Jules Massenet
Jules (Émile Frédéric) Massenet (d. 12 Mayıs 1842, Montaud, Saint-Étienne, Fransa - ö. 13 Ağustos 1912, Paris), özellikle opera eserleri hazırlayıcısı olarak tanınan, bir Fransız besteci ve müzik hocasıdır.
Jules Massenet | |
|---|---|
 Jules Massenet | |
| Doğum | 12 Mayıs, 1842 Montaud (Saint-Étienne), Fransa |
| Ölüm | 13 Ağustos 1912 Paris |
| Meslek | Müzisyen, Besteci, Müzik hocası |
| İmza | |
 | |
Besteleri 19. yüzyıl sonlarında ve 20. yüzyıl başlarında çok popüler olarak sahnelenmiştir. Zamanının en iyi melodi besteleyen müzisyeni olarak bilinmektedir. Fakat ölümünden sonra hemen hemen ismi unutulmuştur. "Manon" ve "Werther" adlı operalarının ender olarak sahnelenmesi dışında eserleri uzun zaman hiç yazmamıştı. 1970'li yıllar ortasından itibaren Thais ve Esclarmonde operalarını düzenlemesiyle birlikte yeniden ilgi çekmeye başlamıştır.
Yaşamı
değiştir
Massenet, Fransa'nın şimdi Saint-Étienne şehrinin bir varoşu olan ve zamanında şehre yakın bir köy olan "Montaud" doğdu. Altı yaşına geldiğinde babasının fena sağlık durumu dolayısıyla aile Paris'e taşındı. Orada ailenin geçimini temin için üvey annesi özel piyano dersleri vermeye başladı. Messent'de üvey annesinden dersler alıp 11 yaşında iken Paris Konsevatuvarı'nda müzik eğitimine başladı. Ailesi Paris'ten ayrılmakla beraber Messanet yakın bir akrabasının evinde yaşayarak müzik eğitimine Paris'te devam etti. Bu müzik eğitimi sırasında kendi geçimin temin etmek için boş zamanlarında 6 yıl boyunca "Theatre Lyrique"de timpani çalıgıcılığı; diğer tiyatrolarda çeşitli perküsyon çalgıcılığı ve "Cafe de Belleville"'de piyanistlik yaptı.
Önceleri konservatuvarda kendini gösterememişti; hocaları onun bir besteci olarak ün yapacağını hiç beklemiyorlardı. Ama 1852'de Roma'da "Grand Prix de Roma" yarışmasında David Rizzio adlı kantata bestesi ile birinciliği kazandı. Bundan sonra eğitimine üç yıl Roma'da devam etti. Orada Franz Liszt ile tanıştı. Massenet'in sonradan evlendiği eşinin annesine Massenet'yi kızına piyano öğretmek için Liszt tavsiye etmişti .
İlk operası bir perdelik La grand' tante, 1867de Paris'te "Opera Comique"de yapımlandı. Massenet Fransa-Prusya Savaşı'nda askerlik yapması dolayısıyla bestecilik kariyerinden uzaklaşmıştı. Ama 1871den sonra tekrar sanatına geri dönebildi. Onun müzikseverler ve müzikçilerin çok ilgisini çeken ilk önemli eseri 1873de Marie-Magdeleineadlı dramatik oratoryo oldu. Bu eser birçok müzikci (örneğin Charles Gounod, Pyotr Çaykovski, "Vincent d'Indy") tarafından övüldü. Massenet'nin ilk patronları kendisine tiyatro sosyetesinin kapılarını açan besteci Ambroise Thomas ile Paris'in medya ve sosyal çevrelerine girmesini sağlayan kitap yayımcısı "George Hartmann" oldu.
1878de "Paris Konservatuvarı"nda kompozisyon hocalığına başladı ve uzun süre kaldığı bu görevde birçok tanınmış müzisyen (örneğin Gustave Charpentier, Reynaldo Hahn, Georges Enesco, Charles Koechlin) yetiştirdi. Genellikle opera besteciliği ile ün salıp, en başarılı eserleri Manon (1884), Werther (1892) ve Thaïs (1894) olmuştur. Operaseverlerin dikkatini çeken onun son dönem operaları arasında Le jongleur de Notre-Dame (1902) ve Don Quichotte (1910) bulunmaktadır.
