Hüsamettin Güven
Hüsamettin Güven (15 Haziran 1925; Hopa, Artvin - 2 Nisan 1980, Zonguldak), Türk siyasetçi ve gazeteci. Zonguldak'taki işçi hareketinin kurucularından biri olarak kabul edilmektedir.
Hayatı
değiştirGüven, 1925 yılında Hopa'nın Esenkıyı köyünde fakir bile ailenin çocuğu olarak doğdu. 1930'lu yıllarda ailesiyle birlikte Zonguldak'a göç etti. Sosyalizm ve işçi sınıfı ile ilgili ilk bilgilerini Ekim Devrimi sırasında Batum'da çalışan babası Hasan Şükrü'den öğrendi.[1] Ekonomik sebeplerle ilkokulu 5. sınıfta bıraktı ve 28 yıl boyunca önce maden işçisi, sonrasında mekanik ustabaşısı olarak çalıştı.[2][3] 1961'te Zonguldak'ta yayımlanan Sancak ve Millet gazetelerinde yazmaya başladı. İki yıl sonra Türkiye İşçi Partisi'nin Zonguldak il yönetimini oluşturdu. EKİ'de çalışırken Teknik Sanatkârlar Sendikası'nı kuran grupta yer aldı. 4 Ekim 1967'de Türkiye İşçi Partisi'nin Zonguldak'taki yayın organı olan ve her 15 günde bir çıkan[4] Sömürücüye Yumruk gazetesini kurdu. 33 sayısı yayımlanan gazetenin son sayısı 23 Nisan 1971'de yayımlandı.[5] 1969 Türkiye genel seçimlerinde Türkiye İşçi Partisi'nin radyo konuşmalarından birini yaptı ve Zonguldak milletvekili adayı oldu. Aynı zamanda İşçi Partisi'nin Zonguldak il başkanlığını yaptı.[6] İşçi Partisi'nin 4 Nisan 1970'de gerçekleşen olağanüstü genel kurulunda İşçi Partisi'nin genel sekreterliğine aydınların temsilcisi olarak Behice Boran, emekçilerin temsilcisi olarak Hüsamettin Güven seçildi. 12 Mart Muhtırasında 15 yıl hapis cezası aldı.[7] İstanbul, Ankara ve Niğde'de hapis yattı. Eylül 1974'te Niğde Hapishane'sinden tahliye edildi. Sonraki yıllarda Sivas'taki madenlerde ve İstanbul'daki Sungurlar Fabrikası'nda çalıştı. Sungurlar Fabrikası'nda çalışırken Türkiye Devrimci İşçi Sendikaları Konfederasyonu'nu örgütledi. Sonrasında öncü işçilerle beraber işten çıkarıldıysa da, işverenle imzalan protokolle kendi dışındaki tüm işçiler işe geri alındı. Beyin tümörü nedeniyle 25 Nisan 1980'da öldü.[8]
Kişisel hayatı
değiştirKomünist Asım Özbostancı'nın kızı Ayşe ile 1953 yılında evlenen Güven'in 3 oğlu ve 1 kızı vardı.[9][10]
Mirası
değiştirGüven'in İşçi Partisi ve Sömürücüye Yumruk gazetesinden arkadaşı A. Hamdi Dinler, 1990 yılında T.İ.P. Tarihinden Kesitler, 1961-1971. Sosyalizmin Yılmaz Savaşçısı Hüsamettin Güven'in Anısına isimli kitabı yazdı. Yaşar Kemal, Zulmün Artsın adlı kitabında Hüsamettin Güven'i şu şekilde tasvir etmiştir:[11]
Çattığınız kişiler varya, çattığınız olumsuz davranışlar var ya, onların hakkından hayat geliyor, onların hakkından Zonguldaklı maden işçisi Hüsamettin Güven geliyor. Hüsamettin Güven'i tanısaydınız mutlaka bir güzel resmini yapardınız. Belki ellerinin, belki uzun, yakışıklı boynunun, belki çocuksu gülüşlerinin...
— Yaşar Kemal
A. Bülent Karataş, ÖDP'nin yayın organı Gökkuşağı gazetesinde Bir Sosyalist Öncü: Hüsamettin Güven ve Zonguldak'da Yayınlanan İlk Sosyalist Gazete: Sömürücüye Yumruk isimli bir makale yayımladı.[12]
Kaynakça
değiştir- ^ Kadir Tuncer (31 Mart 2014). ""Hüsamettin Güven" Ustamızın Anısına". halkinsesi.com.tr. 23 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2022.
- ^ Aşut, Atılgan, Attila, Gökhan (2021). Proletaryanın Büyülü Kutusu: Türkiye İşçi Partisi Radyoda. YORDAM KİTAP. s. 451, 452. ISBN 9786051724256. 23 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2022.
- ^ Aşut, Atılgan, Attila, Gökhan (2021). Proletaryanın Büyülü Kutusu: Türkiye İşçi Partisi Radyoda. YORDAM KİTAP. s. 275. ISBN 9786051724256. 23 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2022.
- ^ Zonguldak il yilliǧi, 1967. Ajans-Türk Matbaacilik Sanayii. 1967. s. 298. 23 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2022.
- ^ Can Şafak (20 Ağustos 2018). "Zonguldak: Sömürücüye Yumruk ve İşçi Davası – Can Şafak". sendika.org. 10 Eylül 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2022.
- ^ Zonguldak il yilliǧi, 1967. Ajans-Türk Matbaacilik Sanayii. 1967. s. 43. 23 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2022.
- ^ Ekinci, Tarık Ziya (2010). Lice'den Paris'e anılarım. İletişim. s. 843. ISBN 9789750508332. 23 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2022.
- ^ Ahmet Öztürk (14 Mayıs 2020). "Zonguldak'tan bir Hüsamettin Güven geçti". halkinsesi.com.tr. 23 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2022.
- ^ Baydar, Çiçekoğlu, Oya, Feride (1998). Cumhuriyet'in aile albümleri. Tarih Vakfı Yayınları. s. 139. ISBN 9789757306368. 23 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2022.
- ^ "Tarih böyle yazılır". hurriyet.com.tr. 27 Eylül 1998. 23 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 23 Temmuz 2022.
- ^ Kemal, Yaşar (2013). Zulmün Artsın. Yapi Kredi Yayınları. 23 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2022.
- ^ Karataş, A. Bülent (2005). Konca yazışmaları. TÜSTAV. ISBN 9789758683482. 23 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Temmuz 2022.
Dış bağlantılar
değiştir- Sömürücüye Yumruk Gazetesi'nin 33 sayısı 23 Temmuz 2022 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (online erişim)