Cohar
Johore Sultanlığı Malezya federasyonu'nu meydana getiren devletlerden biridir. İngilizce Johore olmakla beraber resmi isim Arapça Darul Ta'zim olmaktadır. "Johor" sözcüğünün kökeni Arapçadaki "değerli taş" anlamındaki cevherden gelmektedir.
| Johor جوهر دارالتّعظيم | |
|---|---|
Federal Bölge | |
Johor Darul Ta'zim | |
 | |
 Bayrak  Arma | |
Sloganlar: | |
 | |
| Ülke |  Malezya |
| Krallik | Johor Sultanlığı |
| Johor Sultanlığı | 14. yüzyıl |
| Britanya kolonisi | 1914 |
| Japonya işgali | 31 Ocak 1942 |
| Malaya Federasyonu'na katılma | 1948 |
| Malaya Federasyonu'nun parçası olarak bağımsız devlet olması. | 31 Agustos 1957 |
| Malaya Federasyonu'nun Malezya olması | 16 Eylul 1963 |
| İdare | |
| • Jahore Sultanı | Sultan Ibrahim Ismail |
| • Menteri Besar (Basbakan) | Abdul Ghani Othman (Barisan National (BN)) |
| Yüzölçümü | |
| • Toplam | 19210 km² |
| Nüfus (2010)[1] | |
| • Toplam | 3.348.283 |
| • Yoğunluk | 174/km² |
| Alan kodları | 07[ 06 (Muar ve Ledang) |
| Plaka kodu | J |
Resmî site www.johor.gov.my | |
Malay Yarımadasının güneyinde yer alır. Güneyinde Singapur ile komşudur. Devlet başkenti eski ismi "Tanjung Puteri (Prenses Burnu)" olan Johor Bahru'dır. Kraliyet ikamet merkezi "Muar"'dır. Daha önce devlet merkezi "Johor Lama"'da idi.
Tarihçe
değiştirJohor, Malaya prensliklerinin en eski iki prensliğinden biridir. 16. yüzyıl başlarında Portekizliler Malacca'yı işgal etmeye başlayınca bu yarımadada hükümdar olan Malaka Sultanı Mahmut Şah 1511'de Portekizlilerle yaptığı savaşta yenilmiş ülkesinden kaçmak zorunda kalmıştır. Son Malaka Sultanı'nın oğlu olan II. Alaaddin Riayet Şah Malaka İmparatorluğu arazilerinin kuzey kısmında Johor Sultanlığı'nı kurup babasını ülkesini takip eden iki sultanlıktan birini ortaya çıkartmıştır. Mahmud Şah'in diğer oğlu olan I. Muzaffer Şah ise Perak Sultanlığı'nı kurmuştur.
Johor Sultanlığı vaktiyle tüm Malay Yarımadası ve çevresindeki ufak adalara hakim olmuştur ve günümüzde Endonezya'ya dahil olan "Riau" takim adalarına ve Sumatra adasının bir kısmını eline geçirmiştir.[2] Bir seri hükümdarlık ele geçirmek için yapılan mücadele ve bölgesel klanlar ve yabancı ülkelerin güçleri ile yapılan stratejik müttefiklik yoluyla Johor Sultanlığı Malaya adası ile Endonezya adaları arasındaki boğaz etrafında egemenliğini ve ekonomik ve politik üstünlüğünü koruyabilmiştir. Özellikle kuzey Sumatra'da buluna Açe Sultanlığı, Portekizlilerin idare merkezi olan Malaka şehrine ve sonra da adalarda egemenlik kuran Hollandalılar'la yapılan rekabet ve stratejik dostluklar yapılmıştır. Sonunda 1641'de Hollandalıların desteği ile Portekizlileri Malaka limanlarından atmayı başarmıştır. 1660'lı yıllara doğru Johor Sultanlığı, Hollandalılarla birlikte, Güneydoğu Asya ticaretinde en büyük rol oynayan devlet olmuştur. Fakat 17.yüzyıl sonlarında ve 18. yüzyılda Sultanlık için yapılan iç mücadeleler dolayısıyla Johor Sultanlığı zayıflamaya ve parçalanmaya başlamıştır.