Fransa devleti tarafından 1876da Légion d'honneur nişanı ile onurlandırıldı ve 1899'da bu nişanın "Grand-Officier (Büyük-Subay)" sınıfına kabul edildi. 1878de ise daha 36 yaşında iken o zamana kadar en genç olarak "Académie des Beaux-Arts" üyesi seçildi.
Operalar yanında Massenet baleler, konser süitleri, oratoryolar, kantatalar ve 200 kadar şarkı da bestelemiştir. Bestelediği enstrümantal parçalardan bazıları çok popüler olarak geniş bir dinleyici çevresi buldu ve bunlar hala da klasik batı müziği konserlerinde bulunmakdırlar. Bunlar arasında Thais'te operası içindeki "Mediatation" adlı bir keman solo parçası; "La Cid" operasında bulunan "Arogonaise" parçası ve "Les Erinnyas" konser müziği eserinde bir viyolonsel ve orkestra parçası olan "Elegie" adlı eserleri pek ünlüdür. Bu parçalar piyano öğrencilerinin derslerinde öğrendikleri parçalar olmuştur.
Massenet 70 yaşında iken kanser hastalığı dolayısıyla Paris'te 12 Ağustos 1912'da hayatına gözlerini yumdu.
Çok verimli bir besteci olan Massenet çok disiplinli bir çalışma uygulamıştır. Her gün çalışmalarını gayet metodik olarak yapıp sabah erkenden (bazen sabah saat 4 kalkarak) akşama kadar devamlı çalışırdı. Birçok diğer bestecilerin yaptığı gibi bestesinin hazırlamasını "piyano önünde" yapmıyordu ve her yeni nota aklından hayalinden geçer geçmez notaya alınmakta idi. Bu özel yeteneği onun eserlerinin orkestrasyonlarında büyük destek sağlamış ve en tiz sesli pasajlarda bile eserin sözlerinin açık seçik olmasına yol açmıştır. Yine diğer bestecilerden farklı olarak Massenet eserlerini elbiseli son provalarında ve prömiyerlerinda hazır bulunmamakla isim yapmıştır. Eserlerinin prömiyerinde seyircinin eseri çok sevip beğenildiğini her zaman ona başkaları müjdelemiştir.
Eserleri
değiştirOperalar
değiştir| Tarih | İsim | Perde sayısı | Prömiyer | Libretto |
| 1865 | Esmerelda | Yapımlanmadı | Kaynak:Victor Hugo, "Notre-Dame de Paris" | |
| 1865 | Noureddin | Yapımlanmadı | ||
| 1865 | Valéria | Yapımlanmadı | ||
| 1866 | La Coupe du roi de Thulé | 3 | Yapımlanmadı | Édouard Blau ve Louis Gallet |
| 1866 | La Grand' Tante | 1 | 3 Nisan 1867, Paris, Opéra Comique | Jules Adenis ve Charles Granvallet |
| 1867-1868 | Le Florentin | Yapımlanmadı | Jules-Henri Vernoy de Saint-Georges | |
| 1869 | Manfred | Yapımlanmadı | Jules Ruelle, Kaynak:George Gordon Byron | |
| 1870 | Méduse | 3 | Yapımlanmadı | Michel Carré |
| 1871-1877 | Le Roi de Lahore | 5 | 27 Nisan 1877, Paris, Opéra | Louis Gallet |
| 1872 rev.1888 | Don César de Bazan | 3 | 30 Kasim 1872, Paris, Opéra Comique; Rev.versiyon: 20 Ocak 1888, Genevre | Adolphe Philippe d'Enner, Philippe François Pinel Dumanoir ve Jules Chantepie Kaynak:Victor Hugo, "Ruy Blas" |
| 1875 | Les Templiers | Yapımlanmadı | ||
| 1876 | Bérangère et Anatole | 1 | Subat 1876, Paris, Cerce de l'Union artistique | Henri Meilhac ve Paul Poirson |
