Floransa Dükalığı
Floransa Dükalığı (İtalyanca: Ducato di Firenze), Floransa, Toskana, İtalya merkezli olarak kurulmuş 1532–1569 döneminde hüküm sürmüş kalıtımsal monarşi ile idare edilen bir devlettir. Bu Dükalık 1530'de Floransa'yı kuşatarak eline geçiren Kutsal Roma Germen İmparatoru V. Karl (Şarlken) Floransa Cumhuriyeti'ne son verip bu cumhuriyetin büyük bir döneminde hükûmet süren Mediciler sülalesini bir kalıtımsal hükümdar hanedanı olarak ilan etmesi sonucu ortaya çıkmıştır. Floransa'da bu şekilde bir monarşik devlet kurulmasında o dönemde papa olan ve Medici sülalesine mensup olan Papa VII. Clemens başrol oynamıştır. Papa yakın akrabası olan Alessandro de Medici'yi Floransa Dükü olarak ilan edip bu dükalığın Medici hanedan mensuplarına kalıtsal olarak geçmesini sağlamıştır.
Floransa Ducato di Firenze Floransa Dükalığı | |||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
| 1532-1569 | |||||||||||||
.png) Bayrak
.svg) Arma
| |||||||||||||
 1548'de Floransa Dükalığı'nın İtalya'da konumu | |||||||||||||
| Başkent | Floransa | ||||||||||||
| Yaygın dil(ler) | Latince Toskanaca İtalyanca | ||||||||||||
| Hükûmet | Kalıtımsal monarşi | ||||||||||||
| |||||||||||||
| Tarihçe | |||||||||||||
| |||||||||||||
| |||||||||||||
1537'de 26 yaşında olan birinci dük Alessandro de Medici bir suikaste uğrayarak öldürülünce doğrudan doğruya varisi olacak meşru olan bir oğlu bulunmadığından düklük Medici sülalesinin başka bir koluna geçti. O zamanlar Floransa'da ünlü bir paralı askerler komutanı olan "Giovanni dalle Bande Nere"'nin oğlu Floransa'nın ileri gelenleri tarafından I. Cosimo de Medici unvanı ile dük olarak seçildi. Bu yeni dük seçimi İtalya Savaşları'nda Floransa'nın desteğini sağlamak isteyen Kutsal Roma Germen İmparatoru V. Karl (Şarlken) tarafından da kabul edildi.
I. Cosimo Floransa için güçlü bir donanma kurdu. Düklüğün sınırlarını genişletti. Elba Adası'nin satın alarak düklük arazilerine kattı. Siena'yı savaş açarak bu şehri Floransa Düklüğü'ne katarak Siena Cumhuriyeti'ne son verdi. 1569'da Papa V. Pius, I. Cosimo'yu Toskana Büyük Dükü olarak ilan etti. Böylece "Floransa Düklüğü" devleti sona ermiş oldu ve yeni Toskana Büyük Dükalığı kurulmuş oldu.
Yeni Toskana Büyük Dükası unvan değiştiren I. Cosimo de Medici oldu. Mediciler sülalesi Toskana Büyük Dükalığı hükümdarlığı 1739'a kadar, bir erkek çocuk varisi bulunmayan III. Cosimo de Medici'nin 1737'de ölmesi ve dükalığın Habsburg-Lorraine hanedanına geçmesine kadar devam etti.[1]
Kuruluşu ve esas yapılanması
değiştir1434'ten itibaren Floransa Cumhuriyeti gayriresmî olarak gerçekte Mediciler oidare ve kontrolü altında idi. Cognac Ligi Savaşı sırasında İppolito de' Medici tarafından temsil edilmekte olan Medici idaresine karşı Floransa halkı ayaklandı ve Floransa Cumhuriyeti yeniden gerçek bağımsızlığa kavuşturuldu.[2][3]
Floransa Cumhuriyeti Floransa Kuşatması sonunda teslim olduktan sonra Kutsal Roma İmparatoru V. Karl (Şarlken) bir bildiri yayınlayarak gayet kesin bir ifade ile kendisinin ve yalnız kendisinin Floransa'nın hükûmetinin nasıl olacağına şahsen karar vereceğini açıkladı.[4] 12 Ağustos 1529'da İmparator V. Karl Mediciler sülalesinin Floransa Cumhuriyeti irşi hükümdarlar (capo) olduğuna karar verdiğini ilan etti.[2][5]
Papa VII. Clemens akrabası olan Allessandro de' Medici'nin Floransa'nın gerçek idarecisi olmasını istemekteydi.[6] Ama Papa aynı zamanda Floransalılara bu hükümdar seçiminin halkın isteğiyle ortaya çıktığını ve Allessendro'yu halkın demokratik olarak seçtiğini sanısını vermek istemekteydi.[5] Bu nedenle Medici irsi hükümdarının "Floransa Dükü" unvanını almasına ve böylece Toskana bölgesinde Madici iktidar gücü ve imajının daha da kuvvetlendirilmesine karar verdi.[7] Nisan 1532'de Papa Clemens Floransa'nın idareci kurulu olan Baliayi yeni bir "esas kanun" hazırlamaya ikna etti. Hazırlanan bu "Esas Kanun" ile Floransa hükümdarlığı resmen bir irsi monarşi olarak Medici'lere verildiği bildirilmekte idi. Ayrica bu "Esas Kanun"la cok eskiden beri Floransa Cumhuriyetinin en yüksek idare konseyi olan ve seçimle gelen "signoria" kurumunu ve (her iki ayda bir değişen) ve sadece unvan olarak devlet başkanı olan "gönfaloniere" kurumunu lağvedildi. Bu kurumların yerine devlet idaresi üç ana kuruma verildi.
