Kızıl kurt
Kızıl kurt (Canis rufus, hatalı adlandırılması ile Canis niger), köpekgiller (Canidae) familyasından Kuzey Amerika'da yaygın olan bir Canis türü. Bayağı kurt ile çok yakın akrabadır.
| Kızıl kurt[1] | |||||||||||||||||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
.jpg) | |||||||||||||||||||||
| Korunma durumu | |||||||||||||||||||||
 Kritik tehlikede (IUCN 3.1)[3] | |||||||||||||||||||||
 Tehlikede (ESA)[4] | |||||||||||||||||||||
Biyolojik sınıflandırma  | |||||||||||||||||||||
| |||||||||||||||||||||
| Üçlü adlandırma | |||||||||||||||||||||
| Canis lupus rufus | |||||||||||||||||||||
 | |||||||||||||||||||||
| Dağılımı | |||||||||||||||||||||
| Sinonimler | |||||||||||||||||||||
Özellikleri
değiştirKuzey Amerika'da bayağı kurdu bu kurttan daha iyi ayırt edebilmek için bayağı kurda "Gray Wolf" (Boz kurt) denir. Kızıl kurt ondan daha küçüktür. Uzunluk 80 cm (+ 35 cm kuyruk), ayakta dururken 75 cm boy ve 25 kg ağırlık ortalama ölçüleridir. Erkekler dişilerden %10 civarında daha büyük olurlar.
Aynı gri kurtların hep gri renk olmadığı gibi kızıl kurtlar da hep kızıl renk olmazlar. Çoğunlukla tarçın kırmızısı renklileri görülür ama bej-gri ve siyahımsı renklilerine de rastlanılır. Bu demektir ki; sırf renge bakılarak kızıl ve gri kurdu birbirinden ayırt etmek güvenilir bir ipucu değildir. Bu yüzden kızıl kurdun çok daha zarif olan vücut yapısına dikkat etmek gerek. Ayrıca kızıl kurdun ağzı daha ince ve kulakları biraz daha büyük olur.
Yayılımı ve yaşam alanı
değiştirKızıl kurt eskiden ABD'nin tüm Güneydoğusunda yaygındı. Aşırı avlama sonucu 1980 yılına kadar neredeyse tamamen ortadan kaybolmuş ve sadece Teksas ve Louisiana eyaletlerinde az miktarda kalmıştı. Günümüzde artık tekrar yayılması için çaba gösterilmektedir.
Aşırı avlanmanın diğer bir neticesi olarak kızıl kurtlar yaşam alanlarını değiştirip insanların ulaşamadığı bataklıklarda ve insanların uğramadığı dağlık bölgelerde yaşamaya başlamışlardır. Eskiden daha çok ormanlarda ve kırlarda rastlanırdı.
Yaşam şekli
değiştirKızıl kurt, bayağı kurttan daha küçük olduğu için avladığı hayvanlarda daha küçüktür. En çok rakunlar, tavşanlar ve kemiriciler ile beslenir. Geyik gibi büyük hayvanlara ancak hasta ya da yaralı oldukları zaman saldırmaya cesaret eder. Ayrıca leş ile de beslenir.
Geceleri sürü halinde ava çıkarlar. Sürünün başı bir alfa çiftidir. Bu çiftin dışında sürünün hiçbir üyesi yavru yapmaz. Bir gebelikte 3-12 adet yavru dünyaya gelir. Kızıl kurdun ulumasıda bayağı kurtta olduğundan farklıdır. Uluması daha sessizdir.
Sınıflandırılması hakkında tartışmalar
değiştirKızıl kurdun gerçekten ayrı bir tür olup olmadığı hakkında farklı fikirler vardır. Uzun süre kurdun bir alt türü olarak sınıflandırılmıştır. 1968 yılında ilk kez bir zoolojik kitapta (J.L. Paradiso, "Canids recently collected in east Texas, with comments on the taxonomy of the red wolf") ayrı bir tür olarak tarif edilmiş ve bu fikir birçok diğer bilimciler tarafından doğru bulunmuştur.