| 1879-1881 rev.1884 | Hérodiade; rev. ver.: Erodiade | 3; rev.ver.: 4 | 19 Aralik 1881, Bruksel, Koninklijke Muntschouwburg; rev.ver.: 1 Subat 1884, Paris, Théâtre Italienne | Paul Milliet ve Henri Grémont, Kaynak:Gustave Flaubert, Trois Contes hikâyelerinden Nr. 3, "Hérodias |
| 1880 | Robert de France | Yapımlanmadı | ||
| 1881 | Les Girondins | Yapımlanmadı | ||
| 1881-1884 | Manon | 5 | 19 Ocak 1884, Paris, Opera Comique | Henri Meilhac ve Philippe Gille, Kaynak:Antoine-François Prévost d'Exiles, "L'histoire du chevalier Des Grieux et de Manon Lescaut" |
| 1882-1883 | Montalte ou Sixte-quint | 3 | Yapımlanmadı | |
| 1883-1885 | Le Cid | 4 | 30 Kasim 1885, Paris, Opera Garnier | Adolphe Philippe d'Ennery, Louis Gallet ve Édouard Blau, Kaynak:Pierre Corneille |
| 1885-1892 | Werther | 4 | 16 Subat 1892, Viyana, Hofopera | Édouard Blau, Paul Milliet ve Georges Hartmann, Kaynak:Johann Wolfgang von Goethe, "Die Leiden des jungen Werthers" |
| 1887-1889 | Esclarmonde | 4 | 15 Mayis 1889, Paris, Opera Comique | Alfred Blau ve Louis-Ferdinand de Gramont |
| 1888-1891 | Le Mage | 5 | 16 Mart 1891, Paris, Opera Garnier | Jean Richepin |
| 1891-1910 | Amadis | 4 | 1 Nisan 1922, Monte-Carlo, Opera | Arsène-Jules Arnaude) |
| 1892-1894 | Thaïs | 3 | 16 Mart 1894, Paris, Opera Rev.ver.: 13 Nisan 1898, Paris, Opera Comique | Louis Gallet, Kaynak:Anatole France. "Thais" |
| 1893-1894 | La Navarraise | 2 | 20 Haziran 1894, Londra, Covent Garden | Jules Claretie ve Henri Cain, Kaynak: Claretie,"La Cigarette" |
| 1893-1894 | Le Portrait de Manon | 1 | 8 Mayis 1894, Paris, Opera Comique | Georges Boyer |
| 1893 | Kassya; Son Leo Delibes oparasınin orkestrasonu ve bitirilmesi | 24 Mart 1893, Paris, Opera Comique | ||
| 1895-1897 | Sapho | 5 | 27 Kasim 1897, Paris, Opera Comique; rev. ver: 22 Ocak 1909, Paris, Opera Comique | Henri Cain ve Arthur Bernède], Kaynak:Alphonse Daudet |
| 1895-1897 | Cendrillon | 4 aktes | 24 mei 1899, Paris, Opera Comique | Henri Cain, Kaynak: Charles Perrault, "Cendrillon ou La Petite Pantoufle" |
| 1898-1901 | Grisélidis | 3 | 20 Kasim 1901, Parijs, Opéra Comique | Armand Silvestre ve Eugène Morand |
| 1899 | La Fille de Jephté | Yapımlanmadı | ||
| 1900-1902 | Le Jongleur de Notre-Dame | 3 | 18 Subat 1902, Monte Carlo, Opera | Maurice Léna, Kaynak: Anatole France, "L'Etui de nacre" |
| 1902-1905 | Chérubin | 3 | 14 Subat 1905, Monte Carlo, Opera | François de Croisset ve Henri Cain |
| 1903 | Marie-Magdeleine; Ayni isimli oratoryosunun revizyonu | 9 Subat 1903, Nice, Opera | ||
| 1905-1906 | Ariane | 5 | 31 Ekim 1906, Paris, Opera; 23 Kasim 1907, Bruksel ; 19 Aralik 1907, Torino | Catulle Mendès |
| 1905-1907 | Thérèse | 2 aktes | 7 februari 1907, Monte Carlo, Opéra | Jules Claretie |
| 1907-1909 | Bacchus | 4 | 5 Mayis 1909, Paris, Opera | Catulle Mendès |
| 1908-1910 | Don Quichotte | 5 | 19 Subat 1910, Monte Carlo, Opera | Henri Cain, Kaynak: Jacques Le Lorrain, "Le Chevalier de la longue figure" |
