Huneyn Muharebesi

Huneyn Muharebesi
	Muhammed'in askerî harekâtları
	; Belamî'nin Huneyn Muharebesi ile ilgili Tarihnâme adlı eserinden folyo
Tarih	630
Bölge	Huneyn Bölgesi, Huneyn Vadisi
Sonuç	Müslüman zaferi
Taraflar
Müslümanlar; Kureyş	Taif kabileleri
Komutanlar ve liderler
Muhammed bin Abdullah; Halid bin Velid	Malik ibn Ef el-Nasri
Güçler
12.000 (10.000 Müslüman, 2.000 Kureyş Kabilesi)	40,000
	8
Kayıplar
4	70~150

Huneyn Muharebesi (Arapça: ‎غزوة حُنين); Hicretin sekizinci yılı olan Miladi 630 yılında, Mekke’nin fethinden hemen sonra Huneyn Vadisi'nde meydana gelmiştir.^[1] Savaş İslam Peygamberi Muhammed'in komutasındaki İslam ordusu ile Taif bölgesinde bulunan Hevazin ve Sakif kabileleri arasında gerçekleşmiştir.^[2] Paganların baskınları ve yeni Müslüman olan Mekkelilerin de katılımı nedeniyle Huneyn Muharebesi'nin başlarında İslam ordusu sarsılmış ve hatta İslam peygamberi Muhammed'in canı tehlikeye girmiştir. Fakat neticede Müslümanlar galip gelerek çok fazla ganimet elde etmiştir.

Muharebe ile ilgili rivayetlerin bir kısmı kıssacılık geleneğinin yansımalarından oluşmaktadır.^[3] Bu geleneğin özelliği ürettikleri rivayetlere senetler ekleme gibi her kılığa girerek halkı rahatsız eden yalın gerçekleri değil; anlatımları sonrasında topladıkları bahşişleri artıran, onların duygularını okşayan, kabartan, bazen de ağlatan, ayrıntılı dramatik hikâyeleri coşkulu bir dille vermesidir. Kıssacılar en çok peygamberlik delilleri (Delail En Nübüvve) gibi alanlarda üretim yapmışlardır.^[3] Örneğin Muharebe sırasında Muhammed'in attığı bir avuç çakıl taşı kafirlerin tümünün gözlerine ayrı ayrı girer.^[3]

Huneyn Muharebesi'nin Nedenleri

Huneyn Muharebesi'nin nedeni, Havazin ve Sakif kabilesi eşraflarının İslam Peygamberi Muhammed'in Mekke'yi fethinden sonra artık sıranın kendilerine geldiğini düşündüklerinden, o sırada topluca Mekke'de bulunan Müslümanlara saldırı yapılmasına karar vermelerinden kaynaklandığı rivayet edilmiştir.^[2] Başka bir rivayete göre de bu savaş, Muhammed'in Mekke'yi fethetmek için Medine'den hareket ettiği zaman Havazin ve Sakif kabilelerinin İslam ordusunun kendileriyle savaşmak üzere harekete geçtiğini zannederek bir araya toplanmaları ve Huneyn bBölgesinde karargâh kurmalarından ötürü meydana gelmiştir.^[4]

Huneyn Muharabesi Olayları

Savaşın Başlaması

Muhammed, ordunun düzenini düzenledikten sonra sabahın alaca karanlığında askerleri ile birlikte Huneyn Vadisine indi.^[5] Huneyn vadisinin çevresinde gizlenerek pusu kuran Havazin ve Sakif kabileleri aniden Müslümanlara saldırdılar. Önce Süleymoğulları kabilesinin atlı birlikleri ve ardından da Mekkeliler ve diğerleri geri çekilmeye başladılar.^[6] Muhammed askerlerine "Bana doğru gelin, ben Allah’ın resulü Muhammed b. Abdullah’ım" dedi ancak askerlerin çoğu dağıldı.^[7]

