Harry Dean Stanton
Harry Dean Stanton (d. 14 Temmuz 1926 - ö. 15 Eylül 2017), Amerikalı oyuncu ve müzisyen.[1] Sinema kariyerine 1950'lerde başlayan Stanton, Cool Hand Luke, Kelly's Heroes, Dillinger, The Godfather Part II, Alien, Escape from New York, Paris, Texas, Repo Man, Pretty in Pink, The Last Temptation of Christ, Wild at Heart, Straight'in Hikayesi (The Straight Story), The Green Mile ve Inland Empire gibi filmlerde rol almıştır. Ayrıca 2000'lerin sonlarında HBO'un dizisi Big Love’da da yer almıştır.
Harry Dean Stanton | |
|---|---|
 Stanton (2006) | |
| Doğum | Harry Dean Stanton 14 Temmuz 1926 Irvine, Kentucky, Amerika Birleşik Devletleri |
| Ölüm | 15 Eylül 2017 (91 yaşında) Los Angeles, Kaliforniya, ABD |
| Meslek | oyuncu, müzisyen |
| Etkin yıllar | 1954-2017 |
İlk yılları
değiştirStanton, 1926 yılında tütün çiftçisi ve berber Sheridan Harry Stanton ile kuaför Ersel Stanton çiftinin çocukları olarak Kentucky'de doğdu.[2][3] Ailesi lisedeyken boşandı ve daha sonra tekrar evlendiler. Stanton'ın Archie ve Ralph iki erkek ile Stan adında üvey kardeşi vardı. Aile, müziğe yatkın bir geçmişe sahipti.
Stanton Lafayette High School ve University of Kentucky’de eğitim gördü. UK'deyken İngiliz tiyatrocu Wallace Briggs'in yönetimi altında tiyatro yapıp, gazetecilik ve sanatları eğitimi de aldı.[4] 2011'de Harry Dean Stanton: Crossing Mulholland belgeselinde "oyuncu veya şarkıcı olmak için bir tercih yapmam gerekiyordu. Hep şarkı söylerdim. Sonra eğer oyuncu olursam bunların hepsini yapabileceğimi düşündüm" dedi.[5] Wallace Briggs öğrencisini okulu bırakıp, oyuncu olmaya yönlendirdi. Stanton daha sonra Kaliforniya'ya giderek Pasadena Playhouse’ta sınıf arkadaşlarının arasında olan Tyler MacDuff ve Dana Andrews ile eğitim gördü.
Kariyeri
değiştirİlk sinema deneyimini 1957 yılında Tomahawk Trail isimli filmde yaşayan Stanton, sonraki yıllarda birçok western filminde kovboy ve asker gibi küçük rollerde yer aldı. 1966'da Jack Nicholson'ın yazıp yönettiği western filmi Ride in the Whirlwind’den sonra kariyeri çıkışa geçti. Two-Lane Blacktop, Cockfighter, Escape from New York, Repo Man gibi bağımsız ve kült filmlerde boy gösteren Stanton, Cool Hand Luke, The Godfather Part II, Alien, Red Dawn, Pretty in Pink, Christine ve The Green Mile gibi Hollywood'un başarılı yapımlarında da yer aldı. Yönetmenler Sam Peckinpah, John Milius, David Lynch ve Monte Hellman'ın favori oyuncuları arasında yer alan Harry Dean Stanton, ayrıca Francis Ford Coppola ile de yakın arkadaştı.
Harry Dean Stanton'ın sinema kariyerinin en büyük dönüm noktalarından biri Alman yönetmen Wim Wenders'ın 1984 yapımı Paris, Texas filmi oldu.[6] Hafızasını kaybetmiş, çöllerde amaçsızca gezen Travis Henderson karakterini canlandıran Stanton, bu rolüyle özdeşleşip, kült statüsüne ulaşmıştır.[6] Paris, Texas aynı yıl Cannes Film Festivali'nde Altın Palmiye'yi de kazanmıştır.[6]
Özellikle kariyerinin başlarında birçok televizyon dizisinde de yer alan Stanton, 1958-68 yılları arasında CBS'in western dizisi Gunsmoke’un sekiz bölümünde, yine CBS'in bir başka western dizisi olan Rawhide’ın da 1959-65 yılları arasında dört bölümünde yer aldı. 2004 yılında Sean Penn ve Elvis Costello ile birlikte Two and a Half Men dizisinin "Back Off Mary Poppins" bölümünde cameo rolüyle görüldü. Stanton 2006-10 yılları arasında ise HBO'un dizisi Big Love’da çok eşli bir dini lider olan Roman Grant karakterini canlandırdı.
Oyuncu 15 Eylül 2017'de Los Angeles'ta 91 yaşında öldü.
