Flap
Flaplar; uçakların genellikle kanat firar kenarında bulunan; kanat kamburluğunu artırarak öncelikle taşıma kuvvetini (L) ve kısmen de sürüklemeyi (D) artıran kumanda yüzeyleri. Flaplar uçuşun, özellikle iniş ve kalkış gibi düşük süratlerde daha yüksek taşıma kuvvetine ihtiyaç duyulan safhalarında kullanılırlar (açık duruma getirilirler). Pek çok uçak tipinde flapların birden fazla ayar düzeyi (açısı) bulunur.
Etkileri
değiştir- Flaplar taşımayı artırarak uçağın herhangi bir konfigürasyondaki perdövites süratini düşürür (perdövites olmasını güçleştirir). Kalkış esnasında kullanıldığında uçağın yerden erken kesilmesini sağlar.
- Flaplar sürüklemeyi artırır. Bu etki iniş esnasında alçalma oranını artırır. Kalkış sonrasında ise tırmanış oranını azaltarak daha "sığ" bir tırmanış gerçekleşmesine neden olur.
- Flaplar açık konumdayken uçağın burnu (pitch) flapsız duruma nazaran daha aşağıdadır. Bu durum pilota daha iyi yatay görüş sağlar.
Bazı uçak tiplerinde kuvvetli ve hamleli rüzgârlarda flapsız iniş yapılması tavsiye edilir ancak ilgili teknik dokümanlardaki usullere mutlak riayet edilmelidir.
Flap ve kanatçık
değiştirFlaplar, görünüş olarak uzunlamasına eksende yatışı (yuvarlanmayı) sağlayan kanatçıklara benzerler ancak görevleri çok farklıdır. Kanatçıklar birbirlerine ters çalışır, yani birisi kamburluğu arttırırken diğeri azaltır. Bu da uçağa uzunlamasına eksende yuvarlanma momenti sağlar. Ters çalıştıkları için iki kanada ters yönlü aerodinamik kuvvet sağlarlar ki bu sebeple kanatlara herhangi bir gerilme yüklenmez (kuvvet çifti). Fakat flaplar aynı yönlü çalışırlar. Bu yüzden her iki kanadın aynı yönde kuvvete maruz kalması kanat üzerinde bir gerilme yaratırlar. Bu gerilme, moment prensibince ne kadar kısa moment koluna sahip olursa o kadar düşük olacaktır. Flapların kanat kökünde, kanatçıkların kanat ucunda yer almasının gerekçelerinden biri budur. Zira kökte yer alan flapların kanadın kırılmasına yol açacak bir kuvvet oluşturmaması hayati önem taşır.
Flap türleri
değiştir
- Düz flap (Plain): Basit bir menteşe ile monte edilmiş Kanat profilinin arka kısmı aşağıya doğru döner.Kıvrım düz olduğu zaman herhangi bir sapma yoktur ama kıvrım 15 derece aşağı doğruysa kaldırma etkisini arttırır 40 derece aşağı doğru ise kaldırma etkisini azaltır.Küçük uçaklarda tercih edilir.
- Ayrık flap (Split): Ana kanadın arka kısmının üst yüzeyi sabit kalırken alt yüzeyi menteşe yardımıyla aşağı doğru kıvrılır.Ayrık Flap 1920'de Orville Wright and James M tarafından bulunmuştur ama 1930'larda yaygın olmuştur. Douglas DC-3 ve C-47'de Ayrık Flap kullanılır.
- Oluklu flap (Slotted): Flap ile ana kanat arasında boşluk vardır.. Bu oluk sayesinde, kanat alt yüzeyindeki havanın bir kısmı, üst tarafa geçerek kanat üst yüzeydeki hava filelerinin yüzeyden ayrılmasını önler.
- Fowler flap: Ayrık Flap türünün arkaya doğru kayan türüdür. Bu flap türü bir mafsal etrafında dönmemekte, geriye doğru belirli bir açı altında kaymaktadır. Bu tür flaplar hem kanat alanını hem de kanat kamburluğunu arttırarak yüksek kaldırma kuvveti elde ettiği gibi, geri sürükleme kuvveti yarattığı için uçak hızını da düşürür. Fowler Flap 1924 yılında Harlan D. Fowler tarafında bulunmuştur.
- Junkers flap: Kanadın seviyesinin biraz daha altında bulunan bir flap türüdür kapalı halde kanatla paralel aşağı doğru açıldığında aynı düz flap gibi aşağı doğru kıvrılır ancak bu olay kanat üzerinde gerçekleşmez. O. Mader tarafından 1920'li yılların başlarında bulunmuştur ve yaygın olarak Junkers Ju 52'de kullanılmıştır ancak günümüzde de modern ultra-light tipli uçaklarda görülebilir.