Gastrik dilatasyon volvulus

Gastrik dilatasyon volvulus ya da GDV. Genellikle iri ve derin göğüslü köpek ırklarında görülen, belirgin derecede midenin gazla gerginliği ve değişik derecelerde mide rotasyonuyla karakterize, acil medikal ve cerrahi müdahaleye ihtiyaç duyan, hayati öneme sahip, öldürücü, akut bir beslenme sendromudur. Bununla birlikte GDV'nin küçük köpek ırklarında (Daschshund, Poodle, Scottish Terrier gibi) olduğu kadar kedilerde de görülmesi söz konusudur. Bu sendrom geviş getiren hayvanlardaki timpani ve abomasum torsiyonu'nun bir benzeridir.

GDV'li bir köpeğin radyografisi. Abdominal sancıdan dolayı kifoz (kamburlaşma) ve belirgin gastrik genişleme görülmekte.

Sebepleri

Nedeni tam olarak bilinmemektedir. Çeşitli çevresel ve kalıtımsal faktörler karışımı olduğu düşünülüyor. Buna göre risk faktörleri;

• Irka bağlı risk faktörleri,
• Diyete, beslenmeye bağlı risk faktörleri,
• Diğer risk faktörleri.

Irka bağlı risk faktörleri; GDV, herhangi bir köpekte oluşabilmesine karşın iri göğüslü köpek ırkları bu sendroma daha yatkındır. Diyete bağlı faktörler; Yemekten hemen sonra fazla miktarda su içilmesi veya aşırı kondisyon gerektiren hareketlerin yapılması, günde tek büyük bir öğün yemek, derin bir kaptan yemek, dolu mide ile aşırı egzersiz (özellikle Golden retriever, Labrador ırkı köpeklere has bir özellik), gıdaları hızlı yutmak.

Diğer faktörler; allotrofaji, mide boşalma zamanında gecikmesi, hayvanın erkek oluşu, zayıflık, yüksek Gastrin seviyesi, mideye ilişkin motorik ve sensorik bozuklukları.

Tablo: Köpek ırklarına göre GDV risk sıraları:

Irk	GDV Riski	Risk Sırası
Great Dane	41,4	1
Saint Bernard	21,8	2
Weimaraner	19,3	3
Gordon Setter	14,2	4
Standard Poodle	14,2	5
Dobermann Pinscher	5,9	6
Old English Sheepdog	4,8	7
German Shorthaired Pointer	4,6	8
Newfoundland	4,4	9
Newfoundland	4,2	10
Airedale Terrier	4,1	11
Alaskan Malamute	4,1	12
Chesapeake Bay Retriever	3,7	13
Boxer	3,7	14
Collie	2,8	15
Labrador Retriever	2,0	16
English Springer Spaniel	2,0	17
Samoyed	1,6	18
Dachshund	1,6	19
Golden Retriever	1,2	20
Rottweiler	1,1	21
Mixed	1,0	22
American Cocker Spaniel	0,6	23
Miniature Poodle	0,3	24

Patofizyoloji

Gastrik dilatasyon-volvulusun temel mekanizması ve GDV oluşumuna neden olan sebeplerin sırası tam olarak anlaşılamamıştır. Fakat, neden ne olursa olsun mide önce gaz, sıvı ya da her ikisiyle beraber genişler. Bu genişleme gastrik dilatasyon olarak adlandırılır. Distal özefageal sfinkter'in volvulus'u, yani bükülmesi halinde gaz kolaylıkla erukte edilemediği ve gastrik dilatasyonun kalıcı olduğu belirlenmiştir. Birçok araştırma ve olgu sonucunda gastrik dilatasyonu, volvulus izlemektedir. Mide içi gazın muhtemelen en büyük nedeni aerofaji, yani hava yutmadır. Gastrik lümendeki sıvı, gastrik sekresyonlardan ve venöz tıkanmaya bağlı transudat'tan kaynaklanır. Mide lümeninde genellikle sindirilmemiş gıdalar mevcuttur. Midedeki gerginlik gastroözefageal açının değişmesine ve eruktasyona neden olur. Gergin haldeki midenin rotasyonu mide içeriğinin özefagustan ve duodenumdan çıkışına engel olur. Gergin haldeki mide kaudal vena kava ve vena portaya basınç oluşturarak abdominal visseral organlardan kalbe venöz dönüşü azaltır. Bundan dolayı kalp atımı sayısı azalır.

