Franz Beckenbauer
Franz Beckenbauer (11 Eylül 1945 - 7 Ocak 2024), Alman eski futbolcu, teknik direktör ve yönetici.
Beckenbauer, 1975'te Batı Almanya formasıyla | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Kişisel bilgileri | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Tam adı | Franz Anton Beckenbauer | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Doğum tarihi | 11 Eylül 1945 | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Doğum yeri | Münih, Almanya | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ölüm tarihi | 7 Ocak 2024 (78 yaşında)[1] | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Ölüm yeri | Salzburg, Avusturya | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Boyu | 1,81 m (5 ft 11 in) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Mevkii | Libero | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Altyapı kariyeri | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1959-1964 | Bayern Münih | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Profesyonel kariyeri* | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Yıllar | Takım | Maç | (Gol) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1965-1977 | Bayern Münih | 396 | (44) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1977-1980 | New York Cosmos | 105 | (19) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1980-1982 | Hamburg | 28 | (0) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Toplam | 529 | (63) | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Millî takım kariyeri | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1965-1977 | Batı Almanya | 103 | (14) | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Teknik direktörlük kariyeri | ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1984-1990 | Batı Almanya | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1990-1991 | Marseille | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1994 | Bayern Münih | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
1996 | Bayern Münih | |||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
Başarıları
| ||||||||||||||||||||||||||||||||||||||||
* Yalnızca lig maçları ve gollerini içerir. Güncelleme: 11 Eylül 2009 |
Bayern Münih kulübünün eski başkanı, lakabı der Kaiser "imparator"dur. Liderlik özellikleri, baskın oyun karakteri ve ilk isminin Franz (Avusturya imparatorlarını hatırlatması) olması bu lakabı almasını sağlamıştır. Kariyerinin büyük bir bölümünde 5 numaralı formayı giydi, Cosmos takımında ise 6 numarayı aldı. Dünyanın en ünlü savunma oyuncularından biridir ve çağdaş libero kavramının da yaratıcısı olarak kabul edilir. Bütün futbol otoriteleri tarafından defanstan topla çıkışları, attığı çalımlarla en iyi ve en saygın oyuncular listesine girmiştir. Topa falsolu vuruşları da ünlüdür.
Bu takımın formasıyla sergilediği oyunlarla Alman millî takımına seçilirken, Avrupa'nın en iyi futbolcuları arasında gösterildi. Futbola modern libero kavramını getirdi. 103 kez ulusal takımda yer aldı, 50 kez Alman millî takımının başında kaptan olarak sahaya çıktı. 1966 ve 1968'de Almanya'da, 1976'da Ballon d'Or kazanmıştır. Bayern Münih formasıyla 4 kez Bundesliga, 4 kez DFB-Pokal, 3 Avrupa Şampiyon Kulüpler (1974, 1975 ve 1976), 1 kez de Avrupa Kupa Galipleri (1969) kupaları kazandı. 1972'de Avrupa Şampiyonu olan, 1974'te de FIFA Dünya Kupası sahibi olan Alman millî takımındaki başarılı futboluyla alkış topladı. Alman millî takımıyla 1966 FIFA Dünya Kupası ve 1976 Avrupa Futbol Şampiyonası'nda final oynadı. 1977-1980 yılları arasında futbol hayatını ABD'de, New York Cosmos kulübünde sürdürdü. Jübile maçında kendi kalesine gol attı.
Kulüp kariyeri
değiştirİlk yılları
değiştirII. Dünya Savaşı'ndan hemen sonra Münih'te bir posta çalışanının ikinci çocuğu olarak dünyaya geldi. Futbola 1954 yılında SC 1906 München takımında başladı. Futbola santrafor olarak başlayıp 1954 FIFA Dünya Kupası yıldızı Fritz Walter'ı örnek alıyordu. Beckenbauer, ayrıca o yıllarda TSV 1860 München takımını desteklemekteydi.
1959'da Nuebiberg şehrinde düzenlenen bir 14 yaş altı futbol turnuvasına katıldı. Beckenbauer ve SC Münih 06 takımındaki arkadaşları, takımın ekonomik nedenlerden ötürü altyapısını kapatacağı haberi ile birlikte, bu turnuva sonunda 1860 Münih'e geçmeyi planlıyorlardı. Ancak turnuva sonunda SC Münih ve 1860 Münih takımları karşı karşıya geldiler. Gergin geçen maç sırasında Beckenbauer ve karşı takımdan bir futbolcu kavgaya tutuştular. Bu kavgadan sonra Beckenbauer kararını değiştirip, Münih'in başka bir takımı olan Bayern Münih altyapısına geçme kararı aldı.
Bayern Münih
değiştir1959'da Bayern Münih'e transfer oldu. 1963'te A takıma yükseldi. O sezon Bayern Münih, Almanya ikinci ligi olan Regionalliga'nın Güney grubunda mücadele ediyordu. Bundesliga'ya çıkma gruplarına kalan takımın teknik direktörü Zlatko Cajkovski, Beckenbauer'ı kadroya aldı. Beckenbauer ilk resmî maçına 6 Haziran 1964'te FC St. Pauli karşısında çıktı ve ilk golünü de bu maç kaydetti. 6 maçta da oynayan futbolcu, St. Pauli ile oynanan ikinci maçta da golle tanıştı ancak Bundesliga'ya yükselemediler.
1964-65 sezonunda Bayern Münih'in efsanevi üçlüsü kaleci Sepp Maier, forvet Gerd Müller ve libero Beckenbauer ilk kez bir araya geldi. Bu birliktelik meyvesini hemen verdi. Bayern, güney grubunu birinci olarak bitirirken, Beckenbauer 31 maçta 16 gol atarak takımın en golcü orta sahası oluyordu. Yükselme grubunda da zorlanmaya ekip, 1963'te kurulan Bundesliga'ya yükseliyordu.
