Hissène Habré
Hissène Habré (Arapça: حسين حبري - [hiˈsɛn ˈhabre]) ya da bir diğer kullanımı ile Hissen Habré; (13 Eylül 1942 - 24 Ağustos 2021), Çadlı siyasetçi. Habré, Afrika kıtasında bulunan Çad'da 1982 ile 1990 yılları arasında devlet başkanlığı makamında bulunmuştur.
| Hissène Habré | |
|---|---|
.jpg)
| |
| 5. Çad Devlet Başkanı | |
| Görev süresi 7 Haziran 1982 - 2 Aralık 1990 | |
| Yerine geldiği | Goukouni Oueddei |
| Yerine gelen | Idriss Déby |
| 1. Çad Başbakanı | |
| Görev süresi 29 Ağustos 1978 - 23 Mart 1979 | |
| Yerine geldiği | François Tombalbaye Çad koloni bölgesi başbakanı |
| Yerine gelen | Djidingar Dono Ngardoum |
| Kişisel bilgiler | |
| Doğum | 13 Eylül 1942 Faya-Largeau, Fransız Ekvatoral Afrikası |
| Ölüm | 24 Ağustos 2021 (78 yaşında) |
İsyancı birlik Kuzey Birlikleri Ordusu (Forces Armées du Nord) lideri olan Habré, 1982 yılında gerçekleştirdiği darbe ile iktidara gelmiştir. Libya ile yaşanan sorunda Fransa ve ABD kendisini desteklemiş ve eğitim, silah ve finansman sağlamıştır. Fransa ve ABD'den gelen destekle Muammer Kaddafi önderliğindeki Libya'ya karşı üstünlük kuran Habré, Libya'nın işgal ettiği tüm kuzey bölgelerini işgalde kurtararak, 1987 yılında kazanılan Toyota Savaşı ile birlikte Libya'yı tamamen ülkeden çıkartmıştır.
1990 yılında Libya yanlısı Idriss Déby tarafından gerçekleştirilen darbe ile görevden uzaklaştırılan Habré, Senegal'e kaçmıştır. 1990'lı yıllarda kendisine bağlı birliklerin başkenti ele geçirerek yeniden iktidarı elde etme çabaları olmuş olsa da, bunda başarı sağlanamamıştır.
İktidarı döneminde yaşanan tüm olumsuzluklar ile ilgili 2005 yılında Belçika mahkemeleri tarafından kendisine açılan davalar neticesinde tutuklanması ve iade edilmesi talep edilmiştir. Bu süreçte Dakar yönetimi o dönem bunun kararını Afrika Birliği'ne ve dolayısıyla Afrika Birliği başkanlığını yürüten Nijerya devlet başkanı Olusegun Obasanjo bıraktığını açıklamıştır. Mayıs 2006'da Birleşmiş Milletler tarafından Habré'nin Belçika'ya iade edilmesi ile ilgili Senegal'e ültimatom verilmesi sonucunda Senegal, Habré'nin kendi ülkelerinde yargılanmasına karar vermiştir.[1]
Kendisine atfedilen suçlamalar nedeniyle Afrika'nın Pinochet'si[2] unvanın alan Habré'nin yokluğunda N'Djamena mahkemesi kendisini ölüm cezasına çarptırmıştır. 2012 yılında Habré'nin iadesinin mevcut şartlar doğrultusunda mümkün olmadığını açıklayan Dakar mahkemesi,[3] 30 Haziran 2013'te Habré için tutuklama kararı çıkartmış ve tutuklamıştır.[4] Habré'nin ülkeye girişinden 25 yıl sonra 2015 yılına mahkemenin başlayacağını açıklayan mahkeme, Mayıs 2016'da tecavüz, cinsel kölelik ve 40.000 insanın öldürülmesi emrini vermesi de dahil olmak üzere insan hakları ihlallerinden Habré'yi suçlu bularak ve ömür boyu hapse mahkûm etmiştir.[5][6]
7 Nisan 2020 tarihinde Senegal yönetimi, Habre'nin tutulduğu hapishanenin COVID-19 salgınında karantina binası olarak kullanılacağını ve bu gerekçeyle savaş ve cinsel istismar suçlusu Habre'nin serbest bırakıldığını açıkladı.[7] 24 Ağustos 2021'de Coronavirüs nedeniyle tedavi gördüğü hastanede öldü.
Kaynakça
değiştir- ^ "Senegal, Habre'nin yargılanmasına karar verdi, www.afrol.com, Erişim:03 Haziran 2016". 13 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2016.
- ^ "Afrika'nın Pinochet'si Davası, www.europolitan.de, Erişim:03 Haziran 2016". 23 Aralık 2015 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2016.
- ^ "Senegal iadenin mümkün olmadığını açıklamıştır, derstandard.at, Erişim:03 Haziran 2016". 7 Ağustos 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2016.
- ^ "Çad eski devlet başkanı tutuklandı, taz.de, Erişim:03 Haziran 2016". 27 Nisan 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2016.
- ^ "Chad's former president has been found guilty of crimes against humanity. Who's next?". The Economist. 1 Haziran 2016. 2 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 2 Haziran 2016.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 4 Haziran 2016 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 3 Haziran 2016.
- ^ "Habre has been released - BBC Africa". 29 Ocak 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 7 Nisan 2020.
Dış bağlantılar
değiştir
- The Case against Hissène Habré, an "African Pinochet"24 Kasım 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., Human Rights Watch.
- From U.S. Ally to Convicted War Criminal: Inside Chad's Hissène Habré's Close Ties to Reagan Admin2 Haziran 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.. Democracy Now! Mayıs 31, 2016.