Sistemik doku perfüzyonu azalır ve şok gelişir. İskemik dokulardan bakteriyel toksinler salınır ve ileride hipotansiyona neden olacak endotoksemiyle sonuçlanır. Diyafram rahat hareket edemez ve ventilasyon azalır. Solunum oranı artar ve tidal volüm azalır. Asit-baz ve elektrolit düzensizlikleri, myokardial iskemi ve otonom sinir sistemi dengesizliklerine bağlı olarak kalp aritmileri şekillenir.

Midenin rotasyonu venöz drenajın azalmasına neden olur. Bu venöz çıkışın tıkanması ve artmış intragastrik basınç gastrik duvarda ödem ve anoksi ile sonuçlanır. Midede, genelde mukozal ülserasyonlar, hemoraji ve nekrozlar görülür. Ayrıca kusma ile oluşan sıvı kaybı, su alımının azalması ve gastrik lümende sıvıların birikimi hipovolemiye neden olur. Hipovolemiyle birlikte venöz kan akımının azalması ve angiotensin-2 aktivasyonu sonucu, taşikardi ve periferal vazokonstriksiyon gelişir. Pıhtılaşma faktörlerinin azalması sonucu disseminant intravasküler koagülopati (yaygın damar içi pıhtılaşma, DIC) şekillenir. Dalağın deplasman veya torsiyonu GDV gelişimine yardımcı olabilir. Dalağın torsiyon gastrosplenik ligament üzerindeki gerginliği artırır ve hepatoduodenal ligament ile hepatogastrik ligamentler üzerindeki gerginliği artırabilir. Artan bu gerginlik ligamentleri uzatır ve sonuç olarak midenin hareket yeteneği artabilir, köpek GDV'ye yatkın hale gelebilir. Midenin rotasyonu aynı zamanda sol gastroepiploik arterlerde de mekanik basınca neden olur. Luminal gastrik asitle birlikte, mukozal lokal iskemi eroziv gastritise yol açabilir. Hasar midenin tüm tabakalarına yayılabilir ve bunun sonucu perforasyon ve peritonitis gelişir.

Belirtiler

Birçok araştırmacıya göre GDV 3 fazda klinik belirti göstermekte. Bunlar: 1. faz: Sallantılı yürüme, huzursuzluk, güç solunum, pityalismus (fazla salya üretimi), kusmaya çalışma ancak başarısızlık, karın bölgesinde dolgunluk ve şişlik. 2. faz: Artan huzursuzluk, inleme, pityalismus'ta artış, hızlı ve güç solunum, mukozalarda hiperemi, abdominal sertlik ve genişleme daha da fazla artmıştır. 3. faz: Mukozalara siyanotik veya anemik, ayakta durmada güçlük, karın bölgesindeki gerginlik ve şişlik daha da belirginleşir. Kalp frekansı artmış ancak nabız zayıftır.

Yine GDV'li bir köpeğin sağ abdomen radyografisi. Aşırı genişlemiş mide, pilorus ve duodenum görülmekte.

Hastalığın son dönemlerinde hayvanda aşırı derecede durgunluk ve mukoz membranlarda hemoraji vardır. Mide dilatasyonu sonucu, göğüs boşluğunun basınç altında kalması ve venöz kan dolaşımının aksaması nedeniyle, hayvanlarda polipne ve taşikardi meydana gelir. Gıda alımını takiben şekillenen kusma olaylarında, kusmukta gıda kitlelerinin sindirilmemiş olduğu ve nadiren safra bulunduğu görülür. Mide lavajı uygulandığında, mideden boşaltılan içerik ağır kokulu ve kahve rengindedir. İçinde kemik, tüy gibi yabancı cisimler görülebilir. Epigastrik ağrı ve midenin aşırı gergin olması sebebiyle, abdominal palpasyon kolaylıkla yapılamaz.

