Hiperakümülatör

Hiperakümülatör, yüksek metal konsantrasyonuna sahip suda veya toprakta büyüyebilen, bu metalleri kökleri aracılığıyla ortamdan emebilen ve dokularında oldukça yüksek konsantrasyonda biriktirebilen bitkilere denir.^[1]^[2] Metal konsantrasyonu, bu derece metalce zengin topraklarda yetişemeyen yakın akraba türler için toksik düzeydedir. Hiperakümülatör olmayan türlerle karşılaştırıldığında, hiperakümülatör kökler metali topraktan daha hızlı emer, sürgünlerine daha hızlı aktarır ve yapraklarıyla köklerinde daha büyük miktarlarda depolar.^[1]^[3] Yakın akraba türlerle yapılan karşılaştırmalar, toksik metalleri hiperakümüle etme yeteneğinin, her iki bitkinin de aynı geni farklı bir şekilde ifade etmesinden ve düzenlemesinden kaynaklı olduğunu göstermiştir.^[1]

Hiperakümülatör bitkiler, kirlenmiş topraklardaki metalleri emebilme yetenekleri sebebiyle (fitoremediasyon), bu alanları daha az toksik olacak şekilde tekrardan ekosisteme kazandırmak için kullanılabilir. Ayrıca dokularında biriken metaller hasat edilerek ekonomiye kazandırılabilir (fitomadencilik).^[1]

Hiperakümülasyonun genetik avantajı, yapraklardaki ağır metallerin toksik seviyelerinin otçulları caydırması olabilir.

Kaynakça

^ ^a ^b ^c ^d Rascio, Nicoletta; Navari-Izzo, Flavia (1 Şubat 2011). "Heavy metal hyperaccumulating plants: How and why do they do it? And what makes them so interesting?". Plant Science. 180 (2). ss. 169-181. Bibcode:2011PlnSc.180..169R. doi:10.1016/j.plantsci.2010.08.016. PMID 21421358.
^ Rajput, Vishnu; Minkina, Tatiana; Semenkov, Ivan; Klink, Galya; Tarigholizadeh, Sarieh; Sushkova, Svetlana (1 Nisan 2021). "Phylogenetic analysis of hyperaccumulator plant species for heavy metals and polycyclic aromatic hydrocarbons". Environmental Geochemistry and Health (İngilizce). 43 (4). ss. 1629-1654. Bibcode:2021EnvGH..43.1629R. doi:10.1007/s10653-020-00527-0. ISSN 1573-2983. PMID 32040786.
^ Hossner, L.R.; Loeppert, R.H.; Newton, R.J.; Szaniszlo, P.J. (1998). "Literature review: Phytoaccumulation of chromium, uranium, and plutonium in plant systems". Amarillo National Resource Center for Plutonium, TX (United States) Technical Report.

[Rascio-1] Rascio, Nicoletta; Navari-Izzo, Flavia (1 Şubat 2011). "Heavy metal hyperaccumulating plants: How and why do they do it? And what makes them so interesting?". Plant Science. 180 (2). ss. 169-181. Bibcode:2011PlnSc.180..169R. doi:10.1016/j.plantsci.2010.08.016. PMID 21421358.

[2] Rajput, Vishnu; Minkina, Tatiana; Semenkov, Ivan; Klink, Galya; Tarigholizadeh, Sarieh; Sushkova, Svetlana (1 Nisan 2021). "Phylogenetic analysis of hyperaccumulator plant species for heavy metals and polycyclic aromatic hydrocarbons". Environmental Geochemistry and Health (İngilizce). 43 (4). ss. 1629-1654. Bibcode:2021EnvGH..43.1629R. doi:10.1007/s10653-020-00527-0. ISSN 1573-2983. PMID 32040786.

[3] Hossner, L.R.; Loeppert, R.H.; Newton, R.J.; Szaniszlo, P.J. (1998). "Literature review: Phytoaccumulation of chromium, uranium, and plutonium in plant systems". Amarillo National Resource Center for Plutonium, TX (United States) Technical Report.

[1]

[2]

[3]