1991 yılında yapılan genetik araştırmalar ama kızıl kurdun hem bayağı kurttan hem de kır kurdundan gen özellikleri taşıdığı ortaya çıkarmıştır. Bu yüzden bazı bilimciler kızıl kurdun, kurt ile kır kurdu karışımından oluşmuş bir melez olduğunu savunmaya başlamışlardır.
Diğer bir teze göre kızıl kurtlar, sayıları çok azaldığı ve bu yüzden uygun bir eş bulamadıkları için, kurt ve kır kurtları ile çiftleşmek zorunda kalmışlar ve bu yüzden bu türlerin genlerini taşımaya başlamışlardır.
Kaynakça
değiştir- ^ Nowak, Ronald M. (2002). "The Original Status of Wolves in Eastern North America". Southeastern Naturalist. 1 (2): 95-130. doi:10.1656/1528-7092(2002)001[0095:TOSOWI]2.0.CO;2.
- ^ Audubon, J.; Bachman J. (1851). The Vivaparous Quadrupeds of North America. 2. New York, NY: New York, V.G. Audubon. s. 240.
- ^ Phillips, M. (2018). "Canis rufus". The IUCN Red List of Threatened Species: e.T3747A119741683. doi:10.2305/IUCN.UK.2018-2.RLTS.T3747A119741683.en. 9 Ağustos 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 15 Ağustos 2019.
- ^ "Arşivlenmiş kopya". 6 Ağustos 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 21 Ocak 2021.
- ^ a b c Goldman, E. A. (1937). "The wolves of North America". Journal of Mammalogy. 18 (1): 37-45. doi:10.2307/1374306. JSTOR 1374306.
Dış bağlantılar
değiştirBu şablon nesli tükenmiş türleri içermemektedir.
| İri kulaklı tilki | İri kulaklı tilki (O. megalotis) |
|---|---|
| Urocyon | Boz tilki (U. cinereoargenteus) • Ada boz tilkisi (U. littoralis) |
| Vulpes | Kızıl tilki (V. vulpes) • Bengal tilkisi (V. bengalensis) • Afgan tilkisi (V. cana) • Güney Afrika tilkisi (V. chama) • Karsak (V. corsac) • Tibet tilkisi (V. ferrilata) • Kutup tilkisi (V. lagopus) • Cüce tilki (V. macrotis) • Soluk tilki (V. pallida) • Kum tilkisi (V. rueppelli) • Ova tilkisi (V. velox) • Çöl tilkisi (V. zerda) |
| Kısa kulaklı tilki | Kısa kulaklı tilki (A. microtis) |
|---|---|
| Canis | Kurt (C. lupus) • Kızıl kurt (C. rufus) • Kır kurdu (C. latrans) • Altın çakal (C. aureus) • Kara sırtlı çakal (C. mesomelas) • Çizgili çakal (C. adustus) • Habeş kurdu (C. simensis) |
| Yengeç yiyen tilki | Yengeç yiyen tilki (C. thous) |
| Yeleli kurt | Yeleli kurt (C. brachyurus) |
| Asya yaban köpeği | Asya yaban köpeği (C. alpinus) |
| Falkland tilkisi | Falkland tilkisi (D. australis) |
| Afrika yaban köpeği | Afrika yaban köpeği (L. pictus) |
| Rakun köpeği | Rakun köpeği (N. procyonoides) |
| Pseudalopex | And tilkisi (P. culpaeus) • Arjantin gri tilkisi (P. griseus) • Darwin tilkisi (P. fulvipes) • Pampa tilkisi (P. gymnocercus) • Peru çöl tilkisi (P. sechurae) • Brezilya dövüş tilkisi (P. vetulus) |
| Çalı köpeği | Çalı köpeği (S. venaticus) |