Ömer

Başlığın diğer anlamları için Ömer (anlam ayrımı) sayfasına bakınız.

" Ömer" buraya yönlendirilmektedir. Aynı isimli dizi için Hz. Ömer (dizi) sayfasına bakınız.

Ömer bin Hattab (Arapça: عمر ابن الخطاب; y. 583 / 584 – Kasım 644), İslâm peygamberi Muhammed'in sahâbesi ve İslâm Devleti'nin Ebû Bekir'den sonraki ikinci halifesidir. Ehl-i Sünnet, Ömer bin Hattab'ı zaman zaman "Ömer'ul-Farûk" (عمر الفاروق) diye anarlar. Şiiler ise Ömer'in hâlifeliğini tanımazlar. 23 Ağustos 634 tarihinde Râşidîn Halifeliği'nin ikinci hâlifesi oldu ve bu görevi, öldürüldüğü yıl olan 644'e kadar sürdürdü.

Ömer Arapça: عمر
Emîrü'l-mü'minîn
İstanbul'daki Ayasofya Camii'nde bulunan Ömer'in hat sanatıyla yazılmış isminin olduğu levha
2. Râşidîn Halifesi
Hüküm süresi	23 Ağustos 634 - y. 6 Kasım 644 (10 yıl, 73 gün)
Önce gelen	Ebû Bekir
Sonra gelen	Osman
Doğum	y. MS 582 veya 583 Mekke, Hicaz, Arabistan
Ölüm	y. MS 6 Kasım 644 (26 Zilhicce 23 Hicri) (60-61 yaşlarında) Medine, Hicaz, Arabistan
Defin	Mescid-i Nebevî, Medine
Eş(ler)i	Ümmü Külsûm bint Ali
Çocuk(lar)ı	Hafsa Abdullah b. Ömer b. Hattâb
Tam adı Ebû Hafs Ömer b. el-Hattâb b. Nüfeyl b. Abdiluzzâ el-Kureşî el-Adevî
Hanedan	Kureyş (Benî Adî b. Kâ'b)
Annesi	Hanteme bint Haşim
Dini	İslâm
İmza

Ömer bin Hattab Müminlerin Emiri - (Emirül mu'minîn)

Genel bilgi Aile Hükümdarlık 23 Ağustos 634 – 7 Kasım 644 Halife Ömer döneminde İslam İmparatorluğu Perspektifler • Ömer'e Sünnilerin bakışı Aşere-i Mübeşşere • Ömer'e Şiilerin bakışı • Ömer'e Gayrimüslimlerin bakışı İlgili maddeler Raşid Halifeler - Muhammed'e atfedilen - Ebu Bekir'e atfedilen - Askeri fetihleri - Reformlar (Ömer Paktı)

Ömer başlangıçta, Kureyşli uzak bir akrabası olan Muhammed'in mesajının en amansız karşıtlarından biriydi. Sonra, biraz da ani bir şekilde (616 yılında) Müslüman oldu. Müslüman olduktan sonra Kâbe'de açıkça namaz kıldı. Ömer daha sonraları, kendisine el-Fârûk (ayırıcı) ünvanını veren İslâm peygamberi Muhammed'in yönetimindeki neredeyse tüm savaşlara ve seferlere katıldı. Haziran 632'de, Muhammed'in ölümünden sonra Ömer, ilk halife olarak Ebû Bekir'e biat etti. Ebû Bekir, 23 Ağustos 634'te ölmeden önce Ömer'i halefi olarak aday göstermişti. Ömer, Ağustos 634 tarihinde ikinci İslam hâlifesi olarak seçildi.

Ömer döneminde İslam Halifeliği, Sâsânî ve Bizans ordularını mağlup ederek sınırlarını benzeri görülmemiş bir oranda genişletti. Sasani İmparatorluğu'na yönelik saldırıları, iki yıldan kısa bir süre içinde (642-644) İran'ın fethiyle sonuçlandı. Ayrıca döneminde Mısır, Suriye, Lübnan, Filistin, Irak ve İran gibi önemli bölgeler devletin topraklarına dahil edildi. Yahudi geleneğine göre Ömer, Yahudiler üzerindeki Hristiyan yasağını kaldırdı ve onların Kudüs'e girmelerine ve ibadet etmelerine izin verdi. Ömer, "Dört Halife Dönemi"nde İslam Devleti'nin topraklarını en çok genişleten hâlife oldu.

Ömer, 644 yılında Fars bir köle olan Ebu Lü'lüe Firuz tarafından suikastle öldürüldü. Tarihçiler tarafından Ömer, genellikle tarihteki en güçlü ve en etkili Müslüman liderlerden biri olarak görülür. Ehl-i Sünnet geleneğinde büyük ve adil bir hükümdar ve İslami erdemlerin mükemmel bir örneği olarak saygı görür ve bazı hadisler onu, Ebû Bekir'den sonra sahâbenin ikinci en büyüğü olarak tanımlar. İsnâaşeriyye Şîa geleneğinde olumsuz görülmektedir.

İlk yılları

Ömer, Mekke'de Benî Adi kabilesinde, 583 veya 584 yılında doğdu. Babası Hattab bin Nüfeyl ve annesi Hanteme bint Haşim, Benî Mahzum adlı bir kabiledendi. Ailesi orta sınıfa mensuptu. Babası tüccardı ve kabilesinde zekâsıyla meşhurdu. Babası aynı zamanda bir putperest idi.

Ömer, çocukluğundan itibaren deve çobanlığı yapmaya başladı. Ömer, "Babam çok acımasızdı. Develeri güderken, dinlenmek için işi bıraktığımda beni döverdi." demiştir. İslâm öncesi Arabistan'da okuryazarlık çok nadir olmasına rağmen, Ömer gençliğinde okuma ve yazmayı öğrendi. Ayrıca Arap edebiyatı ve Arap şiiriyle de ilgilendi. Ergenlik döneminde ata binme, dövüş sporları ve güreş öğrendi. Uzun boyu ve fiziksel üstünlüğü ile iyi bir güreşçi olduğu rivayet edilir. Aynı zamanda iyi bir hatip olduğundan, çoğu vakitler babasının yanında kabileler arası anlaşmazlıklarda hakemlik yaptı.

Ömer, ilerleyen zamanlarda bir tüccar oldu. Tüccarlık yaptığı sırada Suriye, Irak ve Mısır gibi Rum ve Pers şehirlerine gittiği, buralarda çeşitli bilginlerle tanıştığı, Kureyş kabilesi adına elçilik yaptığı aktarılır.

Erken Askerî Dönem

İslam'a Muhalefet oluşu

613 civarında Muhammed, İslâm dinini Mekkeliler'e açıkça tebliğ etmeye başladı. Ancak Mekke'deki pek çok kişi gibi Ömer de İslam'a karşı çıktı ve hatta Muhammed'i öldürmekle tehdit etti. Arabistan'ın geleneksel çok tanrılı paganizm inancını savunmaya karar verdi. Muhammed'e karşı çıkmakta kararlı ve acımasızdı. Müslümanlara zulmetmek konusunda da Mekke'nin en önde gelenlerden biriydi. Ömer, Kureyş'in birliğine kesin olarak inandı ve yeni İslâm dinini ayrılık ve nifak sebebi olarak gördü.

Artan baskılar nedeniyle Muhammed, 615 yılında bazı takipçilerine Habeşistan'a göç etmelerini emretti. Küçük bir Müslüman grubu göç ettiğinde Ömer, Kureyş'in gelecekteki birliği konusunda endişelendi. Mekkeli paganlar bu durumu konuşmak için meclislerinde toplandılar. Görüşmeye katılanlar arasında Ömer de vardı. Toplantının nihayetinde Ömer, Muhammed'i öldürmeye karar verdi ve bunu üstlendi.

Müslüman oluşu

Ömer, Habeşistan'a hicretten bir yıl sonra, 616 yılında Müslüman oldu. Yaygın rivayetlere göre olay şu şekilde gerçekleşti:

Ömer, Muhammed'i öldürmek için yola çıktı. Yolda, gizlice İslam'a geçen ancak Ömer'e söylememiş olan en yakın arkadaşı Nuaym bin Abdullah ile karşılaştı. Ömer, Muhammed'i öldürmek için yola çıktığını haber verince Nuaym, Ömer'in hedefini değiştirmek için kendisine kız kardeşi ile kocasının Müslüman olduğunu söyledi.

Hiddetlenen Ömer, kız kardeşinin evine doğru yürüdü. Eve varınca Ömer, kız kardeşi ve kayınbiraderi Saîd b. Zeyd'i Tâhâ Suresi'nden Kur'an ayetlerini okurken buldu. Kayınbiraderi ile tartışmaya başladı. Ablası kocasını kurtarmaya gelince, o da onunla tartışmaya başladı. "Bizi istersen öldürebilirsin, ama biz İslam'dan vazgeçmeyeceğiz" demeye devam ettiler. Ömer bu sözleri işitince kız kardeşine ve kayınbiraderine şiddetli bir tokat attı ve kız kardeşi ağzından kanlar akarak yere düştü. Sonradan Ömer, ablasının hâlini görünce vicdan azabı çekti ve kız kardeşinden okuduklarını kendisine vermesini istedi. Kız kardeşi olumsuz yanıt vererek, "Sen kirlisin. Temiz olmayan hiç kimse bu kutsal yazılara dokunamaz." dedi.

Ömer bunun üzerine vücudunu yıkadı ve Tâhâ Suresi'nin 14. ayetini okumaya başladı: "Şüphe yok ki ben Allah'ım. Benden başka hiçbir ilâh yoktur. O hâlde bana ibadet et ve beni anmak için namaz kıl." Ömer, sonra ağlayarak, "Şüphesiz bu, Allah'ın sözüdür. Muhammed'in Allah'ın resulü olduğuna şehâdet ederim." dedi. O anda orada bulunan ve saklanan Habbâb b. Eret, bunu duyunca saklandığı yerden çıktı ve şöyle dedi: "Ey Ömer! Dün Peygamberimiz senin Müslüman olman için şöyle dua etmişti: 'Ey Allah'ım! Bu dini ya Ömer'le, ya Ebû Cehil'le, ya da kimi istersen onunla kuvvetlendir.' Duası kabul olmak üzere ve inşallah olacak." Bunu duyan Ömer çok şaşırdı ve hemen oradan ayrılıp Muhammed'i bulmaya gitti.

Ömer daha sonra Muhammed'in yanına geldi ve oradakilere Peygamber'le görüşmek istediğini söyledi. Muhammed'in yanında bulunan sahâbeler bunun üzerine telaşlandılar. Yeni Müslüman olan Hamza, Ömer'in geldiğini duyunca kılıcını çekti. Muhammed onları sakinleştirdi ve Ömer'i huzuruna kabul etti. Ömer, onun ve arkadaşlarının önünde İslâm'ı kabul ettiğini belirtti. Müslüman olduğunda 39 yaşındaydı.

Rivayete göre, İslam'ı kabul ettikten sonra Ömer, Kâbe'de açıkça namaz kıldı ve dua etti. Kureyş liderleri Ebû Cehil ve Ebû Süfyân, bu olayı öfkeyle izlediler. Bu olay, Müslümanlar'ın İslam'ı açıkça yaşama konusunda güven kazanmalarına daha da yardımcı oldu. Daha sonra Ömer, Müslümanlar'ı namaz kılmaktan alıkoymaya cüret eden herkese meydan okudu ve kimse, Ömer açıkça namaz kılarken ona müdahale etmeye cesaret edemedi. Ömer'in İslam'ı kabul etmesi Mekke'deki Müslümanlara ve İslâm'a güç verdi. Bu olaydan sonra Müslümanlar, ilk kez Mescid-i Harâm'da hep birlikte açıkça namaz kıldılar.

Medine'ye Hicret

622'de, Yesrib'in (daha sonraki adıyla Medine) sunduğu güvenlik nedeniyle Muhammed, takipçilerine Medine'ye göç etmelerini emretti. Müslümanlar'ın çoğu, Kureyş direnişinden korkarak geceleri göç etti. Buna karşılık Ömer'in gündüz vakti açıkça göç ettiği ve "Karısını dul ve çocuklarını yetim bırakmak isteyen gelip benimle çarpışsın." dediği rivayet edilir. Ömer, kuzeni ve kayınbiraderi Saîd b. Zeyd ile birlikte Medine'ye hicret etti.

Halife oluşu

Ayasofya'da bulunan "Ömer" yazısı.

İslâm peygamberi Muhammed'in ölümünden sonra Ebû Bekir'in yaklaşık iki yıllık süren halifeliği, onun hastalanıp ölmesiyle son bulmuştur. Ebû Bekir, son günlerinde ashabın görüşlerini alarak yerine halife olarak Ömer'i tavsiye etmiştir. Ahitnameyi Osman'a yazdırmıştır.

Halifelik dönemi (634 - 644)

Ana madde: Ömer anlaşması

Ömer bin Hattab döneminde Bizans ile yapılan Yermük, Halep, Ecnâdeyn, Demirköprü, Dasin, Firaz ve Karyeteyn muharebeleri ile Mısır, Suriye, Lübnan ve Filistin; Sâsânî ile yapılan Köprü, Nihâvend ve Kādisiye muharebeleri ile de Irak'ın tamamı ve İran'ın büyük bir kısmı fethedildi.

Ömer döneminde hilâfet güçlendi. Ömer adaletli bir hükümdardı, devlet memurları ve valileri her zaman kontrol ederdi. Beytülmâl'ı, yani devletin hazinesini Müslümanlar arasında en iyi şekilde bölüştürmüştür. Kendisi çok yoksuldu, aylık geliri sadece 16-20 dirhemdi.

Ölümü

Ömer, milâdî 31 Ekim 644 tarihinde, kendisinden alınan verginin azaltılmasını isteyen, ancak talebi kabul edilmeyen Mugīre b. Şu'be'nin Fars bir kölesi olan Ebû Lü'lüe tarafından, Medine'de sabah namazında iken hançerle saldırıya uğradı. Saldırgan intihar ederken, Ömer saldırıdan üç gün sonra, 3 Kasım 644 tarihinde öldü.

Yönetimi ve mirası

Siyasi

Ömer, 'emiru'l müminin' (inananların emiri) ünvanını alan ilk halifeydi. Ömer, Muhammed'in baş danışmanlarından biriydi. Muhammed'in vefatından sonra, Medineli Müslümanları, Mekkeli Ebu Bekir'i halife olarak kabul etmeleri için uzlaştıran oydu ve böylelikle doğabilecek bir iç kargaşayı engelledi. Ebu Bekir döneminde, yardımcısı ve danışmanı olarak aktif olarak yer aldı. Ebu Bekir'in yerine halife olduktan sonra, Ömer, Ridde savaşları sırasında ele geçirilen tüm esirleri ve köleleri serbest bırakarak Bedevi kabilelerinin kalbini kazandı.

Geniş bir coğrafyaya yayılan halifelik topraklarını bir arada tutan etkili bir idari yapı kurdu. Bürokrasi üzerindeki güçlü hakimiyetinin nedenlerinden biri olan etkili bir istihbarat ağı örgütledi.

Ömer, çok fazla yerel güç toplayabilecekleri için valileri asla iki yıldan uzun süre görevde tutmadı. En başarılı generali Halid bin Velid'i görevden aldı çünkü insanların zaferi bahşedenin Allah olduğunu bilmelerini ve Halid etrafında oluşan kişilik kültüne karşı koymak istiyordu.

Elinde bir kırbaçla Medine sokaklarında devriye gezer, karşılaştığı suçluları cezalandırırdı. Ömer'in kırbacından bir adamın kılıcından daha çok korkulduğu söylenir. Ancak tüm bunlara rağmen, iyi kalpli olması, öksüzlerin ve dulların ihtiyaçlarına cevap vermesiyle de tanınıyordu.

Ömer'in valilerine karşı işlediği suçlar nedeniyle adaleti hızla uygulaması, Muaviye gibi güçlü valileri bile korkutuyordu. Bu nedenle adaletiyle ün kazanmıştı. Ali bin Ebu Talib, Osman bin Affan'ın sonraki yönetimi sırasında, Osman'ın valilerine karşı daha katı olmasını istedi ve şöyle dedi: "Allah adına size yemin ederim ki, Muaviye'nin Ömer'den, Ömer'in hizmetkarı Yarfa'dan daha çok korktuğunu biliyor musunuz?"

Ömer'in yönetimi altında, sıkı disiplini teşvik etmek için Arap askerleri şehirlerin dışında, çöl ve ekili araziler arasında "amsar" olarak bilinen özel garnizon kasabalarına yerleştirildi. Bu tür yerleşimlerin bilinen örnekleri Irak'taki Basra ve Kufe ile daha sonra Kahire olacak olan yerin güneyindeki Fustat'tır. Askerlerinin Arabistan dışında arazi sahibi olmaları yasaktı. Genellikle savaş ganimeti olarak düşünülen binalara ve diğer taşınmaz şeylere el koyma hakları kısıtlanmıştı. Taşınır ganimet, sosyal tabakalarına bakılmaksızın ümmet halkıyla paylaşılıyordu.

Onun yönetimi, Müslümanların tek bir topluluk olarak birleştiği İslam tarihindeki birkaç nadir yıldan biriydi. Abdullah bin Mesud, Ömer'den bahsedildiğinde sık sık ağlardı. Şöyle demişti: "Ömer İslam'ın bir kalesiydi. İnsanlar İslam'a girer ve çıkmazdı. O öldüğünde kale yıkıldı ve şimdi insanlar İslam'dan çıkıyorlar". Ömer ölmeden önce Ebu Ubeyde bin Cerrah meşhur bir şekilde şöyle demişti: "Ömer ölürse İslam zayıflar". İnsanlar ona nedenini sordular ve o da "Eğer uzun yaşarsanız ne demek istediğimi göreceksiniz" dedi. Dini açıdan en büyük başarısı Kuran'ı derlemekti. Bu, Muhammed zamanında yapılmamıştı. Ancak, Yemâme Muharebesi sırasında Kuran'ı ezberleyenlerin büyük bir kısmı savaşta hayatını kaybetti. Ömer'in tavsiyesi üzerine Ebu Bekir, Zeyd bin Sabit'e Kuran'ı tek bir Kitapta derleme gibi önemli bir görev verdi.

14. yüzyıldan 16. yüzyıla kadar Hindistan'ın kuzeyindeki Maharashtra'daki Handeş bölgesini yöneten Faruk hanedanı, soyunun Ömer soyundan geldiğini iddia eder.

Askeri

Halid bin Velid ile birlikte Ömer, Ridde savaşlarında etkin olarak görev yaptı.

Stratejik başarılarından biri, İmparator Herakleios ve İmparator III. Yezdigirt'in ortak düşmanlarına karşı ittifak kurduğu 636'daki Bizans-Sasani ittifakını bozmasıydı. Pers İmparatoru III. Yezdigirt, Herakleios ile uyumlu bir şekilde Araplara karşı birleşemedi. Ömer bunu iyi değerlendirdi ve Bizans saldırıları sırasında rahatlayan Sasani şahı III. Yezdigirt ile Arap birliklerini Suriye'den Irak'a nakletmesi için daha fazla zaman kazandıran müzakerelere girdi. Bu birlikler Kadisiye Muharebesi'nde belirleyici oldu. Ömer'in ordularının Bizans'a akınlarında rahatlayan Sasaniler sınırlarında Arapları görünce toparlanıp karşı koymaya çalışsa da başarılı olamadı.

638'de Bizans yanlısı Hristiyan Arapların Bizans İmparatoru'nun yardımıyla Cezire'ye beklenmedik bir kanat hareketi yaparak Emesa'yı (Humus) kuşattığı İkinci Emesa Muharebesi'nde Müslümanların zaferiyle sonuçlandı. Ömer, Emesa'yı kuşatan Hristiyan Arap güçlerinin anavatanı olan Cezire'yi işgal etme emri verdi. Irak'tan Cezire'ye karşı üç yönlü bir saldırı başlatıldı. Hristiyan Arap ordularına daha fazla baskı yapmak için Ömer, Irak'taki Müslüman güçlerinin komutanı Sad bin Ebi Vakkas'a Emesa'ya takviye göndermesi talimatını verdi. Ömer, Medine'den takviye birliklerini oraya bizzat kendisi götürdü. Bu benzeri görülmemiş baskı altında, Hristiyan Araplar Müslüman takviye birlikleri gelmeden Emesa'dan çekildiler. Müslümanlar Mezopotamya'yı ve Bizans Ermenistanı'nın bazı kısımlarını ilhak ettiler.

