Ferit Edgü
İsmail Ferit Edgü (24 Şubat 1936, İstanbul - 22 Temmuz 2024), Türk öykücü, şair, romancı, deneme yazarı, yayıncı, sanat koleksiyoneri.
| Ferit Edgü | |
|---|---|
| Doğum | İsmail Ferit Edgü 24 Şubat 1936 İstanbul, Türkiye |
| Ölüm | 22 Temmuz 2024 (88 yaşında) |
| Defin yeri | Aşiyan Mezarlığı |
| Meslek | Şair |
| Tür | Öykü, deneme |
| Edebî akım | Maviciler |
| Önemli ödülleri | Sait Faik Hikâye Armağanı (1979) |
| Evlilik | Ameli Edgü (e. 1961; b. 1997) |
| Çocuklar | 1 |
Öyküleri, resim eleştirileri ve denemeleriyle tanınır. Hakkari'de er-öğretmen olarak yaptığı askerlik deneyimi sonucu yazdığı ve sinemaya da uyarlanıp uluslararası ödüller alan O/ Hakkâri’de Bir Mevsim romanı ile geniş kitleler tarafından tanınmıştır. Ada Yayınları'nın kurucusudur. 1950 Kuşağı yazarlarının eserleri ve sanat kitapları yayımlamıştır.
Hayatı
değiştir1936 yılında İstanbul'da doğdu. Annesi Fatma Nevber Hanım, babası Mehmet Nuri Edgü'dür.[1] 1952'de babasının ölümü üzerine şiir yazmaya başladı. İlk şiiri 1952'de Kaynak dergisinde yayımlandı. Bunu, Şairler Yaprağı ve Mavi dergisinde yayımlanan şiirleri izledi.
1953'te Vedat Günyol ile tanıştı; ilk öyküsü Ocak 1954'te Günyol'un yayımladığı Yeni Ufuklar dergisinde çıktı. Görsel sanatlara ilgisi nedeniyle Maya Sanat Galerisi’nde sergi açılan ressamlarla Vatan gazetesi için söyleşiler yaptı. Yeni Ufuklar, Mavi, Vatan gazetesi Sanat Eki, Pazar Postası, Dost dergilerindeki öyküleriyle ve Ataç, Eylem, Yeni Dergi, Ant, Papirüs, Soyut, Hürriyet Gösteri, Milliyet Sanat, dergilerindeki deneme ve incelemeleriyle tanındı.[2]
Yüksek öğrenimine İstanbul Devlet Güzel Sanatlar Akademisi'nin resim bölümünde başladı. Akademi'de son sınıfta iken Seramik Kimyası öğrenimi için Almanya'ya gitti. Yıl sonuna kadar Münih'te kaldıktan sonra Paris'e giderek, üniversite hayatını orada sürdürdü. Altı yıl kadar seramik öğrenimi gördü; ayrıca Sorbonne'da felsefe, Louvre'da sanat tarihi kurslarına katıldı. Hollanda'da tanıştığı Amelie Edgü ile evlendi.[3] 1968'de bir kız çocukları olan çift, 1997'de boşanmıştır.[4]
Edgü, 1964'te yurda döndü. Askerlik hizmeti sırasında bir dönem Hakkari'nin Pirkanis köyünde er öğretmen olarak görev yaptı.[5] Askerliğini Beypazarı'nda tamamladı. Hakkaride Bir Mevsim (1977) romanını Hakkari'de öğretmenlik yaptığı dönemdeki deneyim ve hatıraları sonucunda yazdı. Askerlikten sonra bir yıl daha Paris'te yaşadı ve 1968'de Türkiye'ye yerleşti; Bodrum ve İstanbul'da yaşadı.[6]
1976'da Data Reklam Şirketi'ni ve Ada Yayınları'nı kurdu. İlhan Berk'in şiir kitabı ‘Atlas'tan başlayarak 1990'a değin 140'a yakın kitap yayımladı. Edebiyat kitaplarının dışında resim ve ressamlar hakkında eserler, sanat tarihi kitapları da yayımladı.[7] Tasarım ve baskı kalitesi yüksek, sınırlı sayıda basılmış ve numaralandırılmış kitap yayımcılığı yaptı.[8] 1977 yılında Ada Yayınevi'nin Namanlı yurdundaki Bedri Rahmi sanat galerisini yönetmeye başladı. Eşi Amelie Edgü ile birlikte Türkiye'den ve dünyadan birçok sanatçının eserlerini içeren geniş bir sanat koleksiyonu oluşturdu
Edebiyatın pek çok alanında, pek çok dünya diline çevrilen metinler üretti. Bir Gemide öyküsü ile 1979 Sait Faik Hikâye Armağanı'na, Tüm Ders Notları deneme kitabıyla 1979 Türk Dil Kurumu Deneme Ödülü'ne, Eylül’ün Gölgesinde Bir Yazdı romanı ile 1988 Sedat Simavi Edebiyat Ödülü'ne değer görüldü.
