Gaude Mater Polonia
Gaude Mater Polonia (Orta Çağ Latincesi: "Sevin Ey Ana Polonya", Lehçe: Raduj się, matko Polsko), 13. ve 14. yüzyıllar arasında Kraków Piskoposu Aziz Stanisław'ı anmak için Latince yazılmış, Orta Çağ'ın en önemli Lehçe ilahilerinden biriydi. Leh şövalyeleri, bu ilahiyi muhtemelen "O Salutaris Hostia" adlı Eucharistik mezmuruna bağlı bir Gregoriyan melodisine dayanarak zafer sonrası savaş meydanında söylediler veya ilahi olarak okudular. Bu ilahi, Lehistan Krallığı ve Lehistan-Litvanya Birliği'nin tarihsel ve ulusal bir marşı olarak kabul edilir.
| Türkçe: Sevin, ey Ana Polonya | ||
|---|---|---|
 Szczepanów’lu Aziz Stanisław’ı tasvir eden bir minyatür. Stanisław Samostrzelnik tarafından çizilmiştir. | ||
Polonya-Litvanya Birliği Ulusal Marşı | ||
| Güfte | Kielcza'lı Vincent, 1253 | |
| Kabul tarihi | 8 Mayıs 1254 | |
| Ses örneği | ||
Tarihçe
değiştirMarş, 8 Eylül 1253'te Assisi'de gerçekleşen Szczepanów'lu Stanislaus'un azizlik mertebesine yükseltilmesiyle birlikte ortaya çıktı; Stanislaus 11 Nisan 1079'da şehitlik ölümüyle hayatını kaybetmişti.[1] Marşın yazarı, müzik tarihinde ismi bilinen ilk Polonyalı besteci olan ve Kraków kanonu ile Piskopos Iwo Odrowąż'ın papazı olan şair Kielcza'lı Vincent idi. Bu ilahiyi Aziz Stanislaus'un azizlik mertebesine yükseltilmesini anmak için yazmıştır. Eserin ilk performansının, 8 Mayıs 1254'te Kraków'da düzenlenen azizlik mertebesine yükseltilme törenlerinde gerçekleştiği tahmin edilmektedir.[2][3]
Vincent, "Aziz Stanislas'ın Tarihi"ni (Dies adest celebris) Latince olarak yazdı. Şair, Piskopos Stanislaus’un yaşamını, başarılarını ve ölümünden sonra neredeyse iki asır boyunca anlatılan mucizeleri tasvir etmeye karar verdi. Efsaneye göre, Aziz Stanislaus’un bedeni parçalandıktan sonra, parçalar mucizevi bir şekilde yeniden birleşerek bütünü oluşturdu ve bu sırada gökyüzünde kartallar uçuştu. Bu olay, o yıllarda Polonya’nın durumunu simgeliyordu: parçalanmış ancak yeniden bir ülke olarak birleşme umudunu taşıyan bir millet. Polonya’nın birleşmesi, Aziz Stanislaus’un azizlik mertebesine yükseltilmesinden birkaç yıl sonra, Kral Kısa Ladislaus’un yönetimi altında gerçekleşti.[4]
Şarkı unsurlarının yer aldığı Gaude Mater Polonia, bir süre sonra bağımsız bir parça olarak tanındı. Yıllar içinde, nihayetinde Piast Hanedanı altında kraliyet marşı haline geldi. Marş, Polonya geleneği ve tarihinin bir parçası haline geldi, Polonya monarşisinin taç giyme törenlerinde, kraliyet düğünlerinde ve ayrıca 1683 yılında John III Sobieski’nin II. Viyana Kuşatmasını kaldırmasından sonra yapılan kutlamalarda söylendi. Krallar ve askeri komutanlar, savaş sonrası başarıları için şükranlarını bu marşı söyleyerek ifade ederdi. Melodi, neredeyse 750 yıldır popüler olup, o zamandan beri Polonya kültürünün önemli bir unsuru haline gelmiştir. Bugün, çoğu üniversitede akademik yılın açılışında ve önemli ulusal tatillerde söylenmektedir.
Müzik
değiştirMüzikal açıdan bu marş, diğer Latin marşlarında bilinen hiçbir melodiyi andırmayan benzersiz bir melodik düzene sahiptir. Melodisi simetrik bir yapıya sahip olup, bir yay veya kavis şeklindedir, bu da onu halk şarkılarının karakteristik özelliklerine sahip bir hikaye türü melodisi yapar. Neşeli ancak gururlu bir karaktere sahiptir. Bazı kaynaklar, melodinin ilhamının Saint Dominic için olan marş, Gaude Mater Ecclesia ("Sevin, ey Kilise Anamız") olduğunu ve köklerinin İtalyan Dominikenlerine dayandığını söyler.[5]
Marş günümüzde en yaygın olarak, Teofil Tomasz Klonowski'nin (1805–1876) düzenlediği haliyle söylenir. Dört sesli, karma koroya yazılmıştır ve melodisi dört ölçüden oluşan bir dizede yakalanmıştır. Artık Polonya'nın ulusal marşı olmasa da, sıklıkla ulusal ve dini öneme sahip törenlere eşlik eder.
