebru Yaşar Seçen'in yazdığı filmin çekimlerinin 2020 Haziran ayında başlaması planlanmaktadır.[13]
Kaynakça
değiştir- ^ ""Cover" en çok ona yakışıyor: Cenk Eren – "Repertuvar: Ferdi Özbeğen Şarkıları"". Milliyet Sanat. 9 Ocak 2017. 11 Ocak 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ ""Bir başkadır" Ferdi Özbeğen". dizidoktoru.com. 14 Kasım 2020. 5 Mayıs 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Kadife Sesli şarkıcı/Ferdi Özbeğen, Piyanistin Hikâyesi". ferdiozbegen.com. 9 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2013.
- ^ Elif Ekinci. "Ferdi Özbeğen'in hatırladıkları". kitap.radikal.com.tr. 9 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2013.
- ^ Ali Rıza Türker (2013). Şöhret Dediğin - Ferdi Özbeğen'in Hayatı. Alfa Yayınları. 16 Ocak 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2013.
- ^ "Netflix's 'Ethos' takes Turkey by storm". TRT World. 25 Kasım 2020. 23 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2023.
- ^ "Ferdi Özbeğen, hayatını paylaştığı Hilmi Mutlu'yu evlat edinmişti" [Ferdi Özbegen adopted Hilmi Mutlu, with whom he shared his life]. T24. 5 Temmuz 2015. 23 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Temmuz 2023.
- ^ "Ferdi Özbeğen'i kaybettik". haber.gazetevatan.com. 9 Ocak 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Ocak 2013.
- ^ "Ferdi Özbeğen son yolculuğuna uğurlandı". cnnturk.com. 1 Şubat 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ocak 2013.
- ^ "Ölüm senden korkan yok". hurriyet.com.tr. 31 Mayıs 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 30 Ocak 2013.
- ^ "Altay - Ferdi Özbeğen Anısı". 11 Nisan 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2024.
- ^ "Altay-Galatasaray (24.04.2022) Altay Taraftarından Gündüzüm Seninle Performansı". 7 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Haziran 2024.
- ^ "Ferdi Özbeğen'in hayatı film oluyor". Hürriyet. 25 Ocak 2021. 26 Ocak 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 25 Ocak 2021.
Dış bağlantılar
değiştir- Ferdi Özbeğen 20. Sanat Yılı Şan Konseri - 1. Bölüm 11 Şubat 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., 1983, Erler Film Türker İnanoğlu
- Ferdi Özbeğen 20. Sanat Yılı Şan Konseri - 2. Bölüm
- Discogs'ta Ferdi Özbeğen diskografisi