1965-66 sezonu Beckenbauer'in ilk Bundesliga sezonu oldu. Ligin ilk maçında kapısından döndüğü 1860 Münih karşısında forma giydi ancak maçı 1-0 kaybettiler. Kötü başladıkları sezonda kısa sürede toparlanıp ligi üçüncü bitirdiler. Beckenbauer ilk kupasına da sezonun sonunda Almanya Kupası şampiyonluğu ile ulaştı. 6 maçta forma giyen futbolcu finalde Meidericher SV'yi 4-2 yenerlerken maçın skorunu belirleyen gole imza attı.
1966-67 sezonunda Beckenbauer takımın yine en önemli defans oyuncusu olsa da ligde yine hüsran vardı. Ancak Beckenbauer, ilk kez Avrupa sahnesine çıkmıştı. UEFA Kupa Galipleri Kupası'nda da defansta görev yapan Beckenbauer, ilk Avrupa maçını Tatran Presov karşısında oynadı. Bayern Münih, turnuva sonunda kupayı kazanan takım oldu ve tarihinde ilk kez bir Avrupa kupasını müzesine götürdü. O sezon bir kez daha Almanya Kupası'nın sahibiydiler.
1967-68 sezonu Beckenbauer'in ilk kez kupasız geçirdiği bir sezon oldu. Kariyerinde ilk kez 30'un altında lig maçı yapan Beckenbauer, 4 gol 9 asist ile defans olmasına rağmen ofansif yeteneğini gösterdi. Hem Kupa Galipleri Kupasında hem de Almanya Kupası'nda yarı finalde elendiler.
Kupasız geçen bir sezondan sonra 1968'de takımın başına Branko Zebec geçti. Zebec yönetimindeki takımın kaptanlığına ise Beckenbauer getirildi. Beckenbauer muhteşem bir performans göstererek 34 maçın biri hariç hepsinde oynadı. Bayern ilk hafta üçüncü, ikinci hafta ikinci, üçüncü hafta ve sonrasında ise ligi lider olarak sürdürdü. Sezon sonunda Bayern Münih tarihinin ilk şampiyonluğu kazanıldı. Ayrıca Almanya Kupası da müzeye götürüldü. O dönemler modern futbolda bulunmayan ön libero kavramını başarı ile uygulamıştı.
1969-70 sezonunda Beckenbauer ilk kez Şampiyon Kulüpler Kupası'nda mücadele etti. 34 maçın hepsinde forma giyen futbolcu 6 gollük yüksek bir gol grafiği de yakalamıştı. 1970-71 sezonu Münih için üzücü bir sezon oldu. 33. hafta mücadelesinde Bayern Münih, ilk golü Beckenbauer'in attığı maçta Eintracht Braunschweig'ı 4-1 yenerek averaj ile birinciliğe yükselmişti. Son hafta MSV Duisburg'a 2-0 yenilince şampiyonluğu kaybettiler. Sezonun tesellisi Almanya Kupası oldu. Bayern'in 1. FC Köln'ü uzatmalarda 2-1 yenerek kazandığı kupada Münih'in ilk golünü Beckenbauer kaydetmişti.
1971-72 sezonu ile birlikte Bayern Münih'in altın yılları başlıyordu. İlk sezon 6 gol 8 asist ile etkili bir performans göstererek Almanya şampiyonluğunu takıma kazandıran isimlerin en önemlilerinden oldu. İkinci sezon da 6 gol kaydeden Beckenbauer, bir kez daha lig şampiyonluğu gördü. O sezon Münih, daha ilk hafta ligin liderliğini alıp sezon sonuna dek geri vermemişti. 1973-74 sezonunda bir kez daha lig şampiyonluğu kazanılıyor, böylece 3 sezon üst üste şampiyon olan ilk Alman takımı olarak tarihe geçiyorlardı. Beckenbauer, üç sezon da bütün maçlarda forma giymişti. 1973-74 sezonunda ayrıca UEFA turnuvalarının en prestijlisi olan Şampiyon Kulüpler Kupası kazanıldı.
1974-75 sezonunda Bayern uzun yıllardan sonra ilk kez ligde iddiasız bir görüntü çizerek sezonu 10. olarak tamamladı. 33 maçta forma giyen Beckenbauer, uzun süre sonra sezonun en çok forma giyen defans oyuncusu unvanını Georg Schwarzenbeck'e bırakmıştı. Ancak bu sefer de Şampiyon Kulüpler Kupası'nı bir kez daha müzelerine götürdüler. Beckenbauer, yarı finalde bir gol kaydederek takımının finale çıkmasına doğrudan etkide bulunmuştu. 1975-76 sezonunda bir kez daha Avrupa'nın en büyüğü olan Bayern Münih, bu kupayı da üst üste üç kez kazanma başarısını gösteriyordu.
1976-77 sezonu Beckenbauer'in Bayern Münih'te geçirdiği son sezon oldu. Son sezonunda 33 maç 3 gol 7 asist istatistiklerine sahip oldu. Son kupası o sezon kazandıkları Kıtalararası Kupa oldu. 21 Mayıs 1977'de Münih'te oynanan Borussia Mönchengladbach maçı ile Bayern'e veda etti. 2-2 biten maçta, 90. dakikada Münih'in ikinci golünün asistini yapmıştı.
New York Cosmos
değiştir1977'de özel sebeplerden ötürü Amerikan ekibi New York Cosmos'a transfer olduğunu açıkladı. Bu nedenler arasında eşinden ayrıldıktan sonra, Alman BILD gazetesi yazarlarından biri ile beraber olması bulunuyordu.
