Hacettepe Üniversitesi Ankara Devlet Konservatuvarı

Beytepe Kampüsü'ndeki yeni konservatuvar binası, 2021
Beytepe Kampüsü'ndeki yeni konservatuvar binası, 2021
	Beytepe Kampüsü'ndeki yeni konservatuvar binası, 2021
Beytepe Kampüsü'ndeki yeni konservatuvar binası, 2021
Eski isim(ler)i	Musiki Muallim Mektebi
Eğitim dil(ler)i	Türkçe
Bağlılık	Hacettepe Üniversitesi
Dekan	Prof. A. Binnur Ekber
Dekan yardımcıları	Aylin İpekçioğlu
Konum	Beytepe Kampüsü
Web sitesi	Resmî site

Ankara Devlet Konservatuvarı, günümüzde Hacettepe Üniversitesine bağlı olan müzik ve sahne sanatları okulu.^[1]

Ankara'da müzik, tiyatro ve bale alanında ilköğretimden, doktora ve sanatta yeterlik seviyesine kadar eğitim veren bir eğitim kuruluşudur. Cumhuriyet tarihinin ilk konservatuarıdır. Türkiye'de "farklı türlerde müzik ihtiyacının karşılanması için her alanı kapsayacak yeni bir müessese" olarak 1936 yılında kurulan okul, 1982'den itibaren Hacettepe Üniversitesi bünyesinde yer alır. Yetenek sınavıyla öğrenci almaktadır.

Tarihçe

Arka plan

Türkiye'de Cumhuriyetin ilanının ikinci yılında, çoksesli Avrupa müziğini esas alan çalışmalar yapmak ve bunu yaygınlaştıracak öğretmenleri yetiştirmek üzere Musiki Muallim Mektebi kurulmuştu. 1925'ten itibaren bazı yetenekli gençler Avrupa'daki çeşitli merkezlere müzik öğrenimi için gönderildi; eğitimlerini tamamlayıp dönen gençler Cebeci'deki Musiki Muallim Mektebi'nde görevlendirildiler.

Müzik devrimi, 1 Kasım 1934'te Mustafa Kemal Atatürk'ün kültür ve güzel sanatlara alanında uyarılar yaptığı Meclis açış konuşması ile hız kazandı.^[1] O yıl Ankara'da Cumhuriyet döneminin ilk müzik kongresi düzenlendi.^[1] Kongrede, ülkedeki her nevi sanat ve müzik gereksinimlerini karşılayacak bir öğrenim kurumu ve yapılanma gereği ortaya kondu. Musiki Muallim Mektebi'nin, "Milli Musiki ve Temsil Akademisi" adıyla yeniden yapılandırılması için çalışmalar başladı. Başlangıçta Akademi'nin bünyesinde Musiki Muallim Mektebi, Riyaset-i Cumhur Filarmoni Orkestrası ile Temsil Şubesi yer almaktaydı. Orkestra 1936'da Akademi'den ayrıldı.

Kuruluş

Müzik Kongresi sonucunda oluşturulan rapor doğrultusuna yetkililer, çağdaş müzik reformu konusunda Avrupalı uzmanlara başvurmaya karar verdi ve Türkiye Cumhuriyeti Millî Eğitim Bakanlığı bir konservatuvar kurmak amacıyla uygun bir uzman bulunması için 1934 yılında Berlin'de öğrenci müfettişi olan Cevat Dursunoğlu görevlendirildi.

Dursunoğlu, Almanya'da önemli bir müzik otoritesi olarak kabul edilen şef Wilhelm Furtwangler aracılığıyla besteci Paul Hindemith ile görüştü ve onu Türkiye'ye gelmesi konusunda ikna etti.^[2]^[3] Hindemith, 27 Mart 1935 tarihinde Berlin'de imzalanan sözleşme ile görevi kabul etti. Bu sözleşmeye göre Hindemith, Türkiye'deki müzik kurumlarının yeniden yapılandırılmasında danışman olarak incelemelerde bulunacak ve kurulması planlanan konservatuvarın kuruluş esaslarına dair bir rapor verecekti.

