Hyaenodon

Hyaenodon ("sırtlan-dişli"), Avrasya, Kuzey Amerika ve Afrika'da yaşamış bir etçil memeli, soyu tükenmiş etçil fosil memelilerin bir ailesi olan Hyaenodontidae'nin tip cinsidir. Hyaenodon cinsine dahil edilmiş türler orta Eosen'den erken Miyosen'e kadar yaklaşık 20-25 milyon yıl boyunca yaşadı.

Hyaenodon Yaşadığı dönem aralığı: 41,2-20,4 myö Bartoniyen-Barstoviyen  PreЄ Є O S D C P T J K Pg N
H. horridus iskeleti
Biyolojik sınıflandırma
Âlem: Animalia Şube: Chordata Sınıf: Mammalia Takım: †Hyaenodonta Familya: †Hyaenodontidae Alt familya: †Hyaenodontinae Cins: †Hyaenodon Laizer & Parieu, 1838
Tip tür
†Hyaenodon leptorhynchus Laizer & Parieu, 1838
Türler
†H. americanus Bravard, 1858 †H. andrewsi Savage, 1965 †H. bavaricus Dehm, 1935 †H. brevirostris Macdonald, 1970 †H. brachycephalus Osborn, 1909 †H. cayluxi Filhol, 1876 †H. chunkhtensis Dashzeveg, 1985 †H. crucians Leidy, 1853 †H. cruentus Leidy, 1853 †H. dubius Filhol, 1873 †H. eminus Matthew and Granger, 1925 †H. exiguus Stock, 1933 †H. filholi Schlosser, 1877 †H. gigas Dashzeveg, 1985 †H. horridus Leidy, 1853 †H. incertus Dashzeveg, 1985 †H. leptocephalus Scott, 1888 †H. leptorhynchus Laizer and Parieu, 1838 (tip tür) †H. matthewi Savage, 1965 †H. megaloides Mellett, 1977 †H. microdon Mellett, 1977 †H. mongoliensis (Dashzeveg, 1964) †H. montanus Douglass, 1902 †H. mustelinus Scott, 1894 †H. neimongoliensis Huang and Zhu, 2002 †H. pervagus Matthew and Granger, 1924 †H. pilgrimi Savage, 1965 †H. pumilus Lavrov, 2019 †H. raineyi Gustafson, 1986 †H. venturae Mellet, 1977 †H. vetus Stock, 1933 †H. weilini Wang, Qiu, and Wang, 2005 †H. yuanchensis Young, 1937

Hyaenodon'un çeşitli türleri birbirleriyle ve diğer hyaenodont cinsleriyle (Sinopa, Dissopsalis ve Hyainailurus dahil) rekabet etti, Afrika ile Asya'daki Miyosen'e kadar ekolojik topluluklarda yırtıcı olarak önemli roller oynadı, Mesohippus gibi ilkel atlar ve ilkel devegiller (oreodont) gibi çeşitli türlerle avlandı. Kuzey Dakota'da bulunan bir fosil olan Dinictis'in kafatasındaki diş delinme izlerinin analizine göre, Hyaenodon türleri, nimravidler ("sahte kılıç dişli kediler") de dahil olmak üzere, zamanlarının diğer büyük etoburlarını başarıyla avlamışlardır.

Açıklama

Heinrich Harder tarafından 1920'lerde çizilmiş Hyaenodon rekonstrüksiyonu

R. B. Horsfall tarafından 1913'te çizilmiş bir diğer rekonstrüksiyon

Bu cinsin bazı türleri, zamanlarının en büyük karasal etçil memelileri arasındaydı; diğer etçil memelilee sadece sansar büyüklüğündeydi. Birçok türün kalıntıları Kuzey Amerika, Avrupa ve Asya'dan bilinmektedir.

Erken etçil memelilerin tipik özelliği olan, Hyaenodon bireylerinin çok büyük bir kafatası vardı, ancak sadece küçük bir beyni vardı. Kafatası uzundur ve dar bir burnu vardır - örneğin köpek etoburlarına göre kafatasının uzunluğuna göre çok daha büyüktür. Boyun, kafatasından daha kısaydı, vücut ise uzun ve sağlamdı ve uzun bir kuyrukla sona erdi.

En büyük Kuzey Amerika türü olan yetişkin veya alt yetişkin H. horridus'un ortalama ağırlığının yaklaşık 40 kg (88 lb) olduğu ve 60 kg'ı (130 lb) geçmediği tahmin edilmektedir. En büyük Hyaenodon türü olan H. gigas, çok daha büyüktü, 378 kg (833 lb) ve yaklaşık 3,0 m idi. Kuzey Amerika'nın erken Oligosen'inden H. crucian'ların sadece 10 ila 25 kg (22 ila 55 lb) olduğu tahmin edilmektedir. Kuzey Amerika'nın geç Eosen döneminden H. microdon ve H. mustelinus daha da küçüktü ve muhtemelen yaklaşık 5 kg ağırlığındaydı.

Genel olarak daha büyük (ancak yakından ilişkili) Hyainailouros ile karşılaştırıldığında, Hyaenodon'un diş yapısı daha çok eti kesmeye ve daha az kemik kırmaya yönelikti.

Diş

Hyaenodon horridus'un kafatası

Genç Hyaenodon örnekleri üzerinde yapılan araştırmalar, hayvanın çok sıra dışı bir diş değiştirme sistemine sahip olduğunu gösteriyor. Gençlerde dişlerin çıkmasının son aşamasını tamamlaması yaklaşık 3-4 yıl sürdü, bu da uzun bir ergenlik dönemi anlamına geliyordu. Kuzey Amerika formlarında, ilk üst premolar birinci üst molardan önce çıkarken, Avrupa formlarında birinci üst moların daha erken bir çıkışı görülür.

Dağılım ve türler

Kuzey Amerika'da H. brevirostris formundaki son Hyaenodon geç Oligosen'de ortadan kayboldu. Avrupa'da, daha önce Oligosen'de ortadan kaybolmuşlardı.

Dış Bağlantılar

• Wikimedia Commons'ta Hyaenodon ile ilgili çoklu ortam belgeleri bulunur.
• Vikitür'de Hyaenodon ile ilgili ayrıntılı taksonomik bilgiler bulunur.