Jean Genet

Jean Genet ("Jan Jöne" diye okunur) (19 Aralık 1910, Paris - 15 Nisan 1986, Paris), Fransız düşünür; oyun, deneme ve roman yazarı; şair, politika aktivisti. Daha çok tiyatro oyunlarıyla tanınır.

Jean Genet
Jean Genet
Doğum	Jean Genet 19 Aralık 1910(1910-12-19) Paris, Fransa
Ölüm	15 Nisan 1986 (75 yaşında) Paris, Fransa
Meslek	Oyun, Deneme ve Roman yazarı. Şair. Politika aktivisti
Milliyet	Fransız
İmza

Hayatı

Camille Gabrielle Genet tarafından 1910 yılında kimsesizler yurduna bırakılan yeni doğmuş bebeğe Jean adı verilmişti. Jean, yedi yaşına geldiğinde zanaatçı bir ailenin yanına yerleştirildi. 10 yaşında hırsızlığa başladı, on üç yaşında bir zanaat okuluna kaydoldu. Ancak orada da çok kalmayacaktı; 1926'da, 3 ay süren ilk hapishane deneyimini yaşadığında 15 yaşındaydı. Serbest kaldığında uslanmamıştı; bu kez reşit olana kadar kalmak üzere ıslahevini boyladı. 1930'ların sertliği ile ünlü bu ıslahevi Genet'yi gerçek bir suçlu haline getirdi.

Islahevinden kurtulabilmek için yazıldığı askerlikten ve ardından Fransa'dan firar eden Genet, pek çok ülkeyi ve hapishaneyi ziyaret edeceği bir yıllık seyahatinin sonucunda 1937'de Fransa'ya geri döndü ve yeniden suç dünyasına daldı. Beş yıl boyunca ya hırsızlık yaptı ya fahişelik. 1942'de bir kez daha cezaevine düştüğünde olgunlaşmıştı artık. İlk şiirini yazdı, ilk kitabı Notre-Dame des Fleurs (Çiçeklerin Meryem Anası) yayımlandı. Ardından Miracle de la rose (Gülün Mucizesi) geldi. 1948 yılında yayımlanan Journal du voleur (Hırsızın Günlüğü) bir anlamda Genet'nin otobiyografisi niteliğindedir. Le balcon (Balkon), oyunları ve hatta tüm eserleri içinde en çarpıcı olanı kabul edilir. Balkon adlı oyununda yeryüzü egemenlerini alaycı ve acımasız bir dille eleştirir. Bu oyun Türkçe olarak 1998 yılında Tiyatro Stüdyosu tarafından sahnelendi. Ölümünden kısa süre önce, atölyesinde ziyaret ettiği Alberto Giacometti ile yaptığı röportaj ve Giacometti'nin sanatı üzerine kendi yorumunun bulunduğu L'Atelier d'Alberto Giacometti Giacometti'nin Atölyesi adlı röportaj/sanat içerikli kitabı, Genet'nin son yapıtıdır.

Edebiyat kariyeri

Kitapları sayesinde tanıştığı André Gide, Jean Cocteau ve Jean-Paul Sartre'ın cumhurbaşkanına verdikleri dilekçe sonucu özgürlüğüne kavuşmuştur. Bu af sonrası, tekrar yeraltı dünyasına dönmemiş, kendisini tamamıyla edebiyata vermiştir. Ancak toplumsal olaylara, ezilen insanlara karşı hiç duyarsız kalmamış; Mayıs 1968'de öğrencilerin, Vietnam Savaşı sırasında Amerikan solunun, ırkçılığa karşı Kara Panterler'in ve İsrail’e karşı da Filistinliler'in yanındaydı. Bu konular hakkında yazdıkları ve röportajları Türkçe olarak Açık Düşman başlığıyla yayımlanmıştır.

Ölümü

Bir süredir gırtlak kanseriyle mücadele eden Genet 1986'da Paris'te bir otel odasında ölü olarak bulundu. Genet'nin başını sert bir şekilde çarpmış olabileceği düşünülmektedir.

Yapıtları

Roman ve Otobiyografi

• Çiçeklerin Meryem Anası, Notre-Dame des fleurs, 1944
• Gülün Mucizesi, Miracle de la rose, 1946
• Cenaze Töreni, Pompes Funèbres, 1947
• Denizci, Querelle de Brest, 1947
• Hırsızın Günlüğü, Journal du voleur, 1948

Sinema

• Un chant d'amour (Aşk Bir Şarkı) (1950),
• Haute Surveillance (1944), Vic Morrow tarafından yönetilen 1965 Amerikan uyarlaması Deathwatch için temel olarak kullanıldı.
• Les Rêves interdits, ou L'autre versant du rêve (Forbidden Dreams or The Other Side of Dreams) (1952), Tony Richardson'ın Matmazel filminin senaryosunun temeli olarak kullanıldı ve 1966 yılında çekildi.
• Le Bagne (The Penal Colony). 1950'lerde yazılmış. Parça, The Selected Writings of Jean Genet, The Ecco Press'te (1993) yayınlandı.
• La Nuit venue/Le Bleu de L'oeil (The Night Has Come/The Blue of the Eye) (1976–78). Parça, Les Nègres au port de la lune, Paris: Editions de la Différence (1988) ve The Cinema of Jean Genet, BFI Publishing (1991) içerisinde yayınlandı.
• ""Le Langage de la muraille: cent ans jour après jour" (The Language of the Walls: One Hundred Years Day after Day) (1970'ler). Yayınlanmadı.

Siir

• Cenaze Marşı, Marche funèbre, 1945

Oyun

• Sıkıyönetim: Haute surveillance, 1947.
• Hizmetçiler: Les bonnes, 1947.
• Balkon: Le balcon, 1956.
• Zenciler: Les nègres, 1958.
• Paravanlar: Les paravents, 1961.

Sanat

• Giacometti'nin Atölyesi: L'Atelier d'Alberto Giacometti, 1986.

Düz yazı

• Sevdalı Tutsak: Un captif amoureux, 1986.
• Açık Düşman Jean Genet'den Seçme Yazılar ve Söyleşiler, 1984.
• Tek Başına Şatila'da Dört Saat, Quatre heures à Chatila)), 1982.

Dış bağlantılar

• Lanetiyle Azizleşmiş İnsan: Jean Genet13 Mart 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. Yazar: Pınar Selek
• Karanlıkta Yaşayan Bir Aziz; Jean Genet
• Jean Genet / “The Condemned Man”’in (Mahkum Edilen Adam)
• Hırsızın Günlüğü, Jean Genet