Hindemith, ilk Türkiye ziyaretini 6 Nisan 1935 günü yaptı. 1936 ve 1937 yıllarında ikinci ve üçüncü kez Türkiye'ye gelip incelemlerine devam etti ve ziyaretlerinin ardından Ankara hükûmetine, "Türk Müzik Yaşamının İnşası için Öneriler" başlığı altında raporlar sundu.^[3] İncelemeri doğrultusunda konservatuvarın; bir "serbest müzik okulu" (konservatuvar), bir öğretmen yetiştiren okul (Musiki Muallim Mektebi) ve bir tiyatro okulundan oluşmasını önerdi. Konservatuvarın tiyatro ve opera bölümülerini kurmak üzere Almanya'dan Carl Ebert getirildi.

Konservatuvarın eğitime başlaması

Konservatuvar, fiilen Musiki Muallim Mektebi içerisinde faaliyete başladı. Mektebin 132 öğrencisi 6 Mayıs-12 Mayıs 1936 tarihleri arasında sınavdan geçirildi. İçlerinden 86 öğrenci öğrenimlerine müzik ve sahne sanatları alanında devam etmek için; 46 öğrenci ise müzik öğretmenliği eğitimine devam etmek üzere seçildi. Öğrenci alma sınavının başladığı 6 Mayıs 1936 tarihi, Ankara Devlet Konservatuvarı'nın kurulduğu gün kabul edilir.^[4]

Müzik bölümü dışında Tiyatro Bölümü için 11 öğrenci (3 kız, 8 erkek), Opera Bölümü için ise 12 öğrenci (5 kız, 7 erkek) okula alındı. Konservatuvar, 1 Kasım 1936 tarihinde "Musiki Muallim Mektebi Temsil sınıfları" ismiyle faaliyete geçti. Devlet Başkanı Mustafa Kemal Atatürk, 1 Kasım 1936 tarihindeki meclis açış konuşmasında okulun kuruluşu ile ilgili şu sözleri söyledi:^[4]

“

Ankara’da bir konservatuvar ve bir temsil akademisi kurulmakta olmasını zikretmek, benim için bir hazdır. Güzel sanatların her şubesi için, kamutayın göstereceği alaka ve emek, milletin insani ve medeni hayatı ve çalışkanlık veriminin artması için çok tesirlidir”

”

Musiki Muallim Mektebi ile Konservatuvarın ayrılması

Mektebin müzik öğretmeni yetiştirilen bölümü 1938 yılında konservatuvardan ayrılıp Gazi Eğitim Enstitüsüne bağlandı. Hindemith'in önerisi ile Türkiye'ye davet edilmiş ve başlangıçta öğrenci orkestrasını çalıştırmakla görevlendirilmiş olan Alman müzisyen Eduard Zuckmayer, müzik öğretmenliği bölümü Gazi Eğitim Enstitüsü'ne devredilince bu kuruma geçerek uzun yıllar müzik öğretmenleri yetiştirdi.

Konservatuvar Kanunu ve ilk mezunlar

Musiki Muallim Mektebi'nin temsil şubesinde fiilen başlamış olan konservatuvar eğitimi, 24 Mayıs 1940 yürürlüğe giren ve 17 maddeden oluşan 3829 Sayılı Konservatuvar Kanunu ile yasal bir zemine oturdu. Konservatuvar, ilk defa 1941 yılında öğrenci mezun etti.