18. yuzyilda Sulawesi'de bulunan Bugiler ve Sumatra'da bulunan Minangkabauler Johor-Riau Sultanlığı idaresinde önemli rol oynamaya başlamışlardır. 19.yüzyıl başlarında ise rekabet Sulawesi adalarından Bugiler ile Malay Yarımadasındaki Malaylar olmaya başladı. 1819'da bu rekabet sonucunda Johor-Riau Sultanlığı bölündü. Malay yarımadasında Johor Sultanlığı'nı Temengong Abu Bakar eline geçirdi ve adalardaki arazilerde Bugiler kontrolü altında Riau-Linga Sultanlığı kuruldu.
19. yüzyılda Güneydoğu Asya'da Britanya İmparatorluğu egemen olmaya başlamışlardı ve Singapur'da koloni kurup ve burada üstlenmişlerdi. 1855'da Johor Sultanı Ali ile Singapur'daki Britanyalılar arasında yapılan bir antlaşma ile Johor Sultanlığı'nın en önemli kısmının resmen Britanyalılar idaresine geçtiği kabul edildi ve 1877'de de devletin Muar şehri ve Keasng'da kalan kısmı Britanya'ya bağlandı. Bu zaman Sultan olan Temenggong Abu Bakar Britanya himayesi altına girdiğini ifade etmek için Britanya Kraliçesi olan Kraliçe Viktorya tarafından "Seri Maharaja Johor" unvanı kendine bahşedilmiştir. 1886'da ise resmen "Johor Sultanı" olarak kabul edilmiş ve taç giydirilmiştir. Temenggong Ibrahim önce güney Johor'da Bandar Tanjung Puteri'de sonradan Johor'un başkenti olan Johor Bahru şehrini kurmuştur. Johor Sultanı Abu Bakr (1864-1895) ise idari reforma girerek devletini de bir yeni anayasa hazırlamış ve Britanyalılar stilinde bir modern devlet idaresi sistemi kurmuştur. Aynı sultan devletinde Sultan ikamet merkezi olan "Jahor Bahru"'da "Istana Beşar" adlı bir saray yaptırmıştır.
19.yüzyılda dünyada artan siyah biber talebini karşılamak için Johor Sultanlığı ülkesinde yeni tarım alanları açılıp işletilmesi gerekmiştir. Bu talebi karşılamak için ucuz işçi getirilmesi düşünülmüş ve Çin'den "Kangchu" sitemi denen taşeronlar idaresinde gruplar halinde geçici iççiler getirilmeye başlanmıştır. Bu sistem ilk defa 1844'te uygulanmıştır ama çok geçmeden Çinli işçiler "geçici" olmaktan çıkmış ve taşeron işçi grupları olan "Kangchu" sistemi bozulmuş ve Johor'un önemli tarım alanlarına büyük sayıda Çinliler yerleşmişlerdir. 19.yüzyılın sonlarına doğru da Johor Sultanlığı'nda bir demir yolu ağı sistemi kurulmuş ve tarım maddeleri üretimi bu ulaşım sistemine göre geliştirilmiştir. 1909'dan itibaren ise Malay Yarımadası ve Johor Sultanlığı arazilerinde büyük Kauçuk ağaçları plantasyonları kurma tarımına geçilmiştir.[3]
Sultan Abu Bakar'ın yerine Johor Sultanı olan Sultan İbrahim döneminde ise Britanya İmparatorluğu himayesi daha da ciddileşmiştir ve 1904'te Johor Sultanlığı gayet yaygın iktidar ve idare güçleri olan "Britanya Danışmanı" adlı Britanyalı kolonici idareciyi kabul etmesi gerekmiştir. II. Dünya Savaşı başlamasına kadar Johor Sultanlığı büyük bir Kauçuk üreticisi olarak gelişmiştir. Bu arada büyük palmiye yağı plantasyonları da geliştirilmiş ve Jahore Sultanlığı en çok büyük palmiye yağı üreticisi ve ihracatçısı olmuştur.