22 Temmuz 2024'te 88 yaşında hayatını kaybetti.[9] 24 Temmuz 2024'te Teşvikiye Camii'nde kılınan cenaze namazının ardından Aşiyan Mezarlığı'na defnedildi.[10]
Yapıtları
değiştirRoman
değiştir- 1976: Kimse
- 1977: Hakkâri'de Bir Mevsim
- 1988: Eylülün Gölgesinde Bir Yazdı
Öykü
değiştir- 1959: Kaçkınlar
- 1962: Bozgun
- 1968: Av
- 1978: Bir Gemide
- 1982: Çığlık
- 1991: Binbir Hece
- 1995: Doğu Öyküleri
- 1999: İşte Deniz, Maria
- 2002: Do Sesi
- 2005: Avara Kasnak
- 2007: Nijinski Öyküleri
- xxxx: Yaralı Zaman
- xxxx: Leş
- 2021: Yolun Gittiği Yer
Senaryo
değiştir- Hakkâri'de Bir Mevsim
(O başlıklı romanından Onat Kutlar ile birlikte)
Deneme
değiştir- 1978: Tüm Ders Notları
- 1980: Yazmak Eylemi (Ada Yayınları)
- 1986: Şimdi Saat Kaç?
- 1991: Yeni Ders Notları
- 1996: Seyir Sözcükleri
- 2001: Devam
- 2003: Sözlü/ Yazılı
- 2003: İnsanlık Halleri
- 2013: Selma Gürbüz İçin Üç Yazı
Şiir
değiştir- 1978: Ah Min-el Aşk
- 1999: Dağ Şiirleri
Anı
değiştir- 2003: Görsel Yolculuklar
Biyografi
değiştir- 1986: Osman Hamdi-Bilinmeyen Resimleri
- 2001: Avni Arbaş
- 2003: Abidin
Çocuk Kitabı
değiştir- 2004: Doğa Dostları
Ödülleri
değiştir- 1979: Sait Faik Hikâye Armağanı (Bir Gemide)
- 1979: Türk Dil Kurumu Deneme Ödülü (Tüm Ders Notları)
- 1988: Sedat Simavi Edebiyat Ödülü (Eylülün Gölgesinde Bir Yazdı)
Kaynakça
değiştir- ^ Deveci, Mutlu (15 Şubat 2019). "Ferit Edgü". Türk Edebiyatı İsimler Sözlüğü. 23 Kasım 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2024.
- ^ Demirer, Temel (1 Haziran 2018). "Hakkâri'deki Paris'li: Ferit Edgü - Kaldıraç". 23 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2024.
- ^ Tozkoparan, Nursel (28 Nisan 2014). "40 yıllık Türkiye aşığının ölmeden önceki son isteği". Haber7. 23 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2024.
- ^ "Ferit Edgü Kimdir? Hayatı, Edebi Kişiliği, Eserleri". BKM Kitap. 23 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2024.
- ^ Andaç, Feridun (22 Temmuz 2024). "Ferit Edgü – Bir ses gibi çoğalandınız - Fikir Turu". fikirturu.com. 22 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2024.
- ^ YEDİG, Serhan (10 Kasım 2008). "Köy evleri, tepeleri rengárenk sürpriz şehri". Hürriyet. 23 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2024.
- ^ Hızlan, Doğan (13 Mayıs 2021). "Seçkin kitapların yayıncısı: Ferit Edgü". Hürriyet. 23 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2024.
- ^ "Ferit Edgü". Saglam Art. 17 Aralık 2022. 23 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2024.
- ^ SALTIK, Çiğdem (22 Temmuz 2024). "Ferit Edgü hayatını kaybetti - Sözcü Gazetesi". Sözcü. 22 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2024.
- ^ "Ferit Edgü son yolculuğuna uğurlandı". Anadolu Ajansı. Sözcü. 24 Temmuz 2024. 24 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Temmuz 2024.