Muhammed'i savunanlar ve geri çekilenler

Muhammed'in yanında sabit kalanların sayısı hakkında farklı görüşler vardır. Bazı nakillerde sadece dört kişiden söz edilmiştir: Ali, Abbas bin Abdülmuttalib, Ebu Süfyan bin Haris bin Abdulmuttalib (Ben-i Haşim'den) ve İbn-i Mes’ud.^[8] Başka bir rivayette de Ali, Abbas b. Abdulmuttalib, Ebu Süfyan b. Haris b. Abdulmuttalib gibi Haşimoğullarından dokuz veya on kişinin bulunduğu ve Haşimoğulları dışında da Eymen bin Ümmü Eymen'in Muhammed'in yanında kaldığı belirtilmiştir.^[9] Ayrıca Tevbe suresinin 25 ve 26. ayetleri de savaştan geri çekilenlerden ve Allah'ın savaş sırasında Müslümanlara yardım ettiğinden bahsetmektedir.^[10]

Savaştan kaçanların sayısını ise 100 ila 300 kişi olarak yazılmıştır.^[11]

Muhammed'in Savaştan Geri Çekilenleri Geri Çağırması

Muhammed, askerlerin bir kısmının geri çekilmesi üzerine, Abbas bin Abdulmuttalib'e “Ey Ensar! Ey Semure (Semure ağacı altında biat eden sahabeler) Ashabı! Ey Bakara Suresi Ashabı!” diye bağırmasını buyurdu. Abbas'ın bu nidası işitilir işitilmez geri çekilenler Muhammed'in yanına dönmeye başladılar,^[12] yüz kişi Muhammed'in yanında hemen geri döndü. Daha sonra Muhammed onlarla birlikte putperestlerera karşı savaştı.^[13] Diğerleri de "lebbeyk" nidalarıyla dört bir taraftan hızla geri döndüler.^[14]

Öldürülenler ve Esir Alınanlar

Paganlar geri çekilmeye başlayınca Sakif kabilesinin Malikoğulları taifesinden 70 kişi öldürüldü.^[15] Bazı rivayetlerde Havazin Muharebesi'nde öldürülenlerle Bedir Muharebesinde öldürülen müşriklerin sayısının aynı olduğu -yani yetmiş kişi olduğu- belirtilmiştir.^[16] Ancak Mes'udi bu sayının yaklaşık 150 kişi olduğunu yazmıştır.^[17] Müslümanlar, Huneyn Muharebesi'nde kadın ve çocuklar dahil altı bin paganı esir aldılar. Bunun yanı sıra 24000 deve, 40 binden fazla koyun ve dört bin ukiyye (eski bir ağırlık ölçüsü birimi) gümüş ganimet aldılar.^[18]

Kaynakça

^ Vakıdi, Muhammed b. Ömer, Kitabu’l Meğazi, c. 3, s. 889; İbn-i Sa’d, et-Tabakatu’l Kubra, c. 2, s. 137 ve 150; Belazuri, Ahmed b. Yahya, Ensabu’l Eşraf, c. 1, s. 438.
^ ^a ^b Vakıdi, Muhammed b. Ömer, Kitabu’l Meğazi, c. 3, s. 885; Belazuri, Ahmed b. Yahya, Ensabu’l Eşraf, c. 1, s. 438.
^ ^a ^b ^c Şaban Öz (28 Aralık 2022). "SİYER MERVİYÂTINDA KUSSÂS METİNLERİ ÜZERİNE". KSÜ İlahiyat Fakültesi. 28 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2024.
^ Taberi, Tarih-i Taberi, c. 3, s. 70
^ Vakıdi, Muhammed b. Ömer, Kitabu’l Meğazi, c. 3, s. 895 - 897; İbn-i Sa’d, et-Tabakatu’l Kubra, c. 2, s. 150 - 151.
^ İbn-i Hişam, es-Siretu’n-Nebeviyye, c. 4, s. 83.
^ İbn-i Hişam, es-Siretu’n-Nebeviyye, c. 4, s. 85.
^ İbn-i Ebi Şeybe, el-Musannef fi’l Ahadis-i ve’l Asar, c. 8, s. 552 – 553; Şems-i Şami, Muhammed b. Yusuf, Subulu’l Huda ve’r-Reşad fi Sireti Hayri’l İbad, c. 5, s. 329.
^ Yakubi, Tarih-i Yakubi, c. 2, s. 62; Tabersi, Fazl b. Hasan, E’lamu’l Vera bi A’lamu’l Huda, c. 1, s. 386.
^ "Arşivlenmiş kopya". 10 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2020.
^ Nuveyri, Ahmed b. Abdulvahhab, Nihayetu’l İrb fi Fununi’l Edeb, c. 17, s. 328.
^ Vakıdi, Muhammed b. Ömer, Kitabu’l Meğazi, c. 3, s. 898 - 899.
^ Taberi, Tarih-i Taberi, c. 3, s. 75 - 76.
^ Vakıdi, c. 3, s. 900 – 901; Taberi, Tarih-i Taberi, c. 3, s. 75 - 76.
^ İbn-i Hişam, es-Siretu’n-Nebeviyye, c. 4, s. 92.
^ Zehebi, Muhammed b. Ahmed, Tarihu’l İslam ve Vefayatu’l Meşahir ve’l A’lam, c. 1, s. 582.
^ Mes’udi, et-Tenbih ve’l İşraf, c. 1, s. 270.
^ İbn-i Sa’d, et-Tabakatu’l Kubra, c. 2, s. 155.