Filmografisi
değiştir- The Wrong Man (ismi geçmedi) (1956)
- Tomahawk Trail (Dean Stanton adıyla) (1957)
- The Proud Rebel (Dean Stanton adıyla) (1958)
- The Adventures of Rin Tin Tin (1958), birden fazla bölüm
- Man with a Camera (1958), 1 bölüm
- Rescue 8, "The Steel Mountain" bölümünde Skeets olarak (1958) ve "Smashout" bölümünde Landers olarak (1959)
- Bat Masterson (1959), 1 bölüm
- Pork Chop Hill (ismi geçmedi) (1959)
- The Rifleman, "Tension" bölümünde Clemmie Martin olarak (1959)
- U.S. Marshal, "The Diner" bölümünde Robby Crane olarak (1959)
- Rawhide, 4 bölüm (1959-1965)
- The Lawless Years, 4 bölüm (1959-1961)
- Laramie, 4 bölüm (1959-1963)
- Alfred Hitchcock Presents (1960), 1 bölüm
- The Man from Blackhawk ("Diamond Cut Diamond", Sonny Blakey) (1960)
- Johnny Ringo, "The Gunslinger" bölümünde Frank Brogger olarak (1960)
- The Untouchables, 3 bölüm (1960-1961)
- Bonanza, "The Dark Gate" bölümünde Billy olarak (Dean Stanton adıyla) (1961)
- Gunslinger, "The Zone" bölümünde Stacy olarak (1961)
- The Roaring 20s, "The Red Carpet" bölümünde Fingers olarak (1961)
- The Law and Mr. Jones, "The Enemy" bölümünde Harry Walker olarak (1961)
- How the West Was Won (ismi geçmedi) (1962)
- Hero's Island, (Dean Stanton adıyla) (1962)
- Stoney Burke, "Point of Honor" bölümünde Dell Tindall olarak (1962)
- The Man from Diner's Club, Şiir okuyan hippi (1963)
- Daniel Boone (1964)
- Ride in the Whirlwind (1966)
- The Hostage (1966)
- Cool Hand Luke (Dean Stanton adıyla) (1967)
- In the Heat of the Night (Dean Stanton adıyla) (1967)
- The Andy Griffith Show ("Howard's New Life" - Mağaza sahibi) (1967)
- The Mini-Skirt Mob (1968)
- Day of the Evil Gun (1968)
- Daniel Boone (Dean Stanton adıyla) (1969)
- Kelly's Heroes (Dean Stanton adıyla) (1970)
- Two-Lane Blacktop (1971)
- Cisco Pike (H. D. Stanton adıyla) (1972)
- Dillinger (1973)
- Pat Garrett & Billy the Kid (1973)
- Where the Lilies Bloom (1974)
- Rancho Deluxe (1974)
- The Godfather Part II (1974)
- Cockfighter (1974)
- Zandy's Bride (1974)
- Farewell My Lovely (1975)
- 92 in the Shade (1975)
- Rancho Deluxe (1975)
- The Missouri Breaks (1976)
- Renaldo and Clara (1978)
- Cheech & Chong's Up in Smoke (1978)
- Straight Time (1978)
- Wise Blood (1979)
- The Rose (1979)
- Alien (1979)
- Deathwatch (La Mort en Direct) (1980)
- The Black Marble (1980)
- Private Benjamin (1980)
- UFOria (1981)
- Escape from New York (1981)
- Young Doctors in Love (1982)
- One From the Heart (1982)
- Christine (1983)
- Paris, Texas (1984)
- Red Dawn (1984)
- Repo Man (1984)
- Terror in the Aisles (1984)
- The Care Bears Movie (1985), (seslendirme)
- One Magic Christmas (1985)
- Fool for Love (1985)
- Pretty in Pink (1986)
- Faerie Tale Theatre (1987)
- The Last Temptation of Christ (1988)
- Mr. North (1988)
- Stars and Bars (1988)
- Twister (1989)
- Dream a Little Dream (1989)
- The Fourth War (1990)
- Wild at Heart (1990)
- Twin Peaks: Fire Walk with Me (1992)
- Hotel Room (1992)
- Never Talk to Strangers (1995)
- The Band – The Authorized Video Biography (1995; anlatıcı)
- Dead Man's Walk (1996)
- Down Periscope (1996)
- She's So Lovely (1997)
- Fire Down Below (1997)
- Fear and Loathing in Las Vegas (1998)
- The Mighty (1998)
- Straight'in Hikayesi (The Straight Story) (1999)
- The Green Mile (1999)
- The Pledge (2001)
- The Man Who Cried (2001)
- Sonny (2002)
- Anger Management (2003)
- Straight to Hell: The Alex Cox Collection (2003)
- Chrystal (2004)
- Dig! (2004), (cameo)
- The Big Bounce (2004)
- The Wendell Baker Story (2005)
- Alien Autopsy (2006)
- You, Me and Dupree (2006), (ismi geçmedi)
- Inland Empire (2006)
- Alpha Dog (2007)
- The Good Life (2007)
- The Open Road (2008)
- Big Love (dizi) (2008/2009)
- Alice (2009)
- Chuck (2010)
- On Holiday (2010)
- Mongo Wrestling Alliance (2011)
- Rango (2011), (seslendirme)
- This Must Be the Place (2011)
- The Avengers (2012)
- Harry Dean Stanton: Partly Fiction (2012)
- Seven Psychopaths (2012)
- The Last Stand (2013)
- Getting On (2013)
- The Pimp and the Rose (2014)
- Lucky (2017)
Kaynakça
değiştir- ^ Copley, Rich. "Lexington film festival honors Kentucky native Harry Dean Stanton". LexGo. Lexington Herald-Leader. 23 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 31 Ocak 2011.
- ^ Carter, Tom (5 Eylül 1985). "More Than Just a Familiar Face: Kentucky=Born Actor Trying to Alter Image". Lexington Herald Leader. 4 Ekim 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 10 Aralık 2007.
- ^ "Harry Dean Stanton Biography (1926-)". Filmreference.com. 14 Temmuz 1926. 24 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Temmuz 2014.
- ^ Copley, Rich, "Lexington Film League has a hit in the Harry Dean Stanton Festival", kentucky.com, May 17, 2012. Retrieved 2013-09-20.
- ^ "Kentucky Muse - Harry Dean Stanton: Crossing Mulholland". KET. 24 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 13 Temmuz 2014.
- ^ a b c Oney, Steve. A Character Actor Reaches Cult Status" 5 Ocak 2015 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., The New York Times Magazine, 16 Kasım 1986, Late City Final Edition, Section 6, p. 52. (Abstract free online; full article requires fee.)
Dış bağlantılar
değiştir- IMDb'de Harry Dean Stanton
- Entertainment Weekly profili ve röportajı 27 Ekim 2014 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.