Ünlü futbolcu Pele'nin futbolcu bırakmasından sonra, Carlos Alberto Torres ile birlikte takıma transfer edildi. İlk sezonunda 15 maçta forma giydi ve 4 gol 5 asistlik performans gösterdi. Cosmos, sezonu 5 sene sonra şampiyonlukla kapadı. Beckenbauer ligin en değerli futbolcusu ödülünü kazandı. Cosmos aynı başarıyı 1978'de tekrarladı. 1979'da doğu konferansı şampiyonu olsalar da play-off'larda elendiler. 1980'de bir kez daha şampiyonluğa uzandılar.
1983'te Cosmos'a geri dönen Beckenbauer, 25 maçta 2 gol 10 asist ile oynayıp doğu konferansı liderliğine yardım etti ancak çeyrek finalde elendiler. Bu turnuvadan sonra aktif futbolu bıraktı.
Hamburger SV
değiştir1980-81 sezonu öncesinde Beckenbauer, Bundesliga'ya dönme kararı aldı ve Kasım ayında Hamburg'a transfer oldu. Bu transferde Bayern'de beraber çalıştığı Branko Zebec'in Hamburg'un başında olmasının büyük etkisi vardı. Hamburg ile Beckenbauer'in eksi takımı Bayern Münih arasında geçen şampiyonluk yarışında gülen taraf Bayern olmuştu.
1981-82, Beckenbauer'in son Bundesliga sezonu oldu. 10 lig maçında forma giyen futbolcu kariyerinde son kez Bundesliga şampiyonluğu yaşadı. Ayrıca UEFA Kupası'nda da 5 maçta mücadele edip Hamburg'un ikinci olmasına yardım etti.
Millî takım kariyeri
değiştirİlk yılları
değiştirBeckenbauer, ilk kez millî takım formasını 8 Mart 1964 tarihinde Lörrach'ta İsviçre karşısında Almanya genç millî takımda giydi. Almanya maçı 2-1 kazanırken 2 gol kaydetti. UEFA Gençler Turnuvası'nda iki grup maçında da forma giyip bir gol kaydetti.
10 Mart 1965'te ise ilk kez Almanya B millî takımı forması giydi. 1 Eylül 1965'te ise ikinci ve son kez Sovyetler Birliği karşısında forma giydi.
26 Eylül 1965'te İsveç ile oynanan FIFA Dünya Kupası eleme maçında ilk kez Almanya millî futbol takımı forması giydi. İlk maçına çıkarken sadece 6 Bundesliga maçı oynamıştı. 2-1'lik galibiyet ile İngiltere'de düzenlenen FIFA Dünya Kupası'na katılma biletini kazandılar. 23 Mart 1966'da Hollanda ile oynanan beşinci millî maçında ilk gollerini attı.
1966 FIFA Dünya Kupası
değiştirİngiltere'de düzenlenen 1966 FIFA Dünya Kupası'nda Beckenbauer, defansif orta saha olarak oynamasına rağmen turnuvada yıldızlaştı. İsviçre ile oynanan ve 5-0 kazandıkları ilk kupa maçında iki gol kaydetti. Turnuvada ise dört gol ile, gol krallığında üçüncü olan dört futbolcudan biri oldu. İngiltere ile oynanan final maçında, İngilizlerin efsanevi ismi Bobby Charlton ile birebir mücadele etti ve bu nedenle final maçında çok etkili bir mücadele gösteremedi. Aslında Arjantin ve SSCB maçlarında aldığı sarı kartlar nedeniyle finalde oynamaması gerekiyordu, ancak FIFA'nın o dönem uyguladığı karar neticesinde kartların finallere yansımaması sağlanmıştı.
1 Haziran 1968'de Almanya, tarihinde ilk kez İngiltere'yi yendi. 1-0 biten maçın tek golünü Beckenbauer kaydetmişti.
1970 FIFA Dünya Kupası
değiştirMeksika'da düzenlenen 1970 FIFA Dünya Kupası'nda Beckenbauer, her zaman oynadığı libero pozisyonunda oynayamadı çünkü yerinde Willi Schulz ve Karl-Heinz Schnellinger oynuyordu. Çeyrek finalde İngiltere karşısında 2-0 geriye düşen Almanya'nın ilk golünü kaydetti ve maçı uzatmalarda 3-2 kazandılar. Yarı finalde İtalya ile karşılaştılar. Uzatmalara giden maçta Beckenbauer 111. dakikada omzundan sakatlandı. Ancak Almanya'nın oyuncu değiştirme hakkı bitmişti, bu nedenle omzu sarılı bir şekilde oyuna devam etti. Almanya, İtalya'ya 4-3 yenilerek elendi. Beckenbauer, sakatlığı nedeniyle üçüncülük maçında oynatılmadı. Almanya turnuvayı Dünya üçüncüsü olarak bitirdi.
1971'de teknik adam Helmut Schön tarafından tekrar libero pozisyonuna geçti. 25 Nisan 1971'de İstanbul'da Türkiye ile oynanan maçta ilk kez Almanya kaptanı olarak sahaya çıktı. Aslında Uwe Seeler'ın ardından Wolfgang Overath kaptanlığı devam ettirecekti ancak, Overath'ın sakatlığı nedeniyle Beckenbauer kaptanlığı aldı ve Overath'ın dönüşünden sonra da bu görevi devam ettirdi.
EURO 1972
değiştir1972 Avrupa Futbol Şampiyonası'nda Almanya liberosu ve kaptanı Beckenbauer'in takımı SSCB'yi finalde 3-0 yenip Avrupa Şampiyonluğunu kazandı. Bu turnuva sonrası Avrupa'nın en iyi futbolcusu ödülünü kazandı. 1970'te Gerd Müller'den sonra bu ödülü kazanan ikinci Alman futbolcu oldu.