- Consigliere: Üç ay süreli olarak seçilmiş dört kişiden oluşan devlet idare konseyi. Bu konseyin başkanı "Floransa Cumhuriyeti Dükü".
- Senato: "Balia" tarafından seçilmiş olan 46 kişilik bir meclis. Senato Floransa'nın maliye, güvenlik ve dışişlerini idare ile sorumlu devlet organı. Bundan başka Senato devletin kamu güvenliği yetkileri ve savaş ilan etme yetkileri ile donatılmıştı. Floransa'ya bağlı olan Pisa, Prato, Volterra ve Cortona valileri ve Floransa devleti tarafından yabancı ülkelere gönderilen elçileri de seçmek Senato yetkileri arasındaydı.[8]
- İki Yüzler Konseyi: Halkın ve kişilerin verecekleri istidaları inceleyip onlara hakkında hüküm verme organı. Bu konseye üyelik hayat boyu olmakta.
Allessandro de Medici'nin saltanatı
değiştir
Allessandro de Medici Floransa Dükü olarak göreve başladıktan sonra bile Kutsal Roma İmparatorluğu askerleri Floransa'daki garnizonlarından çekilmediler. 1535'te Floransa'da bazı ilerigelen aileler, bu arada Pazzi Komplosu adı verilen bir komplo ile Lorezenzo de Medici'ye suikast tertip eden) Pszzi ailesi dahil, İppolito de' Medici'ye bir heyet gönderdiler ve ondan İmparator V. Karl'in huzuruna çıkıp Allessandro'yu Dükalığı tahtından indirmesini sağlamak bu heyetin hedefi idi. Fakat Floransalıları yeise boğacak bir şekilde bu talebi İmparator V. Karl kabul etmedi. V. Karl'in kızı "Margaret Parma'lı" Allessandro ile evli idi ve imparator kızının kocasını tahtından indirmekten sakınmakta idi. Bundan sonra Allessandro iki yıl daha Floransa Dükü olarak hüküm sürdü. 1 Ocak 1537'de uzaktan Lorenzo de' Medici'ye bir akraba olan Lorenzino de' Medici tarafından suikasta kurban gidip öldürüldü.[9]
I. Cosimo de Medici'nin düklüğe geçmesi ve saltanatı
değiştir_Oil_on_wood_by_Angelo_Bronzino_-_Galleria_degli_Uffizi_-_Florence.jpg)
Allessandro meşru bir varış bırakmamıştı.[3] Kimin yeni Floransa Dükü olacağı bir pürüzlü sorun olarak ortaya çıktı. Floransa'daki devlet idaresi, en üst rütbelerde olanlar dahil, I. Cosimo de Medici'nin yeni Floransa Dükü olmasını istemekteydiler. Bu haber ortaya yayılınca Flornsa'dan sürgünde bulunan Strozzi sülalesi üyeleri Floransa'yı ele geçirip Cosimo'yu düklükten atmaya çalıştılar ama bunda başarı kazanamadılar.[10]
İdareyi tümüyle eline geçiren I. Cosimo De' Medici, önce devlet memurları bürokrasisini ve devlet erkanını kendine uygun olarak taradı ve kendine aleyhtar olanları elemine etti.[11]
1542'de Floransa'da garnizonlarinda bulunan İmparatorluk askerleri tamamen şehirden çekildiler.[12]
1548'de Cosimo Cenova Cumhuriyeti'ne bağlı olan Elba adasını onlardan satın aldı. Yeni geliştirmekte olduğu Floransa donanması'nı orada inşa etmeye başladı. Sonra Cosimo ana karada bir liman şehri olarak yeni Livorno şehrini kurdurdu, Bu yeni şehre gelip yerleşenlere istedikleri dini takip etmelerine izin verip bu sehre yerleşenlere din hüriyeti imtiyazları tanıdı,[13]
Fransa ile bir ittifak anlaşması yapan Siena Cumhuriyeti aleyhinde İspanya Krallığı ve Kutsal Roma İmparatorluğu ile ittifak yaparak 2 Ağustos 1554'te Marcianao Muharebesi'nde Sienalıları mağlup etti. 17 Nisan 1566'da Floransa ve İspanya orduları Sienna arazilerinin tümünü işgal ettiler. Temmuz 1557'de bu araziler İspanya Kralı II. Felipe tarafından Cosimo'ya bir Orta Çağ malikane haklarına uygun arazi olarak verildi.
