Hassan Gouled Aptidon
Hassan Gouled Aptidon (d. 15 Ekim 1916 - ö. 21 Kasım 2006), Cibutili siyasetçi. Aptidon, Afrika ülkesi Cibuti'nin 1977 yılında bağımsızlığını kazanması neticesinde ülkenin ilk devlet başkanı olarak 1977 ile 1999 yılları arasında bu makamda bulunmuştur.
| Hassan Gouled Aptidon | |
|---|---|
| |
| Cibuti Devlet Başkanı | |
| Görev süresi 27 Haziran 1977 - 8 Mayıs 1999 | |
| Yerine gelen | İsmail Omar Guelleh |
| Cibuti Başbakanı | |
| Görev süresi 27 Haziran 1977 - 12 Temmuz 1977 | |
| Yerine geldiği | Abdallah Mohamed Kamil |
| Yerine gelen | Ahmed Dini Ahmed |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 15 Ekim 1916 Lughaya, Britanya Somalisi |
| Ölüm | 21 Kasım 2006 Cibuti, Cibuti |
Aptidon, o dönem Büyük Britanya hakimiyeti altında olan Britanya Somalisi'nde (günümüzde Somali) İsla etnik grubuna mensup biri olarak dünyaya gelmiştir.
Aptidon ülkesini Fransa'dan bağımsızlığını kazanması adına önemli faaliyetlerde bulunmuştur. O dönem için Fransız Somalisi olarak adlandırılan bölgenin Somali ile birleştirilmesi yönünde çalışmalar yapan Mahmud Harbi'nin aleyhine çalışmalarda bulunmuştur. 23 Kasım 1958 tarihinde gerçekleştirilen referandumda Somali ile birleşme mi yoksa Fransa ile işbirliği sorulmuş, çıkan sonuçlara göre halk Somali ile birleşmeye karşı çıkmıştır. Bu sonuçlardan sonra Cibuti'den kaçan Harbi, iki yıl sonra da bir helikopter kazasında ölmüştür.[1]
Aptidon bu süreçten sonra 1958 ile Nisan 1959 arasında devlet konseyinde başkan yardımcılığı görevini üstlenmiştir. Bunun haricinde 1959 ile 1962 yılları arasında Fransa Ulusal Meclisi'nde temsilci olarak bulunan Aptidon, 1952 ile 1958 arasında ise Fransa Senatosu'nda yer almıştır. Ülkesinde Ali Arif Burhan hükûmetinde Eğitim Bakanı olarak 1963 ile 1967 yılları arasında görev alan Aptidon, bağımsızlık öncesi son olarak da Mayıs ile Temmuz 1977 döneminde bölgenin başbakanı olarak görev yapmıştır.[2]
Cibuti'nin 27 Temmuz 1977 tarihinde Fransa'dan bağımsızlığını kazanması sonrasında başkanı olduğu Bağımsızlık İçin Afrika Halk Ligi (Ligue Populaire Africaine pour l'Indépendence - LPAI) partisi ile birlikte iktidarı ele alan Aptidon, ülkenin ilk devlet başkanı olarak makama çıkmıştır. Bağımsızlıktan iki yıl sonra 1979 yılında LPAI'yı lav eden Aptidon, kurduğu yeni partisi İlerleme İçin Halk Meclisi'ni (Rassemblement Populaire pour le Progrès - RPP) sadece iki yıl sonra 1981'de ülkenin tek yasal siyasi partisi olarak açıklamış ve tek partili siyaseti hayata geçirmiştir.
1991 yılında çıkan Cibuti İç Savaşı sonrasında izin verdiği demokratik seçimler 1992 yılında gerçekleştirilmiştir. Bu seçimlere RPP'nin dışında dört partinin daha katılmasına izin verilmiş, iç savaşın sorumlusu olarak görülen Front pour la Restauration de l'Unité et de la Démocratie bu uygulamanın dışında tutulmuştur. Bu seçimlerden de %72 oy alarak başarılı bir şekilde çıkan Aptidon, dördüncü dönem başkanlığını da garantilemiştir.
1997 seçimlerinden de beşinci dönem başkanlığını garantileyerek zaferle ayrılan Aptidon, 1999 yılında yaptığı açıklamada geri çekileceğini bildirmiştir.[3] Bu açıklamanın ardından RPP kabine bakanı olan İsmail Omar Guelleh'ı başkan adayı olarak belirlemiş, Nisan 1999'da yapılan seçimler sonucunda da yeni devlet başkanı olarak makama çıkmıştır.
Aptidon 21 Kasım 2006'da 90 yaşında ölmüştür.[4]
Kaynakça
değiştir- ^ I. M. Lewis, A modern history of Somalia, fourth edition (Oxford: James Currey, 2002), Sayfa 180
- ^ "Aptidon hakkında bilgiler". 22 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2015.
- ^ Djibouti: President Gouled Aptidon to retire in April after 22 years in power", AFP (nl.newsbank.com), 4 February 1999
- ^ "Aptidon hayatını kaybetti". 6 Mart 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 18 Aralık 2015.
Dış bağlantılar
değiştir- Fransa Ulusal Meclis resmi sitesinde Aptidon 3 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Fransa Senatosu resmi sitesinde Aptidon 3 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.