24 Kasım 1973'te Stuttgart'ta oynanan ve İspanya'yı 2-1 yendikleri maç ile, 73 maç ile Almanya millî takımının en çok forma giyen ismi oldu. Uwe Seeler'in rekorunu kıran Beckenbauer'in rekoru 20 yıl sonra Lothar Matthaus tarafından kırıldı.
1974 FIFA Dünya Kupası
değiştir1974'te Beckenbauer, üçüncü kez FIFA Dünya Kupası'na katıldı. 1974 FIFA Dünya Kupası grup maçları çok parlak geçmemiş, Doğu Almanya'ya 1-0 yenilmişlerdi. Ancak daha sonra performanslarını ikinci turda arttırıp sırasıyla Yugoslavya, Polonya ve İsveç'i yenip finale çıktılar. Finalde Hollanda'yı 2-1 yenerek FIFA Dünya Kupası'nı müzelerine götürdüler.
EURO 1976
değiştirBeckenbauer'in son uluslararası turnuvası 1976 Avrupa Futbol Şampiyonası oldu. Beckenbauer, bir kez daha takımını şampiyona finallerine taşımıştı. Beckenbauer'in 100. millî maçı olan Çekoslovakya karşısında oynanan final maçında penaltılarla şampiyonluğu kaybettiler. Buna rağmen Beckenbauer, turnuva sonrası Avrupa'nın en iyi futbolcusu ödülünü bir kez daha kazandı.
Beckenbauer, millî takımlar ile birlikte dördüncü kez bir uluslararası turnuva finalinde mücadele etmişti. Beckenbauer, iki Avrupa şampiyonası ve iki FIFA Dünya Kupası finalinde oynayan tek Avrupalı futbolcudur. (Fransız millî futbolcular Fabien Barthez, Marcel Desailly, Bixente Lizarazu, Lilian Thuram ve Sylvain Wiltord da dört finalde mücadele etmiş ancak bunların içinde bir ya da iki tane FIFA Konfederasyonlar Kupası finali bulunmaktadır.)
Son yılları
değiştir1977'de ABD ekibi New York Cosmos'a transferi millî takım macerasının sonu anlamına geliyordu. 1974 FIFA Dünya Kupası'nda Real Madrid'de oynayan Günter Netzer'in performansından sonra, yurt dışında oynayan futbolcuların iyi çalıştırılmadığı düşünülüyordu. Amerika Ligi'nin de imajı bu yargıyı destekliyordu. Ayrıca Cosmos, Beckenbauer'i 1978 FIFA Dünya Kupası kadrosuna yollamayacağını açıklamıştı.
Bu nedenle 23 Şubat 1977'de Fransa'ya 1-0 yenildikleri 103. millî maçı Beckenbauer'in son maçı oldu. 17 Kasım 1993'e kadar en çok forma giyen millî futbolcu unvanını korudu. 12 yıllık millî takım hayatında 103 maçta forma giyip 14 gol kaydetti.
Uluslararası Goller
değiştir- Gol ve sonuç tablosu. Almanya'nın golleri önce yazılmıştır:
# | Tarih | Şehir | Rakip | Skor | Sonuç | Turnuva |
---|---|---|---|---|---|---|
1. | 23 Mart 1966 | Rotterdam, Hollanda | Hollanda | 3-1 | 4-2 | Hazırlık maçı |
2. | 23 Mart 1966 | Rotterdam, Hollanda | Hollanda | 4-2 | 4-2 | Hazırlık maçı |
3. | 4 Mayıs 1966 | Dublin, İrlanda | İrlanda | 2-0 | 4-0 | Hazırlık maçı |
4. | 12 Temmuz 1966 | Sheffield, İngiltere | İsviçre | 3-0 | 5-0 | FIFA Dünya Kupası 1966 |
5. | 12 Temmuz 1966 | Sheffield, İngiltere | İsviçre | 4-0 | 5-0 | FIFA Dünya Kupası 1966 |
6. | 23 Temmuz 1966 | Sheffield, İngiltere | Uruguay | 2-0 | 4-0 | FIFA Dünya Kupası 1966 |
7. | 25 Temmuz 1966 | Liverpool, İngiltere | Sovyetler Birliği | 2-0 | 2-1 | FIFA Dünya Kupası 1966 |
8. | 1 Temmuz 1968 | Hannover, Almanya | İngiltere | 1-0 | 1-0 | Hazırlık maçı |
9. | 14 Haziran 1970 | León, Meksika | İngiltere | 1-2 | 3-2 (uz.) | FIFA Dünya Kupası 1970 |
10. | 22 Kasım 1970 | Atina, Yunanistan | Yunanistan | 3-1 | 3-1 | Hazırlık maçı |
11. | 22 Haziran 1971 | Oslo, Norveç | Norveç | 3-0 | 7-1 | Hazırlık maçı |
12. | 30 Haziran 1971 | Kopenhag, Danimarka | Danimarka | 3-1 | 3-1 | Hazırlık maçı |
13. | 12 Mayıs 1973 | Hamburg, Almanya | Bulgaristan | 1-0 | 3-0 | Hazırlık maçı |
14. | 6 Ekim 1976 | Cardiff, Galler | Galler | 1-0 | 2-0 | Hazırlık maçı |
Kişisel yaşamı
değiştirFranz Beckenbauer, 1945'te postahanede sekreterlik yapan Franz Beckenbauer (d. 1905, ö. 1977) ve eşi Antonia'nın (d. 23 Haziran 1913, ö. 11 Ocak 2006) çocuğu olarak Münih'te dünyaya geldi. İlk evliliğini 1966'da yaptı ve bu birliktelik 1990'a kadar devam etti. Bu evlilikten iki oğlu oldu. Bunlardan Stephan Beckenbauer, daha önceki ilişkilerinden birinden dünyaya gelmiştir. 1977-1988 arasında fotoğrafçı Diana Sandmann ile birlikteydi. 1980'lerin sonunda ise Bayern Münih kulübü sekreterlerinden birinden birçok daha dünyaya getirdi. 1990'da ikinci eşi olan Sybille ile evlendi ve bu evlilik 2004'te bitti. 2006 FIFA Dünya Kupası ilk turu son maçlarının tarihi olan 23 Haziran 2006'da üçüncü kez evlendi. Çiftin bu evlilikten doğan iki çocuğu vardır. 