II. Dünya Savaşı'na 1941 sonunda savaşa giren Japonya Britanya'nın Güneydoğu Asya sömürgelerine karşı taarruza geçmişti. 1942'de karadan Malay Yarımadasına çıkan Japon orduları koloni başkenti Kuala Lumpur'u ellerine geçirmişler ve Johor Sultanlığı'da işgal edilmiştir. Büyük Britanya ve müttefiklerini Singapur'da son direnmesine Japon orduları taarruzuna Japon komutanı General Yamashita Tomoyuki Jahore başkenti Johor Bahru'da bulunan karargahından komuta etmiştir. 15 şubat 1942'de Singapur düşünce Japonların eline 130,000 Britanyalı, Hint, Avustralyalı ve Hollandalı asker esir alarak geçmiştir.
Bu savaş sona ermesinden sonra bir Birleşik Malaya devleti kurma planı çoğu Johor'lu olan Malay siyasetçileri tarafından tarafından çıkartılmıştır. 11 Mayıs 1946'da bunu başarmak için Johore'li Malaylar Dato Onn Jafer liderliği altında "UMNO" adli bir parti kurdular. Bu partinin büyük rol oynadığı bir Malay siyasetçiler grubu "Barisan Nasional Koalisyonu" vasitasıyla 1948'de Britanya himayesinde bir "Malaya Federasyonu" kurulumasında önemli rol oynamışlardır ve Johor Sultanlığı bu Malaya Federasyonu'na katılmıştır. Buna karşılık çoğu 19. yüzyılda Johor ve Perak'a gelip yerleşmiş olan Çinliler arasında bir komünist Malaya isyanı çıkmış ve ortaya çıkan gerilla isyanını bastırmak Britanyalılar için büyük zorluklar yaratmıştır. 1955'te Britanyalılar bu isyanı bastırmaya yüz tutunca Malaya Federasyonu asilere af ilan etmiştir. 1957'de Malaya Federasyonu Britanya'dan bağımsızlığını kazanmıştır.
Johor Malaya Birliği planı raydan Malay muhalefetini doğurdu. Malay Dato 'Onn Cafer liderliğinde Birleşik Malay Ulusal Örgütü UMNO Johor 11 Mayıs 1946'da kuruldu. 1948 yılında Johor Malaya Federasyonuna katıldı. 1957 yılında Bağımsızlık kazandı.
14.yüzyılda kurulana Johor Sultanlığı vaktiyle tüm Malay Yarımadası ve çevresindeki ufak adalara hakim olmuş, Singapur limanını da idare etmiş, XIX. Yüzyılda Osmanlı Devleti ile diplomatik ilişkiler kurmuştur.
Devlet yüzölçümü 19,210 km² olup[4] Devlet nüfusu (2010 sayımına göre) 3.348.283 kişidir.
Ayrıca bakınız
değiştirKaynakça
değiştir- ^ "Laporan Taburan Penduduk dan Ciri-ciri Asas Demografi 2010" (PDF). Jabatan Perangkaan Malaysia. s. iv. 22 Mayıs 2014 tarihinde kaynağından arşivlendi (PDF). Erişim tarihi: 29 Temmuz 2011.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 29 Ağustos 2011 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 14 Kasım 2012.
- ^ Ancient temple steeped in history, Peggy Loh, JohorBuzz, New Straits Times
- ^ "Laporan Kiraan Permulaan 2010". Jabatan Perangkaan Malaysia. s. 27. 13 Mart 2012 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 24 Ocak 2011.
Dış bağlantılar
değiştir
- Johor Bas Bakani Ofisi resmi websitesi[ölü/kırık bağlantı]
- Johor Bas Bakami Ofisi Medya ve Iletisim Birimi (MedKom)
- Johor Turizm ofisi
- Johor gezi rehberi
- Johor cemiyet websitesi 3 Haziran 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
- Johor Imparatorlugu Tariki 21 Ocak 2013 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.