Fethi Gemuhluoğlu
İrfan Fethi Gemuhluoğlu, (d. Ekim 1923, İstanbul - ö. 5 Ekim 1977, İstanbul), İkinci Dünya Savaşı sonrası dönemde İstanbul'un muhafazakâr çevrelerinde etkili olmuş fikir adamı, mutasavvıf.[1]
| Fethi Gemuhluoğlu | |
|---|---|
| Doğum | İrfan Fethi Ekim 1922 Göztepe, Kadıköy |
| Ölüm | 5 Ekim 1977 (54 yaşında) İstanbul |
| Defin yeri | Sahrayıcedid Mezarlığı, İstanbul |
| Milliyet | Türk |
| Vatandaşlık | Türkiye Cumhuriyeti |
| Resmî site | |
Kökeni
değiştirFethi Gemuhluoğlu, İstanbu'un Göztepe semtinde 1923 yılında dünyaya gelmiştir. Arapgir nüfus kayıtlarına göre Gemuhluoğlu Ailesi, kuşaklar boyunca Arapgir'in merkezinde ikamet etmiş Türkmen bir ailedir. Fethi Gemuhluoğlu'nun babası 1891 doğumlu Mustafa Neşet Gemuhluoğlu, 1905 yılında annesi ve kardeşleriyle İstanbul'a göç etmiş, 1914 yılında Fatma Saniye Hanım ile evlenmiş. Mustafa Neşet Efendi, aynı yıl askere alınmış ve muhtelif cephelerde 7 yıl bulunduktan sonra İstanbul'a dönmüştür.[2]
Eğitimi
değiştirHaydarpaşa Lisesi'ni bitiren Fethi Gemuhluoğlu, İstanbul Üniversitesi Hukuk Fakültesi’ne devam etti. “İstanbul Beyefendisi” diye bilinen Fethi Gemuhluoğlu, çok güzel İstanbul ağzıyla konuşurdu.[3]
Kişiliği
değiştirMuharrem Ergin, Fethi Gemuhluoğlu'nun yetiştiği çevreyi şöyle tanımlar:
| “ | Fethi’yi Fethi yapan nokta, Fethi’nin ailesi ve yetiştiği çevredir... Göztepe’deki ev Fethi’yi Fethi yapan unsurlardan biridir. Öyle ki duvarı yola, doğrudan doğruya yola bitişiktir. Arada en küçük bir mesafe yoktur. Duvarın bir tarafında bir kalabalık, gürültü fakat öte tarafında inanılmaz bir sükun var idi. Bu Fethi’nin hayat aynasıdır, mekân olarak Fethi’de rolü olan bir unsurdur. | ” |
Gemuhluoğlu, 13 yaşında iken Necip Fazıl’ın Bir Adam Yaratmak adlı piyesini bir çatı katında tek başına oynamaya kalkar. Ailesi çok şaşırmıştır. O, bu olayı tebessümle anlatarak, "beni çıldırıyor sanmışlardı" der.[kaynak belirtilmeli]
Tek parti döneminde gençlik faaliyetleri, resmî organizasyonların başında gelen Halkevleri dışında faaliyetlere girişirler. Özellikle öğrenci yurtlarında bir araya gelirler. Gençler Halkevleri toplantılarına katılarak, konuşmacıları soru yağmuruna tutarlar. Eminönü Halkevi'nde Kopenhag'da ki Dünya Devleti Fikri Konferansı'nı anlatan Ahmet Emin Yalman ve Hamdullah Suphi Tanrıöver'e Fethi Gemuhluoğlu heyecanla ve ellerini savurarak, "Siz bir hafta önce milliyetçiliği şu şekilde tarif ediyordunuz. Din diyordunuz, dil diyordunuz, tarih diyordunuz, ülkü diyordunuz, vatan diyordunuz" diyerek, Kopenhag konferansı sonrası Dünya devleti fikrini anlatan Hamdullah Suphi'yi terslemiştir. Bu gençlerinin bir araya geldiği yurt ve kahvehaneler, mektepleşir. Gençler Beyazıt'taki Küllük Kahvehanesi'nde toplanır. 1946 yılında, Türk Kültür Ocağı derneği kurulur. Gemuhluoğlu, derneğin kuruluşunda askere gitmiştir. Askerlik dönüşü ocak faaliyetlerinde aktif görevler alır. Bilahare Türk Kültür Ocağı ile üç derneğin birleşmesiyle Milliyetçiler Derneği kurulur. Dönemin bütün gençlik faaliyetlerinde mitinglerde başı çeker. Moskova Radyosu ve Bizim Radyo onu hedef gösterir.
Eylemleri
değiştir10 Nisan 1950'de Mareşal Fevzi Çakmak'ın vefatında radyoda neşeli şarkılar ve oyun havaları çalınınca milliyetçi gençliğin önünde 28 yaşında heyecanlı nutuklar verir, radyoyu ve yönetimi protesto eder. Harbiye Ordu Komutanlığı'na giderek, bayrağı yarıya indirir. Beyazıt Camii'nde mareşalin tabutunu resmî makamlara teslim etmez ve Eyüp Sultan'a kadar yürütür. Bu kişilerin arasında Turgut Özal da vardır.[kaynak belirtilmeli]
Görevleri
değiştirİstanbul'un çeşitli liselerinde öğretmenlik, İstanbul Spor ve Sergi Sarayı'nın müdürlüğü, Millî Eğitim Bakanlığı'nda özel kalem müdürlüğü, Türkiye Odalar ve Borsalar Birliği'nde basın müşavirliği görevlerinde bulunmuştur. 1969 yılından itibaren Türk Petrol Vakfı'nın genel sekreterliği, Aydınlar Ocağı ile Türk Edebiyat Cemiyeti'nin istişare kurulu üyeliği, Anadolu Bankası'nda yönetim kurulu üyeliği yapmıştır.
Ölümü
değiştirGemuhluoğlu, 5 Ekim 1977 Çarşamba günü ölmüştür. Fatih Camii avlusunda kalkan cenazesi 6 Ekim 1977 günü Sahrayıcedid Mezarlığı'na defnedilmiştir.[4]
Hatırası
İstanbul, Büyükçekmece'de Bir Liseye, Pendik'te Bir ortaokula ve Elâzığ'da bir caddeye adı verilmiştir.
Malatya'da da bir fen lisesine adı verilmiştir.[5]
Kaynakça
değiştir- ^ Bağlanma. Nuri Pakdil. Edebiyat Dergisi Yayınları. 1979. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2024.
- ^ E. Polat, “19. Yüzyılın 2. Yarısında İstanbul’a Yerleşen Bir Aile: Gemuhluoğlu Ailesinin Bir Kolu 17 Ağustos 2021 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.”, Arapgir Postası, 4 Ekim 2019.
- ^ M. Serhan Tayşi, “Tarih Bilgimiz Zayıf”, www. islamanahtari.com, Erişim Tarihi: Nisan 2011.
- ^ "İslam Ansiklopedisi, İrfan Fethi Gemuhluoğlu maddesi". 6 Haziran 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 27 Eylül 2019.
- ^ "T.C. MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI MALATYA / YEŞİLYURT / Malatya Fethi Gemuhluoğlu Fen Lisesi". fetgemfenlisesi.meb.k12.tr. 4 Temmuz 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 28 Haziran 2024.