1963'te, 18 yaşındaki Beckenbauer, o dönemki kız arkadaşının hamile olması ve çiftin evlenmeyeceğini açıklaması nedeniyle medyada yer bulmuştu. Dönemin bakış açısı nedeniyle, Almanya Futbol Federasyonu tarafından Almanya'nın gençlik millî takımlarına katılması yasaklanmıştı. Bu karar, takımın başına Dettmar Cramer'in gelmesiyle değiştirildi. Beckenbauer, Almanya'da futbola devam ettiği 1982'den beri Avusturya'da Obendorf'ta yaşamaktadır. 12 Nisan 2006'da, Beckenbauer için Avusturya Postası 75 centlik pul bastığını açıkladı. Pulun üstüne Beckenbauer'ın New York Cosmos döneminden Andy Warhol tarafından yaratılmış bir çalışma vardı. 7 Ocak 2024 tarihinde, 78 yaşındayken öldü.[2][3]
Teknik direktörlük kariyeri
değiştirİlk yılları
değiştir1984 Avrupa Futbol Şampiyonası'nda Almanya'nın başarısızlığı üzerine, şampiyona sonrasında görevden alınan Jupp Derwall'ın yerine Bild gazetesi ve menajeri Robert Schwan'ın tezgahladığı Beckenbauer gazeteye "Hazırım" mesajı verdiği asparagas haberden sonra kamuoyu baskısıyla, antrenörlük lisansı bulunmamasına karşın "Teamchef" yani "Takım Şefi" unvanıyla millî takımın teknik direktörlüğüne getirildi.[4] "Takim Şefi"'ne, bir Bundesliga takımını yönetmekte olan bir yardımcı antrenör eşlik etmek zorundaydı. Bu görevi önce Horst Köppel, sonra da Holger Osieck üstlenmiştir.
Beckenbauer'in millî takım başındaki ilk maçı 12 Eylül 1984'te Düsseldorf'ta oynanan ve Arjantin'e 1-3 yenildikleri maç oldu. Ancak 1986 FIFA Dünya Kupası eleme maçlarında Portekiz, İsveç, Çekoslovakya ve Malta'lı grupta birinci olarak turnuvaya katılma hakkı kazandı. Tek mağlubiyetini, gruptan çıkmayı garantiledikten sonra Portekiz'e karşı aldı.
1986 FIFA Dünya Kupası
değiştir1986 FIFA Dünya Kupası'na Beckenbauer ile katılan Almanya'dan büyük beklentiler bulunmamaktaydı. İlk turda Danimarka'ya 2-0 yenilen ve iyi maçlar oynamayan takım yine de FIFA Dünya Kupası finaline yükseldi. Finalde Arjantin ile karşılaşan takım, turnuvadaki en iyi maçlarından birini oynayıp, 2-0 geriden durumu 2-2'ye getirse de maçı 3-2 kaybedip Dünya ikincisi oldular.
FIFA Dünya Kupası sırasında, Beckenbauer ile kaleci Uli Stein arasında yaşanan sorunlar da turnuvaya damga vurmuştu. Beckenbauer, turnuvada birinci kaleci olarak Harald Schumacher'i kullanmaya karar vermişti. Stein ise Beckenbauer'in rol aldığı bir çorba reklamına gönderme yaparak "çorbadaki palyaço" yorumunu yaptı. Beckenbauer, Stein'ı açıklamalarından ötürü turnuva devam ederken kadro dışı bırakıp, evine gönderdi.
EURO 1988
değiştirAlmanya'da düzenlenen 1988 Avrupa Futbol Şampiyonası'nda ev sahibi takım, turnuvanın favorilerinden biri olarak gösteriliyordu. Ancak, Almanya turnuvayı kazanacak olan Hollanda'ya 2-1 yenilerek yarı finalde elendiler. Bu galibiyet, Beckenbauer'in de mücadele ettiği 1974 FIFA Dünya Kupası finalinin rövanşı olarak görülüyordu.
1990 FIFA Dünya Kupası
değiştirBeckenbauer, 1990 FIFA Dünya Kupası elemelerinde zor anlar yaşayıp, turnuvaya katılmayı son maçta Galler'i 2-1 yenerek başarmıştı. Almanya, grupta Hollanda'nın ardından ikinci olmuştu. İtalya'da düzenlenen FIFA Dünya Kupası'nda iki takım turnuvanın ikinci turunda tekrar karşı karşıya geldi. Almanya, bu sefer Euro 1988'in rövanşını alıp, rakiplerini yendi.
Turnuva kadrosuna Beckenbauer, İtalya'da forma giyen Alman futbolcuları tercih edip, Inter futbolcusu Lothar Matthäus'u kaptan yapmıştı. Önceki turnuvalara hep kötü başlayan Almanya, bu sefer Yugoslavya'yı 4-1 yenerek turnuvaya başladı. Beckenbauer, dört sene önceki turnuva gibi takımı yine finale taşıdı ve yine rakip Arjantin'di. Beckenbauer, Arjantin'in yıldızı Diego Maradona'yı tutma görevini Guido Buchwald'a verdi ve başarılı oldu. Almanya'nın tek kale oynadığı maçı, 85. dakikada penaltı ile Andreas Brehme'nin bulduğu golle kazanıp FIFA Dünya Kupası'nın üçüncü kez sahibi oldular. Franz Beckenbauer, Brezilyalı Mario Zagallo'dan sonra FIFA Dünya Kupası'nı hem oyuncu hem de teknik direktör olarak kazanan ikinci ve son kişi oldu. Turnuvadan sonra Almanya Futbol Federasyonu, Beckenbauer'e onursal bir teknik direktörlük lisansı verdi. Turnuva sonrası, kulüp kariyerine başlamak için millî takımı bıraktı.
