Grönland Buzul Çekirdeği Projesi
Grönland Buzul Çekirdeği Projesi çok uluslu, bir Avrupa araştırma projesidir. Avrupa Bilim Vakfı tarafından organize edilmiştir. Fon, 8 ülke (Belçika, Danimarka, Fransa, Almanya, İzlanda, İtalya, İsviçre ve İngiltere) ve Avrupa Birliği'nden gelmiştir. 1989 yılında Grönland buzul tabakasının zirvesi sondaj alanı olarak seçilmiş ve 1992 yazında yapılan çalışmalarda ana kayaya kadar ulaşan 3029 metre derinliği esas alınmıştır.[1] Bu çalışmanın amacı, elde edilen buz çekirdeğini analiz etmek buzda depolanan çevresel ve özellikle iklimsel değişiklikler hakkında geniş spekturumlu bilgileri ortaya çıkarmaktır.
Gerçek sondaj çalışmaları, 1992 yılında tamamlanmış olsa da Grönland'ın zirvesinde, buz tabakası gerilim parametrelerini ölçmek ve GRIP deliğini yukarı doğru uzatarak sıcaklık ve deformasyon ölçümlerini ayrıntılı bir şekilde ortaya koyacak son bir saha çalışması yapılmıştır. Grönland Buzul Çekirdeği Projesi ve bu son çalışmanın deneyimleri kullanılarak Antarktika Buzul Çekirdeği Avrupa Projesi (EPICA) için özel bir tatbikat başarılı bir şekilde gerçekleştirildi. Bu tatbikat sayesinde çalışmada kullanılan araçların Antarktika'daki Dome Concordia'da bulunan daha sert çevre şartlarında çalışabileceği tespit edildi.
1990 yılında yapılan ilk sondaj çalışmasında 770 metreye ulaşıldı ve buzun 3840 yaşında olduğu anlaşıldı.1991 yılında, sondaj 2521m derinlikte 40.000 yıllık buzla devam etti ve 12 Ağustos 1992'de yüzeyin 3029 metre altında 200.000 yaşında olduğu tahmin edilen buz kütlesine ulaşıldı. Buzul çekirdeği Kopenhag Üniversitesi'nde saklanmaktadır.[2]
Buzul karotlarından elde edilen izotop oranları 100.000 yıl geriye ulaşan iklimsel varyasyonların ayrıntılı bir kaydını ortaya koymuştur. Elde edilen sonuçlar, Holosen iklimi son derece istikrarlı olduğuna işaret etmektedir. Yapılan sondajlar neticesinde 8 defa soğuk dönem yaşandığı belirlenmiştir. Buzul çekirdeğinde gözlenen Delta-O-18 varyasyonların, Eemian evresinden kalma olduğuna ve, NGRIP dahil olmak üzere diğer kayıtlar tarafından doğrulanmadığına ve şu anda iklim olaylarını temsil etmediğine inanılmaktadır: Eemian evresinin buzullar arası iklimi Holosen kadar istikrarlı görünmektedir.[3]
Grönland'da gerçekleştirilmiş olan buzul sondajları aracılığıyla buzun içinde hapsolmuş bulunan hava kabarcıklarının içerdiği gazlar ile duraylı izotop oranlarının, metan yoğunluklarının ve buz tabakalarının içerdiği toz ve polen gibi malzemelerin incelenmesi sayesinde son 800 by'a ait çok önemli ve detay iklim bilgilerine ulaşılabilmiştir.[4]
Çalışmalar son buzul çağı boyunca hızlı iklim değişikliklerini doğrulamıştır. “Greenland Ice Core Project (GRIP)” ile yeni iklim ve diğer coğrafi ortam değişikliklerine ait tarihleme ve ortam tayini verilerine ulaşılmıştır.[5]
Kaynakça
değiştir- ^ "Arşivlenmiş kopya". 21 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2016.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 7 Kasım 2017 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 20 Aralık 2016.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 7 Aralık 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2016.
- ^ Buzullar ve İklim Değişikliği: Geçmiş, Günümüz ve Gelecek Attila Çiner ve Mehmet Akif Sarıkaya
- ^ Yenilenen Kuaterner Kronostratigrafisi Hüseyin TUROĞLU,(Türk Coğrafya Dergisi; Sayı 53: 85-90, İstanbul.)