Genç Osman Türküsü
Vikipedi'nin kalite standartlarına ulaşabilmesi için, bu maddenin veya bir bölümündeki ansiklopedik olmayan içeriğin temizlenmesi gerekmektedir. Görüşlerinizi lütfen tartışma sayfasında belirtiniz. (7 Ağustos 2020) |
Genç Osman Türküsü, genç yaşlarında Osmanlı padişahı IV. Murad'ın Bağdat Seferi'ne katılan ve hayatını kaybeden Osman ismindeki bir yeniçeri için yazılmış bir türkü.[1][2][3][4] Osman Şevki Uludağ tarafından düzenlenip, Muzaffer Sarısözen tarafından ise bestelenip ve şarkı haline getirildi.[5]
Arka plan
değiştirKanuni Sultan Süleyman'nın, Safevî Devleti'ni yenerek topraklarına kattığı Bağdat, 89 yıl sonra tekrar Safevî Devleti'nin eline geçer. IV. Murad yönetimine gelindiğinde, Safevî Devleti'in elinde bulunan Bağdat'ta tekrar sefer düzenlenir. 29 Mart 1626'da, vezir-i azam Hafız Ahmed Paşa, kalabalık bir birlik ile Bağdat'ı çevreleyen kalenin kapısına dayandır. Ancak bütün hücumları ve stratejileri boşa çıkar. IV. Murad'ın, Bağdat'ı almaktaki isteğini bilen Hafız Ahmed Paşa, başarısızlığını kendisine yeteri kadar asker vermemesine bağlar ve padişaha bu durumu anlatmak için şöyle bir şiir yazıp gönderir:
| “ |
Hâfızâ, Bağdad’a imdâd etmeğe er yok mudur? |
” |
IV. Murad mektubu öfkeli öfkeli okur ve derhal vazifeden azleter ve bunu, şu beyti yazarak bildirir:
| “ |
Hâfızâ, Bağdad’a imdâd etmeğe er yok mudur? |
” |
Genç Osman'nın orduya girişi
değiştirHafız Ahmed Paşa'nın yerine Hüsrev Paşa getirilir ve Hüsrev Paşa, tekrar Bağdat'a hareket etmeden önce askerlere şöyle seslenir: "Sakal ve bıyığına tarak batmamış sabilerin, bu orduda yeri yoktur!". Hüsrev Paşa, Safevî yardım kollarını durdurmak için önce Hemedan'a yürür. Bu muharebe sırasında bir yeniçeri çavuşu, çok genç olduğu halde savaş meydanında, bir yeniçerinin büyük cesaret sergilediğini görür ve şaşkınlıkla Hüsrev Paşa'ya bildirir. Paşa, doğrudan yardımcı paşaları toplar ve: "Bıyığına tarak batmamış bir çocuk…orduyu hümayuna nasıl alınır! Kimmiş bu?" der, ancak bütün yardımcı paşalar, zaten bu olayı önceden işitmişlerdir. Paşalardan biri yanıt olarak: "Genç Osman derlermiş devletlim." der. Hüsrev Paşa'da bu ismi duyduğunu söyler ancak yüzünü herkes gibi o da görmemiştir, yalnızca şöhretini duymuştur. "İstihza mı edersiniz, Genç Osman bir sabi midir?" der. Anadolu beylerbeyi Zor Murtaza Paşa hariç diğer paşalar sessiz kalır. Zor Murtaza Paşa'nın gözleri dolar, Osman'nın korkusuzca savaşması aklına gelince.[1][2][3][4]
Osmanlı ordusu Hemedan'dan sonra Safevî ordusunun önünü tekrar keser ve ikinci defa bozguna uğratır. Bu savaşta da Genç Osman, cengin en kızgın bir anında kır atıyla ileri atılır ve önüne geleni devirip, zaferin kazanılmasına önemli bir rol oynar. Hüsrev Paşa, bu muharebede Anadolu sipahilerinin kumandanı olan Zor Murtaza Paşa'yı çağırarak, derhal bu çocuğu bulup huzuruna getirmesini ister. Bu emir üzerine tüm beyler ve paşaların gözleri dışarıya çıkan Murtaza Paşa'nın üzerinde olur. Heyecanlı topluluk karşısında kapı açılır ve içeri 16–17 yaşlarında bir geç girer; bu genç Genç Osman'dır. Hüsrev Paşa sorar ve dialog başlar:
—Adın nedir?