Teknik direktörlük kariyeri (1990-1996)
değiştir1990-91 sezonunda Beckenbauer, Fransız ekip Marseille'da önce koç, sonra da teknik direktör olarak çalışmaya başladı. Sezona Gérard Gili ile başlayan takıma ligin 10. haftası dahil oldu. Takımı 11 hafta çalıştırdı ancak ligde ve Avrupa'da bazı kötü sonuçlar alınınca Marsilya başkanı, Beckenbauer'ı Futbol Direktörlüğü görevine getirip, yerine Raymond Goethals'ı aldı. Sezon sonunda Marsilya, Fransa Ligi şampiyonluğunu kazandı. Ayrıca takım Şampiyon Kulüpler Kupası finaline çıktı. Uzatmaların 0-0 bittiği Kızılyıldız maçını penaltılarla 3-5 kaybedip Avrupa ikincisi oldular.
1993-1996 arasında çok kısa süren dönemler için Bayern Münih'i çalıştırdı. 1991'de kulübüne başkan yardımcısı olarak geri dönmüştü. İki kez Erich Ribbeck ve Otto Rehhagel'in kovulmasından sonra teknik direktörlüğe geçti. Bu kısa dönemlerin ilki olan 1994'te lig üçüncüsü olarak aldığı Bayern ile Bundesliga şampiyonu oldu. İkincisi olan 1996'da ise Dortmund ile 3 puan farkı olan Bayern'i lig şampiyonu yapamasa da UEFA Kupası'nın sahibi oldu.
Spor adamlığı (1991'den itibaren)
değiştir25 Kasım 1991'de, Beckenbauer, FC Bayern Münih'in başkan yardımcılığına seçildi. 1994-2009 yılları arasında ise kulüp başkanlığı yaptı. 2006 FIFA Dünya Kupası'nın Almanya'ya getirilmesi konusunda büyük çaba gösterdi ve Organizasyon Komitesi'nde görev yaptı. 1998-2010 arasında ise Almanya Futbol Federasyonu'nda da başkan yardımcılığı yaptı.
2005 yılı başında Beckenbauer, UEFA başkanlığı için aday olacağını açıkladı. 21 Nisan 2005'te Estonya, Tallinn'de toplanan UEFA Komisyonu seçimleri 2006'dan 2007'ye ertelediğini açıkladı. Ancak Beckenbauer, 2006'da Organizasyon Komitesi'nde göreve başladığı için adaylıktan vazgeçtiğini açıkladı. Ayrıca başkan Lennart Johansson aday olduğu sürece, onun karşısında aday olmayacağını belirtti. 26 Ocak 2007 seçimlerinde Johansson aday olduğu için Beckenbauer adaylığını koymadı. Düsseldorf'ta yapılan oylamada Michel Platini seçimleri 27'ye 23 oyla kazanıp başkan oldu.
Ocak 2007-Haziran 2011 arasında Beckenbauer, FIFA Yönetim Kurulunda çalıştı. Nisan 2011'de ise FIFA Futbol 2014 adı verilen, futbolun gelişimi ve geleceği konulu proje grubunun başına getirildi. Pele ve Bobby Charlton da bu projenin üyelerindendir.
Teknik direktörlük istatistikleri
değiştirÜlke | Takımı | Başlangıç | Bitiş | Başarı | |||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
O | G | B | M | Başarı % | AG | YG | +/- | ||||
Federal Almanya | 1984 | 1990 | 66 | 34 | 20 | 12 | 51.52% | 107 | 61 | +46 | |
Marseille | Eylül 1990 | Ocak 1991 | 12 | 7 | 1 | 4 | 58.33% | 20 | 13 | +7 | |
Bayern München | 7 Ocak 1994 | Haziran 1994 | 14 | 9 | 2 | 3 | 64.29% | 26 | 14 | +12 | |
Bayern München | 29 Nisan 1996 | 13 Mayıs 1996 | 3 | 1 | 0 | 2 | 33.33% | 6 | 7 | -1 | |
Toplam Kariyer | 95 | 51 | 23 | 21 | 53.68% | 159 | 95 | +64 |
- Olimpik Marsilya ile 1990-91 Şampiyon Kulüpler Kupası sezonunda üç maç yaptı. Birinci turda Dinamo Tiranë ile 0-0 berabere kaldı. İkinci turda Lech Poznań'a deplasmanda 3-2 yenilip, kendi sahasında 6-1 yendi.
- Bayern Münih ile 1995-96 UEFA Kupası sezonunda iki maç yaptı. Finalde Bordeaux'yu 2-0 ve 3-1 yendi.
Medya yıldızı
değiştir1966'da futbolcu olarak kazandığı şöhretin yanında "Gute Freunde kann niemand trennen" (Kimse iyi arkadaşları ayıramaz) adlı bir şarkı kaydetti. Bu single ile 1966 yılının sonlarında müzik listelerine 31. sıradan girdi. Hazır çorba üreticisi Knorr'un reklam yüzü oldu. „Kraft in den Teller - Knorr auf den Tisch“ (Tabakta güç - Sofrada Knorr) sloganlı reklamlardan 12.000 DM kazandı. 1971'de Kurt Wilhelm tarafından yönetilen televizyon için çekilen komedi filmi Olympia Olympia'da oynadı.