[1] Vakıdi, Muhammed b. Ömer, Kitabu’l Meğazi, c. 3, s. 889; İbn-i Sa’d, et-Tabakatu’l Kubra, c. 2, s. 137 ve 150; Belazuri, Ahmed b. Yahya, Ensabu’l Eşraf, c. 1, s. 438.

[:0-2] Vakıdi, Muhammed b. Ömer, Kitabu’l Meğazi, c. 3, s. 885; Belazuri, Ahmed b. Yahya, Ensabu’l Eşraf, c. 1, s. 438.

[dergipark.org.tr-3] Şaban Öz (28 Aralık 2022). "SİYER MERVİYÂTINDA KUSSÂS METİNLERİ ÜZERİNE". KSÜ İlahiyat Fakültesi. 28 Aralık 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Şubat 2024.

[4] Taberi, Tarih-i Taberi, c. 3, s. 70

[5] Vakıdi, Muhammed b. Ömer, Kitabu’l Meğazi, c. 3, s. 895 - 897; İbn-i Sa’d, et-Tabakatu’l Kubra, c. 2, s. 150 - 151.

[6] İbn-i Hişam, es-Siretu’n-Nebeviyye, c. 4, s. 83.

[7] İbn-i Hişam, es-Siretu’n-Nebeviyye, c. 4, s. 85.

[8] İbn-i Ebi Şeybe, el-Musannef fi’l Ahadis-i ve’l Asar, c. 8, s. 552 – 553; Şems-i Şami, Muhammed b. Yusuf, Subulu’l Huda ve’r-Reşad fi Sireti Hayri’l İbad, c. 5, s. 329.

[9] Yakubi, Tarih-i Yakubi, c. 2, s. 62; Tabersi, Fazl b. Hasan, E’lamu’l Vera bi A’lamu’l Huda, c. 1, s. 386.

[10] "Arşivlenmiş kopya". 10 Temmuz 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Nisan 2020.

[11] Nuveyri, Ahmed b. Abdulvahhab, Nihayetu’l İrb fi Fununi’l Edeb, c. 17, s. 328.

[12] Vakıdi, Muhammed b. Ömer, Kitabu’l Meğazi, c. 3, s. 898 - 899.

[13] Taberi, Tarih-i Taberi, c. 3, s. 75 - 76.

[14] Vakıdi, c. 3, s. 900 – 901; Taberi, Tarih-i Taberi, c. 3, s. 75 - 76.

[15] İbn-i Hişam, es-Siretu’n-Nebeviyye, c. 4, s. 92.

[16] Zehebi, Muhammed b. Ahmed, Tarihu’l İslam ve Vefayatu’l Meşahir ve’l A’lam, c. 1, s. 582.

[17] Mes’udi, et-Tenbih ve’l İşraf, c. 1, s. 270.

[18] İbn-i Sa’d, et-Tabakatu’l Kubra, c. 2, s. 155.

[1]

[2]

[3]

[4]

[5]

[6]

[7]

[8]

[9]

[10]

[11]

[12]

[13]

[14]

[15]

[16]

[17]

[18]