Sözleri
değiştirGaude Mater Polonia
O ciesz się, Matko-Polsko
| Latince | Lehçe | Türkçe |
| Gaude, mater Polonia, | O ciesz się, Matko-Polsko, w sławne | Sevin, ey Ana Polonya, |
| prole fæcunda nobili. | Potomstwo płodna! Króla królów | Soylu evlatlarıyla zengin. |
| Summi Regis magnalia | I najwyższego Pana wielkość | Yüce Majestelere |
| laude frequenta vigili. | Uwielbiaj chwałą przynależną. | Sık sık övgülerde bulunun. |
| Cuius benigna gratia | Albowiem z Jego łaskawości | O'nun lütufkâr rahmetiyle |
| Stanislai Pontificis | Biskupa Stanisława męki | Aziz Stanislaus'un çektiği ıstıraplar, |
| passionis insignia | Niezmierne, jakie on wycierpiał, | O kadar büyük ki, çektikleri, |
| signis fulgent mirificis. | Jaśnieją cudownymi znaki. | Olağanüstü işaretlerle parıldıyor. |
| Hic certans pro iustitia, | Potykał się za sprawiedliwość, | Burada adalet uğruna mücadele veriyor, |
| Regis non-cedit furiæ: | Przed gniewem króla nie ustąpił: | Kralın öfkesine boyun eğmeden: |
| Stat pro plebis iniuria | I staje żołnierz Chrystusowy | Ve duruyor İsa Mesih'in askeri, |
| Christi miles in acie. | Za krzywdę ludu sam do walki. | Halkın yarası uğruna yalnızca savaşmak üzere. |
| Tyranni truculentiam, | Ponieważ stale wypominał | Çünkü sürekli hatırlattı, |
| Qui dum constanter arguit, | On okrucieństwo tyranowi, | Tirana zalimliğini, |
| Martyrii victoriam | Koronę zdobył męczennika, | Şehitlik tacına erişti |
| Membratim cæsus meruit. | Padł posiekany na kawałki. | Ve parçalara bölünerek yıkıldı. |
| Novum pandit miraculum | Niebiosa nowy cud zdziałały, | Cennet yeni bir mucize yarattı, |
| Splendor in sancto ceritus, | Bo mocą swą Niebieski Lekarz | Göksel Hekim'in kudretiyle |
| Redintegrat corpusculum | Poćwiartowane jego ciało | Şehidin parçalanmış bedeni |
| Sparsum cælestis medicus. | Przedziwne znowu w jedno złączył. | Mucizevi şekilde yeniden birleşti. |
| Sic Stanislaus pontifex | Tak to Stanisław biskup przeszedł | Böylece Aziz Stanislaus |
| Transit ad caeli curiam, | W przybytki Króla niebieskiego, | Girdi Cennet'in sarayına, |
| Ut apud Deum opifex | Aby u Boga Stworzyciela | Tanrı'nın, yaratıcının, yanında |
| Nobis imploret veniam. | Nam wyjednać przebaczenie. | Bağışlanmamızı dilesin. |
| Poscentes eius merita, | Gdy kto dla zasług jego prosi, | Kim ki, onun şefaatiyle dua ederse, |
| Salutis dona referunt: | Wnet otrzymuje zbawcze dary: | Yakında kurtuluş armağanlarını alır: |
| Morte præventi subita | Ci, co pomarli nagłą śmiercią, | Aniden ölenler, |
| Ad vitae potum redeunt. | Do życia znowu powracają. | Yeniden yaşama dönerler. |
| Cuius ad tactum anuli | Choroby wszelkie pod dotknięciem | Yüzüğe dokunandan |
| Morbi fugantur turgidi: | Pierścienia jego uciekają: | Tüm hastalıklar gider: |
| Ad locum sancti tumuli | Przy jego świętym grobie zdrowie | O'nun kutsal lütfuyla sağlık |
| Multi curantur languidi. | Niemocnych wielu odzyskuje. | Zayıflara yeniden gelir. |
| Surdis auditus redditur, | Słuch głuchym bywa przywrócony, | Sağır olan yeniden işitmeye devam eder, |
| Claudis gressus officum, | A chromy kroki stawia raźno, | Topallar da cesurca adım atarken, |
| Mutorum lingua solvitur | Niemowom język się rozwiązał, | Dilsizlerin dilleri çözülür, |
| Et fugatur daemonium. | W popłochu szatan precz ucieka. | Şeytan hızla uzaklara kaçar. |
| Ergo, felix Cracovia, | A przeto szczęsny ty, Krakowie, | Böylece, sen, ey mutlu Kraków, |
| Sacro dotata corpore | Uposażony świętym ciałem, | Aziz bir bedenle donanmış, |
| Deum, qui fecit omnia, | Błogosław po wsze czasy Boga, | Ebede değin Yüce Tanrı'ya şükret, |
| Benedic omni tempore. | Który z niczego wszystko stworzył. | Her şeyi hiçlikten yaratmış O'na. |
| Sit Trinitati gloria, | Niech Trójcy Przenajświętszej zabrzmi | En Kutsal Üçlü'ye yücelik, |
| Laus, honor, iubilatio: | Cześć, chwała, sława, uwielbienie, | Övgü, onur ve sevinç olsun: |
| De Martyris victoria | A nam tryumfy męczennika | Şehidin zaferi |
| Sit nobis exsultatio. | Niech wyjednają radość wieczną. | Bize ebedi saadeti bahşetsin. |
| Amen | Amen | Amin |
Kaynakça
değiştir- ^ "Full Article about Gaude Mater Polonia and its history". 30 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2010.
- ^ "About Vincent of Kielcza". 30 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2010.
- ^ University of Southern Carolina article about Polish Anthems 2 Mayıs 2011 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- ^ "Anthem Creation History". 30 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2010.
- ^ a b "Translations of Gaude Mater Polonia". 30 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Ağustos 2010.