Cosimo 15609'da ailesini Pitti Sarayı'na nakledip bu sarayı Dükalık sarayı olarak kullanmaya başladı. Mimar Vasari'ye Uffizi binasını Medici Bankası'nın idare merkezi olarak inşa etmesi için sipariş verdi. Bu şaşalı yeni bina ile Medici'lerin güzel sanatları teşvik etme geleneklerini sürdürmüş oldu.
Cosimo Floransa Dükü unvanını küçük görmekte idi. 1569'da buna çare olarak Floransa Devleti'ne yeni bir şekil vermeye karar verdi. Papa V. Pius'a verdiği borçtan sonra, Papa V. Pius kendisine "Toskana Büyük Dükü" unvanını vermeyi kabul etti.[14] Floransa devleti bundan sonra Napolyon döneminde bir aralıktan sonra da 19. yüzyılda İtalya'nın birleştirilinceye kadar "Toskana Büyük Dükalığı" ismini taşıdı. Böylece I. Cosimo De' Medici 1569 ile 1584 arasındaki dönemde "Toskana Büyük Dükü" unvanını taşıyıp "Toskana Büyük Dükalığı" devletini idare etti. Bu Büyük Dükalık üzerinde Medici hanedanı idaresi 1732'de son Medici Toskana Büyük Dükü'nün doğrudan doğruya bir erkek evlat varisi olmadan ölmesine kadar devan etti.[3]
Ayrıca bakınız
değiştirKaynakça
değiştir- ^ Strathern, Paul (2007 Yeni baskı) Medici: Godfathers of the Renaissance Londra:Vintage Publishers, ISBN 978-0-099-52297-3 (İngilizce)
- ^ a b Frieda, Leonie, p. 29
- ^ a b c "Historyworld.net". 2 Temmuz 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Mayıs 2014.
- ^ Hale, J.R.: Florence and the Medici, Londra:Orion books, ISBN 1-84212-456-0, s.118.
- ^ a b Hale, 119
- ^ Genellikle Allessandro de' Medici'nin Urbino Dükü'nin gayrimeşru oğlu olduğu kabul edilmektedir. Fakat bazı tarihçiler onun asıl babasının Papa VII. Clemens olduğunu iddia etmektedirler.
- ^ Frieda, Leonie, ( ) Catherine de Medici (Phoenix) ISBN 0-7538-2039-0
- ^ Hale, s.121
- ^ Strathern, Paul, s. 327
- ^ Strathern, Paul, s.329-330.
- ^ Strathern, Paul s. 332
- ^ Strathern, Paul, s.334.
- ^ Strathern, Paul, s. 335
- ^ Strathern, Paul, s. 339–342
Dış bağlantılar
değiştir
- I. Cosimo de Medici hakkinda bilgiler3 Mayıs 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce)
- Strathern, Paul (2007 Yeni baskı), Medici: Godfathers of the Renaissance, Londra: Vintage Publishers, ISBN 978-0-099-52297-3 (İngilizce)
- Hibert, Christopher (1979 Yeni baskı), The Rise and Fall of the House of Medici Penguin, ISBN 014005090-6 (İngilizce)
- Hale, J.R. (2001 Yeni ed.): Florence and the Medici: The Pattern of Control, Londra: Orion books, ISBN 1-84212-456-0, (İngilizce)