Tatbikat Sahnesi

Temsil şubesini kurmak üzere 1936-1937 öğretim yılında işe başlamış olan Prof. Ebert, bu şubeyi 9 yıl yönetti ve yetiştirdiği öğrencilerin sanatlarını sergileyebilecekleri Tatbikat Sahnesi ile bir opera stüdyosunun oluşturulmasına da öncülük etti. Okul bünyesinde kurulan Tatbikat Sahnesi, önce Devlet Tiyatroları'nın, ardından Devlet Operası’nın kuruluşu için zemin hazırladı.^[4]

Bale Bölümü

Konservatuvarda bale dışındaki müzik ve sahne sanatı dallarında konservatuvar eğitimi 1936-1937'de başlamıştı. Devlet tarafından davet edilen ve Batılı anlamda bir bale okulunun açılmasına öncülük eden Dame Ninette de Valois, İstanbul'da “Yeşilköy Bale Okulu” olarak bilinen okulu kurarak Türkiye'de bale eğitiminin çekirdeğini oluşturdu. Bu okulun 1950 Mart ayında yürürlüğe giren bir yasayla Ankara'ya taşınması ile Ankara Devlet Konservatuvarı bünyesinde bale bölümü kurulmuş oldu.

Piyano Atölyesi

1936'da Ankara Devlet Konservatuvarı'nın bir konserin sırasında "Piyanonun ülkemizde yapılmasını istiyorum" diyen cumhurbaşkanı Mustafa Kemal Atatürk'ün bu arzusunu yerine getirmek üzere Ankara Konservatuvarı bünyesinde piyano üretimi yapılmış; okuldaki piyano yapım atölyesi 1976-1990 yıllarında Piyano Yapım Onarım Bölümü olarak eğitim vermiştir.^[5]

Piyano yapımı için ilk olarak 2. Erkek Sanat Enstitüsü'ne bağlı Müzik Aletleri Bölümü açılmış ve 1947 yılında yapımına başlanan Türk piyanosu 1948'de tamamlanmıştı. "İkinci Sanat Enstitüsü" adı verilen bu piyano, 1960 yılında üretilen "AnkaraDevlet Konservatuarı" adlı piyano ve 1973 yılında Cumhuriyet'in 50. Yılı için yapılan ve "Ankara” adı verilen piyano, okulun piyano atölyesindedir.^[4] Ankara Palas'ta sergilenen, Atatürk'ün kullanmış olduğu piyanolar^[5] ile Savarona yatında kullanılmış olan beyaz kuyruklu piyano^[6] konservatuvarın piyano atölyesinde onarılıp saklanan tarihî değeri olan piyanolardan bazılarıdır.

Hacettepe Üniversitesi'ne bağlanma

Ankara Devlet Konservatuvarı Milli Eğitim Bakanlığı'na bağlı iken, 1972 yılında Başbakanlığa 1975'te ise Kültür ve Turizm Bakanlığı'na bağlı bir kuruluş haline geldi. 1982'de Yükseköğretim Kurulu kapsamına alınarak Hacettepe Üniversitesine bağlandı. Okulun adı, Hacettepe Üniversitesi Ankara Devlet Konservatuvarı oldu.

Kurumda görev yapan eğitmenler, konservatuvarın üniversiteye bağlandıktan sonra belirli dönemlerde öğretim üyeliğine yükseltildi. Konservatuvar, 3 Aralık 1984 tarihinde bir fakülte halini aldı. 1985'te Cebeci'deki binadan ayrılarak Beşevler kampüsünde bir binaya taşındı. Cebeci'deki tarihî bina Mamak Belediyesi'ne devredildi ve 2005 yılında kültür merkezi olarak işlev görmeye başladı..

Konservatuvarda zamanla yeni bölümler açıldı. 1986'da Etnomüzikoloji ve Folklor bölümü kuruldu, 1988'de eğitime başlayan bölüm 2007'de Müzikoloji adını aldı. 1986'da Gitar Ana Sanat Dalı kuruldu. 1987'de Bale Anasanat Dalı bünyesinde Koreoloji- Koreografi Sanat Dalı kuruldu; böylece, Hacettepe Üniversitesi koreolojist yetiştiren Türkiye'deki tek üniversite oldu.^[7] 2010'da Caz Ana Sanat Dalı kuruldu.

