Ilıman geniş yapraklı ve karma ormanlar
Ilıman geniş yapraklı ve karma ormanlar, geniş yapraklı ağaç ekolojik bölgeleri ve kozalaklı ve geniş yapraklı ağaç karma iğne yapraklı orman ekolojik bölgeleri ile Dünya Doğayı Koruma Vakfı tarafından tanımlanan ılıman iklim karasal habitat türüdür.[1]
Bu ormanlar, Kafkasya, Himalayalar, Güney Avrupa, Avustralasya, Güney Güney Amerika ve Uzak Doğu Rusyası'nda küresel olarak farklı bazı ekolojik bölgeler ile Orta Çin ve Doğu Kuzey Amerika'da en zengin ve en belirgin olanıdır.[1][2][3]
Ekoloji
değiştirBu ormanların tipik yapısı dört katmandan oluşur.[1]
- En üst katman, 100 ila 200 fit (30 ila 61 m) yükseklik arasında değişen uzun boylu ağaçlardan oluşan kapalılıktır. Kapalılığın altında, kapalılıktan yaklaşık 9 ila 15 m (30 ila 50 ft) daha kısa olan üç katmanlı, gölgeye dayanıklı bir alt bitki katmanı bulunur.
- Alt katmanın üst katmanı, kapalılıktan bir açıklık bekleyen daha küçük olgun ağaçlar, fidanlar ve bastırılmış genç kapalılık katmanı ağaçlarından oluşan alt kapalılıktır.
- Alt kapalılık altında, fazla büyümeyen odunsu bitkilerden oluşan çalı katmanı bulunur.
- Tipik olarak en alçak büyüyen (ve en çeşitli) katman, zemin örtüsü veya otsu katmandır.
İklim ve konum
değiştir
Ilıman geniş yapraklı ormanlar yazların ılık ve kışların soğuk olduğu yerlerde bulunurlar. Ağaçları sonbahar ve kış aylarında renk değiştirip yaprak döktüğünden kolayca tanınabilir. Bundan dolayı “Ilıman Geniş Yapraklı Yaprak Döken Ormanlar” olarak da adlandırılırlar. Açık tohumlulardır yani çiçekleri vardır. Bu ormanlar 30° Kuzey ve Kuzey Kutbu ile 30° Güney ve Güney Kutbu arasında bulunur. Güney yarımkürede Güney Amerika, Güney Afrika, Avustralya ve Yeni Zelanda'da görülür. Kuzey yarımkürede Orta Avrupa, Doğu Asya ve Kuzey Amerika'da görülür.
Toprak
değiştirSıkışık ağaç örtüsü ve ılık, yağışlı yazlar iyi gelişmiş bir humus tabakası oluşturan maksimum organik madde birikimine izin verir. Yüzey toprak koyu kahverengiyken aşağıya doğru oksitlenme artışından dolayı daha kırmızımsı alanlar oluşur.
Bitki Örtüsü
değiştir
Bu ormanlar yaprak döken ağaçlardan oluşur. Çok katmanlıdır. Bu katmanlar; Bitki katmanı, Çalı katmanı, 1-2 ağaç katmanından oluşur.
Uzun ağaçlar orman örtüsünde meşe(Quercus), huş(Betula), kayın(Fagus), titrek kavak(Populus tremula), karaağaç(Ulmus) ve akçaağaç(Acer) gibi ağaçları barındırır. Bir sonraki katmanda daha küçük ve daha genç ağaçlar bulunur. Çalı katmanında böğürtlen ve çalılar gibi odunsu bitkiler yetişir. Buradan sonra kır çiçekleri, çimenler ve eğrelti otları gibi yumuşak saplı (otsu) bitki tabakası gelir. En son gelen katman ise orman tabanıdır. Biyomun bu kısmı ince dallar, çürümüş yapraklar, yosun ve hayvan atıklarından oluşur.
Çeşitlilik
değiştirYapısal olarak karmaşıklardır. Bazı ormanları çeşitli bitki türleri barındırır ve bu da hayvanlar için bazı kaynaklar sağlar. Kuzey Amerika ve Doğu Asya'da daha çok bitki çeşitliliğine rastlanır.
Hayvan
değiştir
Ilıman geniş yapraklı ormanda yaşayan böcekler arasında sinekler, arılar, kelebekler, ağustosböcekleri, vb. bulunur. Sürüngenler olarak kurbağalar, yılanlar ve semenler vardır. Yaygın kuşlar arasında ağaçkakanlar, baykuşlar, şahinler, alakargalar ve kızılgergedanlar bulunur. Memeliler topluluğunda ayılar, ak kuyruklu geyikler, zürafalar, filler ve pandalar bulunur. Daha küçük memelilerin arasında ise tavşanlar, maymunlar, rakunlar, su samurları ve sincaplar vardır.[4][5][6][7][8]
Kaynakça
değiştir- ^ a b c
İşbu madde CC BY-SA 3.0 lisansı altında yayımlanan ilgili metni içermektedir. World Wide Fund for Nature. "Temperate Broadleaf and Mixed Forest Ecoregions". 1 Nisan 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 29 Mayıs 2019.
- ^ Zhao, Ji; Zheng, Guangmei; Wang, Huadong; Xu, Jialin, (Ed.) (1990). The natural history of China. New York: McGraw-Hill Publishing Company.
- ^ Martin, WH; Boyce, SG; Echternacht, AC, (Ed.) (1993). Biodiversity of the southeastern United States: Lowland terrestrial communities. New York: John Wiley and Sons.
- ^ Editors, B. D. (19 Mayıs 2017). "Temperate Deciduous Forest (Biome) - Climate, Location, Animals, Plants". Biology Dictionary (İngilizce). 11 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2023.
- ^ "Temperate Broadleaf Forest | University of Puget Sound". www.pugetsound.edu. 11 Mayıs 2023 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2023.
- ^ "Temperate Broadleaf Deciduous Forest | Biomes of the World" (İngilizce). 20 Ağustos 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2023.
- ^ "World Map of Temperate Broadleaf and Mixed Forests". databayou.com (İngilizce). 17 Mayıs 2022 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2023.
- ^ "Temperate Deciduous Forest: Mission: Biomes". earthobservatory.nasa.gov (İngilizce). 11 Mayıs 2023. 26 Eylül 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 11 Mayıs 2023.
Dış bağlantılar
değiştir
- World Wildlife Fund−WWF Biomes: Temperate broadleaf and mixed forests biome 9 Şubat 2017 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Temperate forest 31 Ekim 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Bioimages.vanderbilt.edu: Index of North American Temperate Broadleaf & Mixed Forests ecoregions
- Terraformers Canadian Forest Conservation Foundation