Futbolculuk yıllarından sonra popülerliğini televizyon yorumculuğu, Bild gazetesinde köşe yazarlığı ve çeşitli reklam oyunculuklarıyla devam ettirdi. Telefon firması O2'nin reklamlarında söylediği "Ja ist denn heut' scho' Weihnachten?" (Bugün Noel gecesi miydi?) sloganı bir deyime dönüşüp, 3 yıl boyunca reklam televizyonlarda döndü.
Diğerleri
değiştir"İmparator" lakabı
değiştir1968'den itibaren Beckenbauer'a medya ve futbolseverler tarafından "İmparator" lakabını taktı. Bir rivayete göre Viyana'da hazırlık maçı yapmak için bulunan Bayern Münih kampında, Beckenbauer eski Avusturya imparatoru I. Franz'ın büstünün yanında bir fotoğraf çektirdi. Sepp Graf tarafından yazılan makalede, resmin yanında Beckenbauer "futbol imparatoru" olarak betimlenmişti. "İmparator" lakabı kısa sürede yaygınlaştı.
Genel olarak bu hikâyenin doğruluğuna inanılsa da Welt am Sonntag gazetesi bu hikâyenin doğru olmadığını iddia etmektedir. Gazeteye göre, 10 Haziran 1969'da Bild gazetesi Gerd Müller'i attığı goller nedeniyle "Bombacı" lakabı takılırken, Beckenbauer'e "Halkın İmparatoru" demişti. 14 Haziran 1969'da FC Schalke 04 ile oynanan maçta, "Vestfalya'nın Kralı" lakaplı Reinhard Libuda'ya yaptığı faul sonrası Schalke taraftarları tarafından yuhalandı. Taraftarı provoke etmek içinse Schalke taraftarının bulunduğu bölümün önünde 40 saniye top sürdü. Maçtan sonra "Vestfalya'nın Kralı" lakabına karşılık, "İmparator" lakabını daha çok kullanmaya başladı.
Vergi kaçırma eleştirisi
değiştirBazı gazeteciler, Beckenbauer'in kariyerini Almanya'da sürdürürken, yaşantısını Avusturya'da devam ettirmesini, Avusturya'nın vergi sistemine bağlamaktadır. Şubat 2008'de Alman Ekonomi Bakanı Peer Steinbrück, Beckenbauer ve Michael Schumacher gibi Alman sporcuların paralarını Almanya sayesinde kazandıklarını, bu nedenle Almanya'ya vergilerini ödemeleri gerektiğini konusunda bir açıklama yaptı.
Sosyal sorumluluk
değiştirEngellilere ve muhtaç durumdaki insanlara yardım etmek için Franz Beckenbauer Derneği'ni kurdu. Franz Beckenbauer ayrıca Ausburg şehrinde bulunan ve sosyal konularda bağış toplamak için kurulup maç yapan Datschiburger Kickers takımına destek olup, formasını giydi.
Başarıları
değiştirOnur Ödülleri
değiştir- 1976 Federal Almanya Liyakat Nişanı (Verdienstkreuz am Bande des Verdienstordens der Bundesrepublik Deutschland)
- 1982 Bavyera Liyakat Nişanı
- 1982 Münih Şehri Altın Onur Yüzüğü
- 1986 Federal Almanya Cumhuriyeti Birinci Sınıf Liyakat Haçı
- 1995 Münih Şehri Altın Onur sikkesi
- 2004 Sofya Spor Akademisi Onursal Doktora
- 2006 Federal Almanya Cumhuriyeti Liyakat Komuta Haçı
- 2008 Aşağı Saksonya Nişanı, 1. Sınıf
- 2009 Kuzey Ren-Vestfalya Liyakat Nişanı
- 2011 Kosova Cumhuriyeti ve Kosova Futbol Federasyonu onursal üyesi
Kulüp
değiştirBayern Münih
değiştir- Bundesliga (4)
- Şampiyon: 1968-69, 1971-72, 1972-73, 1973-74
- Almanya Kupası (4)
- Şampiyon: 1965-66, 1967-68, 1968-69, 1970-71
- Şampiyon Kulüpler Kupası (3)
- Şampiyon: 1973-74, 1974-75, 1975-76
- UEFA Kupa Galipleri Kupası (1)
- Şampiyon: 1966-67
- Kıtalararası Kupa (1)
- Şampiyon: 1976
- Regionalliga Süd
- Şampiyon: 1965, 31 maçta 16 gol
Hamburg
değiştir- Bundesliga (1) -
- Şampiyon: 1981-82
New York Cosmos
değiştir- NASL Şampiyonası (3)
- Şampiyon: 1977, 1978, 1980
- Trans-Atlantik Kupası Şampiyonası (2)
- Şampiyon: 1980, 1983
Millî takım
değiştirTeknik direktör
değiştirAlmanya
değiştirOlimpik Marsilya
değiştir- Ligue 1
- Şampiyon: 1990-91
Bayern Münih
değiştir- Bundesliga
- Şampiyon: 1993-94
- UEFA Kupası
- Şampiyon: 1995-96
Bireysel
değiştir- FIFA Yüzyılın Oyuncusu ve Futbol Kişiliği Ödülü
- 2004
- FIFA 100
- 2004
- FIFA, 100 Yılın En İyi Futbolcusu
- Üçüncü: 1999
- Yüzyılın En İyi Alman Futbolcusu
- 1999
- Ballon d'Or
- Şampiyon: 1972, 1976
- İkinci: 1974, 1975
- FIFA Dünya Kupası, Turnuvanın En İyi Genç Futbolcusu:
- 1966