—Genç Osman.
—Bıyığına tarak batmayanların orduya alınmamasını emretmiştim. Hilafına hareket edenlerin cezalandırılacağını bilmez misin?
—Benim bıyığım var!
(Halbuki Genç Osman'ın ne sakalı ne de bıyığı vardı. Serdar-ı ekrem ile istihza etmeye gelmezdi.)
—(Hüsrev Paşa tarak çıkarır) Al öyleyse, bıyığına batır!
(Genç Osman tarağı alır ve herkesin meraklı bakışları arasında birden üst dudağına saplar. Ağalar şaşkın şaşkın olayı izlerken Hüsrev Paşa'da, Osman'ın dudağından akan kana bakar ve şaşkınlığını gizleyemez.)
Osmanlı ordusu, 6 Ekim 1630 gecesi Bağdat'ı tekrar kuşatır. Genç Osman, Murtaza Paşa’nın alemdarı olmuştu. Topçu ateşiyle açılan gedikler, şehitlerle doluydu. 8 Kasım akşamı bütün birliklere, ertesi gün umumi taarruza geçileceği bildirildi. 9 Kasım’da başlayan taarruzda Murtaza Paşa, kuvvetlerinin başında ilerliyordu. Genç Osman da yanındaydı. Surlara çok yaklaşmıştı. Naralar, feryatlar birbirine karışıyordu. Baş sancaktar elinde sancağı olduğu halde ileri fırladı, fakat vurularak düştü. Şimdi sıra Genç Osman’daydı. Yanında duran Murtaza Paşa’ya baktı, düşen sancaktarın elindeki sancağı aldı ve koşarak hendeği geçti. Yağmur gibi yağan kurşunlara aldırış etmeden kale bedenine tırmanmaya başladı. Sanki kellesini koltuğuna almıştı. Nihayet emeline ulaştı, surların üzerine çıkmayı başarmıştı. Hemen sancağı dikti, fakat arslan gibi bedeni yüzlerce kurşunla delik deşik olmuştu. Hemen oracıkta son nefesini verdi, şehid oldu. Surların üzerinde dalgalanan sancağı gören Osmanlı askeri, artık zaferin kazanıldığına inanarak büyük bir gayretle surlara yüklendi ve morali iyice bozulan İran askerini geri püskürterek kaleden içeri girmeyi başardı. Zaferden sonra Hüsrev Paşa, Genç Osman’ın hemen bulunmasını emretti.. Onu mükafatlandıracak, kahramanlıklarını padişaha arz edecekti. Biraz sonra gelen haberle, surlara sancağı dikerken şehid olduğunu öğrendi. Demek ki nice bıyığı gür bahadırlardan daha cesurdu.
Bu sefere iştirak eden Kapıkule Süvarilerinden biri olan Kayıkçı Kul Mustafa, Genç Osman için şu ağıdı yaktı:
Türkünün Sözleri
değiştir| “ | Genç Osman dediğin bir küçük uşak Sultan Murat derki, gelsin göreyim. Allah Allah deyip geçer Genç Osman Bağdadın kapısın Genç Osman açtı Askerin ucu göründü Van'dan Bir Başka şekilde; Aman Askerin içinde birinci uşak Of of Genç Osman dediğin bir küçük aslan Aman her ana doğurmaz böyle bir aslan Of of Bağdat’ın kapısını Genç Osman açtı Aman kelle koltuğunda üç gün savaştı |
„ |
Dış bağlantılar
değiştir- genç osman türküsü[ölü/kırık bağlantı]
- Genç Osman Türküsünün Sözleri (Farklı bir yorum) 20 Aralık 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Kaynakça
değiştir- ^ a b "Genç Osman Türküsünün Hikayesi". on5yirmi5.com. 7 Ağustos 2020. 19 Haziran 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b "Genç Osman Türküsü". 7 Ağustos 2020.
- ^ a b "GENÇ OSMAN'IN HİKAYESİ VE BAĞDAT'IN FETHİ". 7 Ağustos 2020. 8 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ a b "Genç Osman Destanı". blog.milliyet.com.tr. 7 Ağustos 2020. 12 Ağustos 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Haziran 2012.
- ^ a b "Gençosman Türküsünün Hikayesi Sözleri Notaları". 7 Ağustos 2020. 6 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi.