Vatansızlık
Vatansızlık (veya Yurtsuzluk), hiçbir devletle uyrukluk (vatandaşlık) bağı olmayan kişileri tanımlamak için kullanılan terim. Bu statüye sahip kişilere Vatansız veya uluslararası yaygın terimle Haymatlos (Almanca: Heimatlos[1]) denmektedir.
Tarihçe
değiştirSiyasal gerekçelere dayanarak devletler, uyruklarını yurtsuz duruma düşürebilmektedir. Naziler, 1933'te, 1914'ten sonra vatandaşlığa alınmış Yahudileri yurtsuz saymış; 1941'de ise bütün Yahudileri vatandaşlıktan çıkarmıştı. Devletler arasındaki toprak kavgası sırasında da insanlar yurtsuz kalabilir. Kağıt üzerinde vatandaş görünmesine rağmen siyasal baskılar nedeniyle devlet kurumlarıyla ilişki kuramayanlara fiili yurtsuzlar, de facto vatansızlar denilmektedir. Yurtsuzlar sıklıkla sınır dışı edilebilirler. Yurtsuzlar, Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi'ne bireysel başvuruda bulunabilirler.
Günümüzde
değiştirBirleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği; 2014'ün sonunda 77 ülkede toplam 3,5 milyon vatansız statüsünde insan yaşadığını ve tüm dünyadaki insanlarla birlikte bu sayının 10 milyondan fazla olduğunu tahmin ettiklerini açıklamıştır.[2]
Bazı vatansız kişiler
değiştir- Adolf Hitler (1925–1932)
- Albert Einstein (1896–1901)
- Anne Frank (1941–1945)
- Cem Karaca (1983–1987)
- Friedrich Nietzsche (1869–1900)
- Kadir Mısıroğlu (1983–1991)
- Karl Marx (1848–Ölene kadar)
- Usame bin Ladin (1994–2011)
- Yılmaz Güney (1983–1984)
Ayrıca bakınız
değiştirKaynakça
değiştir- ^ Grimm Wörterbuch sözlüğündeki madde (Almanca) 10 Kasım 2021 tarihinde erişilmiştir
- ^ Dünya savaşta 4 Ağustos 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., (İngilizce) Birleşmiş Milletler Mülteciler Yüksek Komiserliği, 18 Haziran 2015, Erişim tarihi: 2 Ağustos 2016.
Dış bağlantılar
değiştir
- Türk Hukukunda Vatansızlar (HAYMATLOS)19 Mayıs 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.