| 1910-1912 | Roma | 5 | 17 Subat 1912, Monte Carlo, Opera | Henri Cain, Kaynak: A. Parodi, "Roma vaincue" |
| 1910-1912 | Panurge | 3 | 25 Nisan 1913, Paris, Théâtre de la Gaîté | L. Coybal ve Georges Spitzmüller Kaynak: François Rabelais, "Gargantua ve Pantagruel" |
| 1911-1912 | Cléopâtre | 4 | 23 Subat 1914, Monte Carlo, Opera | Louis Payen |
Operetler
değiştir| Tarih | İsim | Perde sayısı | Prömiyer | Libretto |
| L'Ecureuil du déshonneur | Yapımlanmadı | |||
| 1859 | Les deux boursiers | Yapımlanmadı | ||
| 1873 | L'Adorable Bel'-Boul | 1 | 17 Nisan 1873, Paris, Cercle des Mirlitons | Louis Gallet |
Baleler
değiştir| Tarih | İsim | Perde sayısı | Prömiyer | Libretto | Koreografi |
| 1892 | Le Carillon | 21 Subat 1892, Viyana, Staatsopera | Ernest van Dyck ve C. de Rodaz | ||
| 1904 | La Cigale | 4 Subat 1904, Paris, Opéra Comique | Henri Cain | ||
| 1908 | Espada | 13 Subat 1908, Monte-Carlo | R. Maugars |
Oratoryolar ve kantatalar
değiştir- 1863 - David Rizzio
- 1873 - Marie-Magdeleine
- 1875 - Ève
- 1877 - Narcisse
- 1880 - La Vierge
- 1886 - Biblis
- 1900 - La Terre Promise
Orkestra için besteler
değiştir- 1867 - Première suite d'orchestre
- 1870 - Scènes hongroises
- 1874 - Scènes pittoresques
- 1875 - Scènes dramatiques
- 1876 - Scènes napolitaines
- 1881 - Scènes de féerie
- 1882 - Scènes alsaciennes
- 1897 - Fantaisie pour violoncelle et orchestre
- 1903 Concerto pour piano et orchestre
- Ouverture de concert
- Racine'in Phèdre oyunu icin uvertur
- Sarabande espagnole
Müziksel
değiştir- Les érinnyes (unlu Élégie parcasini ihtiva eder) - 1873
- Un drame sous Philippe II - 1875
- La vie de bohème - 1876
- L'Hetman - 1877
- Notre-Dame de Paris - 1879
- Michel Strogoff - 1880
- Nana-Sahin - 1883
- Théodora - 1884
- Le crocodile - 1900
- Phèdre - 1900
- Le grillon du foyer - 1904
- Le manteau du roi - 1907
- Perce-Beige et les sept gnomes - 1909
- Jérusalem - 1914
Vokal müzik
değiştir- Suite théâtrale şarkıcı, koro ve orkestra için (1914) - ölümünden sonra
- Suite parnassienne şarkıcı, koro ve orkestra için - edisyondan geçmemiş
Dinsel muzik
değiştir- Messe de Requiem solo sesler, koro, org, viyolonsel ve kontrabas için
- Ave Maria Stella, iki sesli motet viyolonsel eşliğinde (1886)
- Panis angelicus solo ses ve üçlü ses için org eşliğinde (1910)
Oda müziği
değiştir- Quatuor pour cordes
- Dichetto pour quatuor telli sazlar, kontrabas, flut, hautbois, klarnet, fagot ve kor-angle (1872)
- Pièces pour petit orchestre (1901)
Medya
değiştir- Massenet, "Manon" oparası II. Perdesi'nde Enrico Caruso ve Geraldine Farrar "Manon! Avez-Vous Peur...On L'appelle Manon" ikilisi. (1912):
- Masenet, "El Cid" oparasında Enrico Caruso "O Souverain, O Juge, O Pere!" aryasi (1916):
Dipnotlar
değiştirAyrıca bakınız
değiştirDış kaynaklar
değiştir
- IMSLP Wiki sitesi parasiz "Massenet,_Jules " partisyon notalari 21 Haziran 2010 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. (İngilizce) (Erişme: 7.6.2010)