- FIFA Dünya Kupası, Altın Top-
- İkinci: 1974
- FIFA Dünya Kupası, Turnuvanın En İyi 11'i:
- 1966, 1970, 1974
- Avrupa Futbol Şampiyonası, Turnuvanın En İyi 11'i:
- 1972, 1976
- Almanya'da Yılın Futbolcusu:
- 1966, 1968, 1974, 1976
- Almanya millî futbol takımı Onursal Kaptanlığı
- 1982
- NASL Yılın En İyi Oyuncusu:
- 1977
- World Soccer Dergisi Yılın Futbolcusu
- Şampiyon: 1972, 1976
- İkinci: 1974, 1975
- Kicker Dergisi Yılın Adamı (Futbol)
- 1990
- Ayın Golü Ödülü
- 1972 Şubat, 1974 Mart
- Silbernes Lorbeerblatt Ödülü
- 1966, 1967
- Bravo Otto Ödülü
- Gümüş: 1976
- Bronz: 1974, 1975
- Bambi Ödülü
- 1986, 1990, 1995, 2000
- Millenium-Bambi: 2005
İstatistikleri
değiştirKulüp performansı | Lig | Kupa | Kıtasal | Toplam | ||||||
---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
Sezon | Kulüp | Lig | Maç | Gol | Maç | Gol | Maç | Gol | Maç | Gol |
Almanya | Lig | DFB-Pokal | Avrupa | Toplam | ||||||
1963-64 | Bayern Münih | Regionalliga Süd | 6 | 2 | - | - | - | 6 | 2 | |
1964-65 | 37 | 1 | - | - | - | 37 | 1 | |||
1965-66 | Bundesliga | 33 | 4 | 6 | 1 | - | 39 | 5 | ||
1966-67 | 33 | 0 | 5 | 0 | 9 | 0 | 47 | 0 | ||
1967-68 | 28 | 4 | 4 | 0 | 7 | 1 | 39 | 5 | ||
1968-69 | 33 | 2 | 6 | 0 | - | 39 | 2 | |||
1969-70 | 34 | 6 | 3 | 0 | 2 | 0 | 39 | 6 | ||
1970-71 | 33 | 3 | 7 | 1 | 8 | 1 | 48 | 5 | ||
1971-72 | 34 | 6 | 6 | 1 | 7 | 1 | 47 | 8 | ||
1972-73 | 34 | 6 | 6 | 0 | 6 | 1 | 46 | 7 | ||
1973-74 | 34 | 4 | 4 | 0 | 10 | 1 | 48 | 5 | ||
1974-75 | 33 | 1 | 3 | 0 | 7 | 1 | 43 | 2 | ||
1975-76 | 34 | 5 | 7 | 2 | 9 | 0 | 50 | 7 | ||
1976-77 | 33 | 3 | 4 | 0 | - | 37 | 3 | |||
ABD | Lig | Lamar Hunt US Open Cup | Kuzey Amerika | Toplam | ||||||
1977 | New York Cosmos | NASL | 15 | 4 | - | - | 15 | 4 | ||
1978 | 27 | 8 | - | - | 27 | 8 | ||||
1979 | 12 | 1 | - | - | 12 | 1 | ||||
1980 | 26 | 4 | - | - | 26 | 4 | ||||
Almanya | Lig | DFB-Pokal | Avrupa | Toplam | ||||||
1980-81 | Hamburg | Bundesliga | 18 | 0 | 2 | 0 | - | 20 | 0 | |
1981-82 | 10 | 0 | 3 | 0 | 5 | 0 | 18 | 0 | ||
ABD | Lig | Lamar Hunt US Open Cup | Kuzey Amerika | Toplam | ||||||
1983 | New York Cosmos | NASL | 25 | 2 | - | - | 25 | 2 | ||
Toplam | Almanya | 467 | 47 | 66 | 5 | 70 | 6 | 603 | 58 | |
ABD | 105 | 19 | - | - | 105 | 19 | ||||
Kariyer toplamı | 572 | 66 | 66 | 5 | 70 | 6 | 708 | 77 |
Almanya millî futbol takımı | ||
---|---|---|
Yıl | Maç | Gol |
1965 | 3 | 0 |
1966 | 12 | 7 |
1967 | 5 | 0 |
1968 | 9 | 1 |
1969 | 6 | 0 |
1970 | 12 | 2 |
1971 | 9 | 2 |
1972 | 7 | 0 |
1973 | 10 | 1 |
1974 | 15 | 0 |
1975 | 7 | 0 |
1976 | 7 | 1 |
1977 | 1 | 0 |
Toplam | 103 | 14 |
Kaynakça
değiştir- ^ "Almanya ve Bayern Münih efsanesi Franz Beckenbauer hayatını kaybetti". 8 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2024.
- ^ Nakrani, Sachin (8 Ocak 2024). "Franz Beckenbauer, World Cup-winning captain and manager, dies aged 78". The Guardian. 8 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2024.
- ^ "Franz Beckenbauer ist tot! Unser Fußball-Kaiser mit 78 gestorben". bild.de (Almanca). 8 Ocak 2024. 8 Ocak 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 8 Ocak 2024.
- ^ Ulagay, Alp (2 Temmuz 2006). "Top peşinde durmak nedir bilmeyen adam FRANZ BECKENBAUER". Hürriyet.com. Erişim tarihi: 21 Şubat 2011.[ölü/kırık bağlantı]
- ^ "Franz Beckenbauer". Fussballdaten.de. 6 Nisan 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 4 Eylül 2011.
Dış bağlantılar
değiştir- National-Football-Teams.com'da Franz Beckenbauer
- Franz Beckenbauer Foundation (Almanca) 8 Mart 2012 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Facts on Beckenbauer (Almanca) 19 Temmuz 2006 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Portrait of Franz Beckenbauer (İngilizce)21 Nisan 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Kariyer istatistikleri28 Ekim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.