Henry Campbell-Bannerman
Henry Campbell-Bannerman asıl adı Henry Campbell (7 Eylül 1836 - 22 Nisan 1908), 5 Aralık 1905'ten 3 Nisan 1908'e değin görev yapmış İngiliz başbakanı. Saygınlığıyla Liberal Parti'de birliği sağlamanın yanı sıra, son derece güçlü bir kabine oluşturmuştur. Transvaal'e (1906]) ve Oranj Irmağı Kolonisi'ne (1907) özerklik verilmesine önayak olarak, Güney Afrika Savaşı'nda (1899-1902) yenilgiye uğrayan Boerlerin imparatorluğuna bağlı kalmalarını sağlamıştır.[1]
| Henry Campbell-Bannerman | |
|---|---|
| |
| Birleşik Krallık Başbakanı | |
| Görev süresi 5 Aralık 1905 - 3 Nisan 1908 | |
| Hükümdar | VII. Edward |
| Yerine geldiği | Arthur Balfour |
| Yerine gelen | H. H. Asquith |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 7 Eylül 1836 Glasgow, Birleşik Krallık |
| Ölüm | 22 Nisan 1908 (71 yaşında) Downing Sokağı 10 Numara, Londra, Birleşik Krallık |
| Partisi | Liberal |
| İmzası | 
|
Avam Kamarası'na 1868'de girdi.Savaş Bakanlığı mali işler sekreteri (1871-1874, 1880-1882), Deniz Kuvvetleri Bakanlığı parlamento ve mali işler sekreteri ve bakanlık sözcüsü (1882-1884), İrlanda bakanı (1884-1885) ve savaş işlerinden sorumlu devlet bakanı (1886, 1882-1895) olarak görev yaptı. Görev dönemi boyunca orduda reform yapılmasını engelleyen Cambridge 2. dükünü (Kraliçe Victoria'nın kuzeni) 39 yıldan beri yürüttüğü silahlı kuvvetler başkomutanlığından çekilmeye ikna ettiği için, sir unvanıyla ödüllendirildi. Bu sırada pek az Liberalin hazır bulunduğu bir Avam Kamarası oturumunda Campbell-Bannerman'ın maaşında indirim yapılması için Muhafazakârların verdiği önergenin oylanarak kabul edilmesi, Rosebery hükûmetinin istifasına yol açtı.
6 Şubat 1899'da kendi içinde bölünmüş olan Liberal Parti'nin Avam Kamarası önderliğine seçilen Campbell-Bannerman, Güney Afrika Savaşı sırasında önce savaşa karşı olan Boer yanlıları ile emperyalistler arasında bir orta yol izlemeye çalıştı. 14 Haziran 1901'de tutumunu değiştirip hükûmeti Güney Afrika'da insanlık dışı yöntemler kullanmakla suçlaması, parti içindeki bölünmeyi daha da keskinleştirdi. Bununla birlikte emperyalist kanadın partiden ayrılma tehdidini boşa çıkardı ve ertesi yıl savaşın sona ermesinden de yararlanarak parti içi gerilimi azalttı. Bu arada İrlanda Yönetsel Özerklik Yasası konusundaki görüş ayrılıklarını da aşamalı çözüm yaklaşımıyla gidermeyi başardı.[2]
1905 sonlarında Muhafazakâr başbakan Arthur James Balfour'un istifası üzerine, Campbell-Bannerman yakın bir dostluk kurduğu Kral VII. Edward'ın önerisini kabul ederek bu görevi üstlendi. Kurduğu kabinede sonradan her ikisi de başbakanlık yapan, emperyalist kanada bağlı Herbert Henry Asquith ile Boer yanlısı David Lloyd George'un yanı sıra İngiltere tarihinin ilk işçi bakanı John Elliot Burns de yer alıyordu. Liberal Parti Ocak 1906]'da yapılan genel seçimlerde Avam Kamarası'ında ezici çoğunluk sağladıysa da, Campbell-Bannerman'ın yürürlüğe koymak istediği yasaların çoğu Lordlar Kamarası'na takıldı.Bununla birlikte işçi sendikalarına grev yapma konusunda küçümsenmeyecek özgürlükler getiren 1906 İş Uyuşmazlıkları Yasası'nı Lordlar Kamarası'ndan geçirmeyi başardı. Lordlar Kamarası'nın denetimine bağlı olmayan imtiyaz belgesi aracılığıyla Transvaal ve Oranj Irmağı Kolonisi'ne özerklik verilmesini sağladı.[3]
1907'de sağlık durumunun bozulması üzerine, ölümünden 17 gün önce istifa ederek başbakanlığı Asquith'e bıraktı. Campbell-Bannerman'ın yaşamı konusunda temel başvuru kaynağı sayılan ve John Wilson'ın yazdığı CB: A Life of Sir Henry Campbell-Bannerman (1973) dışında, J.A.Spenden'ın yazdığı The Life of the Right Hon.Sir Henry Campbell-Bannerman, G. C. B. (1923) adlı kitapları vardır.[4][5]
Kaynakça
değiştir- ^ "History of Sir Henry Campbell-Bannerman - GOV.UK". www.gov.uk. 5 Ekim 2013 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "BBC - History - Herbert Henry (HH) Asquith". www.bbc.co.uk. 11 Ağustos 2003 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Remembering Glasgow's only prime minister, and the last to die in No10". The National. 5 Eylül 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi.
- ^ "Bannerman, Sir Henry Campbell- (1836–1908), prime minister". Oxford Dictionary of National Biography.
- ^ "Hunton". HOUSE AND HERITAGE. 7 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi.
| Siyasi görevi | ||
|---|---|---|
| Önce gelen: Arthur Balfour |
Birleşik Krallık Başbakanı 1905–1908 |
Sonra gelen: Herbert Henry Asquith |
| Parti siyasi görevi | ||
| Önce gelen: William Vernon Harcourt |
Liberal Parti Lideri 1899–1908 |
Sonra gelen: Herbert Henry Asquith |