Nihavend Muharebesi'nden sonra Ömer, Sasani İmparatorluğu'na tam ölçekli bir işgal başlattı. İşgal, hedeflerini izole etmek ve yok etmek için tasarlanmış, iyi koordine edilmiş çok yönlü bir dizi saldırıydı. Ömer, işgali, Azerbaycan'ı ve doğu Pers'i izole etmeyi amaçlayarak Pers'in tam kalbine saldırarak başlattı. Bunu hemen ardından Azerbaycan ve Fars'a eşzamanlı saldırılar izledi. Ardından Sistan ve Kirman ele geçirildi ve böylece Pers'in kalesi Horasan izole edildi. Son sefer Horasan'a karşı başlatıldı ve burada Oxus Nehri Muharebesi'nden sonra Pers imparatorluğu sona erdi ve III. Yezdigirt Orta Asya'ya kaçtı.

Ailesi

Ömer yaşamı boyunca dokuz kadınla evlendi ve on oğlu ve dört kızı olmak üzere on dört çocuğu oldu.

Eşleri

Ömer'in bilinen eşleri şunlardır:

• Zeyneb bint Maz'un, Hafsa, Abdullah ve Abdurrahman el-Ekber'in annesiydi.
• Ümmü Gülsüm bint Cerval, Ömer tarafından boşandı. Ubeydullah ve Zeyd el-Asghar'ın annesiydi.
• Kureybe bint Ebî Ümeyye, Ömer tarafından 628'de boşandı.
• Cemile bint Sabit, Ömer ile yaklaşık olarak Mayıs 627 ile Mayıs 628 arasında evlendi. Asım adında bir oğulları oldu.
• Atika bint Zeyd, Ömer ile evlendi ve İyad adında bir oğlu oldu.
• Ümmü Hakim bint Haris bin Hişam, 634 yılında Ömer ile evlendi ve Fatıma'nın annesiydi.
• Ümmü Gülsüm bint Ali bu evlilikten Ömer'in Zeyd adında bir oğlu ve Rukiyye adında bir kızı oldu. Ancak bu Sünni görüştür. Şiiler böyle bir evliliğin gerçekleştiğini kabul etmezler. Hatta bazı Sünni alimler bile Ömer'in karısı Ümmü Gülsüm'ün aslında Ali'nin evinde yetişen Ebu Bekir'in kızı olduğunu ileri sürerler.

Oğullar

Ömer'in oğulları şunlardır:

• Abdullah, Zeyneb bint Maz'un'un oğlu.
• Abdurrahman, Zeyneb bint Maz'un'un oğlu.
• Zeyd, Ümmü Gülsüm bint Ali'nin oğlu.
• Ubeydullah, Ümmü Gülsüm bint Cervel'in oğlu.
• Zeyd, Ümmü Gülsüm bint Cervel'in oğlu.
• Asım, Cemile bint Sabit'in oğlu.
• İyad, Atika bint Zeyd'in oğlu.
• Abdurrahman Ebu'l-Mücebber
• Abdurrahman "Ebu Şahma" bin Ömer
• Abdullah

Kızları

Ömer'in kızları:

• Hafsa, Zeyneb bint Maz'un'un kızı.
• Fatıma, Ümmü Hakim bint Haris ibn Hişam'ın kızı.
• Rukiyye, Ümmü Gülsüm bint Ali'nin kızı
• Zeyneb

Arkeolojik kayıtlar

Ömer'in imzası olduğu düşünülen kaya yazıtı

2012 yılında Suudi Arabistan'ın El Murakkab bölgesinde bir kayanın üzerinde Ömer'in imzası olduğu düşünülen bir yazıt bulunmuştur.

