Isı tesiri altındaki bölge

Isı tesiri altındaki bölge (ITAB) veya ısıdan etkilenen bölge (IEB), İng. (heat-affected zone, HAZ), erime kaynağında erimemiş ancak kaynak veya ısı yoğun kesme işlemleri nedeniyle mikro yapısı ve özellikleri değişmiş olan metal veya termoplastik ana malzeme alanıdır. Kaynak işleminden kaynaklanan ısı ve ardından gelen yeniden soğutma, kaynak ara yüzünden ana metaldeki hassaslaştırıcı sıcaklığın sona ermesine kadar bu değişime neden olur. Özellik değişiminin kapsamı ve büyüklüğü temel olarak ana malzemeye, kaynak dolgu metaline ve kaynak işleminin ısı girdisinin miktarına ve konsantrasyonuna bağlıdır.

Kaynaklı bir alın bağlantısının enine kesiti, en koyu gri kaynak veya erime bölgesini, orta gri ısıdan etkilenen bölgeyi ve en açık gri ana malzemeyi temsil eder.

Bir kaynak çevresinde ısı tesiri altındaki bölge

Ana malzemenin termal yayınımı büyük bir rol oynar - yayınım yüksekse, malzeme soğuma hızı yüksektir ve ITAB nispeten küçüktür. Alternatif olarak, düşük bir yayınım doğal olarak daha yavaş soğumaya ve daha büyük bir ITAB'a yol açar. Oksi asetilen kaynağı gibi prosesler yüksek ısı girdisi kullandığından ve ITAB boyutunu artırdığından, kaynak işlemi sırasında ısı girdisi miktarı da önemli bir rol oynar. Lazer ışını kaynağı ve elektron ışını kaynağı gibi prosesler yüksek konsantrasyonlu, sınırlı miktarda ısı verir ve bu da küçük bir ITAB ile sonuçlanır. Ark kaynağı bu iki uç nokta arasında yer alır ve münferit prosesler ısı girdisi bakımından bir miktar farklılık gösterir. Ark kaynağı prosedürleri için ısı girdisini hesaplamak için aşağıdaki formül kullanılır:

$Q=\left({\frac {V\times I\times 60}{S\times 1000}}\right)\times \mathrm {Verimlilik}$

Burada Q = ısı girdisi (kJ/mm), V = voltaj (V), I = akım (A) ve S = kaynak hızıdır (mm/dak). Verimlilik kullanılan kaynak işlemine bağlıdır; gaz tungsten ark kaynağı 0,6, korumalı metal ark kaynağı ve gaz metal ark kaynağı 0,8 ve tozaltı ark kaynağı 1,0 değerine sahiptir.

Kaynakça

• Weman, Klas (2003). Kaynak işlemleri el kitabı. New York: CRC Press LLC.0-8493-1773-8ISBN 0-8493-1773-8 .