Mide torsiyonunun bir de kronik formu vardır. Kronik formda mide mezenterik ekseni üzerinde rotasyona uğrar. Ancak, önemli bir gaz birikimi olmaz. Böylece, mide dilatasyonu ve torsiyonunda gözlenen şok tablosu görülmez. Kronik kusma, tekrarlayan dilatasyon, geğirme ve karında gaz birikimi, kronik mide torsiyonunda gözlenen semptom-lardır.

Tedavi

Tedavi operasyondur. Zaman kaybedilmeden laparotomi gerektirir.

Kaynakça

1. Clark, G.N., Spodnick, G.J., Rush, J.E., Keyes, M.L. (1992): Belt loop gastropexy in the management of gastroesophageal intussusception in a pup, JAVMA, 201(5), 739-742.
2. Degna, M.T., Formaggini, L., Fondati, A., Asin, R. (2001): Using a modified gastropexy technique to prevent recurrence of gastric dilatation-volvulus in dogs, Veterinary Medicine, 39-50.
3. Flanders, J.A., Harvey, H.J. (1984): Results of tube gastrostomy as treatment for gastric volvulus in the dog, JAVMA,185 (1), 74-77.
4. Hall, J.A. (2000): Clinically evaluating gastric diseases in dogs and cats, Veterinary Medicine, 450-465.
5. Hall, J.A., Solie, T.N., Seim, III H. B., Twedt, D.C. (1996): Effect of metoclopramide on fed-state gastric myoelectric and motor activity in dogs, Am J Vet Res., 57 (11), 1616-1622.
6. Hall, J.A., Willer, R.L., Seim, III H. B., Powers, B. (1995): Gross and histologic evaluation of hepatogastric ligaments in clinically normal dogs and dogs with gastric dilatation-volvulus, Am J Vet Res, 56 (12), 1611-1614.
7. Hall, J.A., Willer, R.L., Solie, T.N., Twedt, D.C. (1997): Effect of circumcostal gastropexy on gastric myoelectric and motor activity in dogs, J Small Anim. Pract., 38, 200-207.
8. Lantz, G.C. (1998a): Treatment of Gastric Dilatation-Volvulus, Current Techniques in Small Animal Surgery, 4th edition, edited by M. Joseph Bojrab, 223-231.
9. Millis, D.L., Nemzek, J., Riggs, C., Walshaw, R. (1995): Gastric dilatation-volvulus after splenic torsion in two dogs, JAVMA, 207 (3), 314-315.
10. Tanno, F., Weber, U., Wacker, C.H., Gaschen, L., Schmid, V., Lang, J. (1998): Ultrasonographic comparison of adhesions induced by two different methods of gastropexy in the dog, J. Small Anim. Pract., 39, 432-436.
11. Turgut, K., Ok, M. (1998): Gastrik Dilatasyon- Volvulus, Veteriner Gastroenteroloji SemptomdanTeşhise, 81-88.
12. Van Sluijs, F.J. (2000): Recurrent gastric dilatation-volvulus in the dog, WSAVA/FECAVA World Congress, 419.
13. Wagner, A.E., Dunlop, C.I., Chapman, P.L. (1999): Cardiopulmonary measurements in dogs undergoing gastropexy without gastrectomy for correction of gastric dilatation-volvulus, JAVMA, 215 (4), 484-488.
14. http://www.animalhealthchannel.com/gdv/treatm ent.shtml., Gastric dilatation and volvulus.
15. http://www.cleavelandseniors.com/family/doggdv . htm., Gastric Dilatation Volvulus (Bloat).
16. http://www.dogtraining.co.uk 2 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.., Gastric Torsion or Bloat (AKA) Gastric Dilatation-Volvulus.
17. https://web.archive.org/web/20030817120239/http://www.speedyvet.com/NIP/GDV/GDV.htm., Gastric Dilatation-Volvulus.
18. http://www.VetMedcenter.com 5 Ocak 2009 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.., Bloat: Gastric Dilatation and Volvulus Syndrome (GDV) in Dogs.