Kültür

• Hz. Ömer (dizi), hayatını anlatan 31 bölümlük Arap TV dizisi
• Hazreti Ömer'in Adaleti, 1973 yapımı Türk filmi

Bibliyografya

• Fayda, Mustafa; Koçak, Muhsin (2007). "Ömer". İslam Ansiklopedisi. 34. TDV. ss. 44-53. ISBN 978-97-53-89456-2. 
• Bursalı, Mustafa Necati (1988). Hak ve Adalet Güneşi Hazreti Ömer. Çelik Yayınevi. ISBN 9789757161202. 
• Ağırakça, Ahmet (1984). Hz. Ömer. Beyan Yayınları. ISBN 9786257188807. 
• Fayda, Mustafa (1989). Hz. Ömer Zamanında Gayr-i Müslimler. MÜİF Yayınları. ISBN 9755481907. 
• Laç, Abdurrahman Şeref (2016). Halife Hazreti Ömer. Fazilet Neşriyat. ISBN 9786059953351. 
• Akkoyunlu, Adil (1994). Hz. Ömer. İstanbul: Mektup Yayınları. ISBN 9786059853996. 
• Ardoğan, Mehmet Nuri (2017). Şii Kaynaklarına Göre Hz. Ömer. Araştırma Yayınları. ISBN 9786059503051. 
• Sarıçam, İbrahim (2010). Hz. Ömer. Türkiye Diyanet Vakfı Yayınları. ISBN 9786258023268. 

Diğer

• Ibn Sa'ad. The Book of the Major Classes (Tabaqat al-Kubra). 
• Caetani, Leone (1 Mayıs 1926). Annali dell'Islam. 10 vols. Milan: Ulrico Hoepli. OCLC 3423680. 
• Guillaume, A., The Life of Muhammad, Oxford University Press, 1955.
• Previte-Orton, C. W. (1971). The Shorter Cambridge Medieval History. Cambridge: Cambridge University Press.
• Donner, Fred, The Early Islamic Conquests, Princeton University Press, 1981.
• El-Hibri, Tayeb (2010). Parable and Politics in Early Islamic History: The Rashidun Caliphs. New York: Columbia University Press. ISBN 978-0-231-15082-8. 
• Hourani, Albert (1991). A History of the Arab Peoples. Faber and Faber. 
• Madelung, Wilferd (1997). The Succession to Muhammad. Cambridge University Press. 
• Madelung, Wilferd (15 Ekim 1998). The Succession to Muhammad: A Study of the Early Caliphate. Cambridge University Press. ISBN 978-0-52-164696-3. 
• Levi Della Vida, G.; Bonner, M. (2000). "ʿUmar (I) b. al-Khaṭṭāb". Bearman, P. J.; Bianquis, Th.; Bosworth, C. E.; van Donzel, E.; Heinrichs, W. P. (Ed.). The Encyclopaedia of Islam, New Edition, Volume X: T–U (İngilizce). Leiden: E. J. Brill. ss. 818−821. ISBN 978-90-04-11211-7. 
• Lock, Henry Osmond (2003). Conquerors of Palestine Through Forty Centuries. Introduction by Edmund Allenby, 1st Viscount Allenby. Kessinger Publishing. ISBN 0-7661-3984-0. 
• Hart, Michael H. (1978). The 100: A Ranking of the Most Influential Persons in History. Carol Publishing Group. ISBN 9780806513508. 
• Ishkevari, Hasan Yusofi; Nejad, Saleh (2008). "Abū Luʾluʾ". Madelung, Wilferd; Daftary, Farhad (Ed.). Encyclopaedia Islamica Online (İngilizce). Brill Online. ISSN 1875-9831. 
• Barnaby Rogerson (2008), The Heirs of Muhammad: Islam's First Century and the Origins of the Sunni-Shia Split, Overlook, ISBN 978-1-59-020022-3 
• Barnaby Rogerson (4 Kasım 2010), The Heirs Of The Prophet Muhammad: And the Roots of the Sunni-Shia Schism, Little, Brown Book Group, ISBN 978-0-74-812470-1 
• Pellat, Charles (2011). "Abū Loʾloʾa". Yarshater, Ehsan (Ed.). Encyclopaedia Iranica. 

Dış bağlantılar

• https://islamansiklopedisi.org.tr/omer 3 Temmuz 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.