Gaz türbini

içten yanmalı motor tipi

Gaz türbini (yanma türbini olarak da adlandırılır), bir tür sürekli ve içten yanmalı motordur. Bütün gaz türbinlerinde ortak bulunan ana bileşenler aşağıdaki gibidir:

  • girişte bulunan bir gaz kompresörü,
  • bir yanma odası,
  • çıkışta kompresörle aynı şaft üzerinde bulunan bir türbin.
Gaz türbini biçimlerine örnekler: (1) turbojet, (2) turboprop, (3) turboşaft (elektrik jeneratörü), (4) yüksek bypasslı turbofan, (5) düşük bypasslı artyakıcılı turbofan

Verimliliği artırmak için (turboproplar ve turbofanlarda), gücü mekanik enerjiye ya da elektrik enerjisine dönüştürmek (turboşaftlar ve elektrik jeneratörlerinde) veya daha büyük itme-ağırlık oranı elde etmek için (artyakıcılı motorlarda) kullanılır.

  1. Gaz türbini, aracı akışkan olarak havanın kullanıldığı bir Brayton çevrimine dayalı olarak çalışır:
  2. Atmosfer koşullarındaki hava kompresörden geçerek basıncı yükselir.
  3. Yüksek basınçlı havaya yakıt püskürtülerek ateşlenir ve böylece havaya enerji eklenerek yüksek ısıya sahip bir akış ortaya çıkmış olur.
  4. Oluşan yüksek sıcaklıktaki basınçlı hava bir türbine girerek şaft işi üretir ve bir yandan kompresörü döndürür.
  5. Türbin çıkışında ortaya çıkan egzoz gazındaki kullanılmamış enerji bir turbojet motorunda doğrudan itme kuvveti üretmek ya da bir fana, pervaneye ya da elektrik jeneratörüne bağlı olabilen ikinci bir türbini (güç türbini olarak bilinir) döndürmek için kullanılabilir.

İtme kuvveti ve şaft işi arasında istenilen enerji dağılımının elde edilmesi için gaz türbininin kullanım amacına göre tasarım belirlenir. Gaz türbinleri aynı havayı tekrar kullanmayan açık sistemler olduğundan Brayton çevriminin dördüncü aşaması (havanın soğutularak tekrar kompresöre beslenmesi) atlanır.

Uygulama alanları

değiştir

Gaz türbinleri, güç ihtiyacı olan tesisler ile kara, hava, deniz taşıtlarında ana veya yardımcı güç ünitesi olarak kullanılır.[1]

Elektrik üretim tesisleri ve çeşitli makineler

değiştir

Güç ihtiyacı olan sistemlere (pompa, kompresör, alternatör vs.) güç sağlamak amacı ile kullanılır.

Taşımacılık

değiştir

Havacılık

değiştir

Uçak jet motorları gaz türbinlerinin özelleştirilmiş halidir.

Denizcilik

değiştir

Bazı askeri gemilerde ana makine olarak geminin ilerlemesini sağlayan pervaneyi tahrikte kullanılmakla beraber, en sık kullanım alanı gemi ana ve yardımcı dizel makinelerin turbocharger ünitelerinde kullanılır.

 
Rolls-Royce Marine Spey, Rolls-Royce Holdings tarafından 1960'larda geliştirilmiş, gemi sevki amaçlı bir gaz türbini.
 
Gemi diesel ana makinesini besleyen turbocharger
 
Turbocharger kesiti

Kara taşımacılığı

değiştir

Kara taşıt araçlarında önceleri diesel sonraları benzinli motorlarda turbocharger ünitelerinde yoğun bir kullanıma sahiptir.

Ayrıca bakınız

değiştir

Kaynakça

değiştir
  1. ^ Sonntag, Richard E.; Borgnakke, Claus (2006). Introduction to engineering thermodynamics (İngilizce) (2 bas.). John Wiley. ISBN 9780471737599. 

Konuyla ilgili yayınlar

değiştir

Dış bağlantılar

değiştir