2019'da üniversitenin Beytepe kampüsünde yeni bir bina inşa edildi. Konservatuvar Beytepe'deki binaya taşınmış, Beşevler'deki bina ise yıkılmıştır.^[8]^[9]

Kaynakça

^ ^a ^b ^c "Hacettepe Üniversitesi Ankara Devlet Konservatuvarı'nın Tarihçesi". 31 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2013.
^ Altay, Sadet (17 Haziran 2021). "Alman Sanatçı Paul Hindemith'in TürkMüzik Yaşamının Düzenlenmesine Yönelik Çalışmaları" (PDF). 13 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 20 Aralık 2023.
^ ^a ^b Baydar, Tuğçe (Şubat 2023). "Yeni Cumhuriyetin Yeni Müziği ve Paul Hindemith" (PDF). İDİL Sanat ve Dil Dergisi. 20 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 20 Aralık 2023.
^ ^a ^b ^c ^d Çakar, Doğan (9 Eylül 2015). "Hacettepe Üniversitesi Ankara Devlet Konservatuvarı (Cebeci'den Beşevler'e)". Sahne ve Müzik (1): 9-34. ISSN 2149-7079. 14 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Aralık 2023.
^ ^a ^b Yıldız, Özge (15 Ekim 2020). "Ankara Devlet Konservatuvarı'nın hikâyesi". Milli Düşünce Merkezi. 22 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2023.
^ "Savarona'daki tarihi piyano Hacettepe'de". www.aa.com.tr. 22 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2023.
^ "HACETTEPE UNİVERSİTESİ BOLOGNA AKTS BİLGİ PAKETİ/DERS KATALOĞU". akts.hacettepe.edu.tr. 22 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2023.
^ Kahramankaptan, Şefik (17 Aralık 2018). "Ankara Devlet Konservatuvarı 2019'da Yeni Binasında..." Sanattanyansimalar.com. 22 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2023.
^ "Ankara'da konservatuar binası yıkıldı". Gazete Davul. 9 Ekim 2020. 19 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2023.

Dış bağlantılar

Resmî site

[HÜADK-1] "Hacettepe Üniversitesi Ankara Devlet Konservatuvarı'nın Tarihçesi". 31 Mayıs 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Mart 2013.

[2] Altay, Sadet (17 Haziran 2021). "Alman Sanatçı Paul Hindemith'in TürkMüzik Yaşamının Düzenlenmesine Yönelik Çalışmaları" (PDF). 13 Ekim 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 20 Aralık 2023.

[:0-3] Baydar, Tuğçe (Şubat 2023). "Yeni Cumhuriyetin Yeni Müziği ve Paul Hindemith" (PDF). İDİL Sanat ve Dil Dergisi. 20 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 20 Aralık 2023.

[:1-4] Çakar, Doğan (9 Eylül 2015). "Hacettepe Üniversitesi Ankara Devlet Konservatuvarı (Cebeci'den Beşevler'e)". Sahne ve Müzik (1): 9-34. ISSN 2149-7079. 14 Temmuz 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Aralık 2023.

[:2-5] Yıldız, Özge (15 Ekim 2020). "Ankara Devlet Konservatuvarı'nın hikâyesi". Milli Düşünce Merkezi. 22 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2023.

[6] "Savarona'daki tarihi piyano Hacettepe'de". www.aa.com.tr. 22 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2023.

[7] "HACETTEPE UNİVERSİTESİ BOLOGNA AKTS BİLGİ PAKETİ/DERS KATALOĞU". akts.hacettepe.edu.tr. 22 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2023.

[8] Kahramankaptan, Şefik (17 Aralık 2018). "Ankara Devlet Konservatuvarı 2019'da Yeni Binasında..." Sanattanyansimalar.com. 22 Aralık 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2023.

[9] "Ankara'da konservatuar binası yıkıldı". Gazete Davul. 9 Ekim 2020. 19 Haziran 2024 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 22 Aralık 2023.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]