Kaşgari Murtaza Efendi Cami
Kaşgari Murtaza Efendi Cami, Eyüpsultan, semtindedir. 18. Yüzyıla aittir. Mescid banisinin adına nisbetle “Murteza Efendi Cami”, burada vaktiyle bulunan tekkenin ilk şeyhinin Kaşgarlı olması sebebiyle “Kâşgarî Cami” olarak da adlandırılır. Eyüp Sultan'dan Pierre Loti Kahvesi'ne giden İdrisköşkü Caddesi ile Hüsamefendi Sokağı arasındadır. Her iki yola açılan avlu kapıları vardır.[1] Mescit ve Tekkenin yapımına Türkistan kökenli Yekçeşm Ahmed Murtezâ Efendi tarafından 1744 tarihinde başlanmış ve bir senede bitirilmiştir.[2] Bâni Murteza Efendi 1747'de ölmüştür. Mezarı, eşiyle birlikte cami önünde bulunan hazirededir. Cami ve müştemilatı ahşap malzemeden olup minaresi kesme taştan yapılmıştır. Cami yanında mermer, kitâbesiz, çıkrıklı bir kuyu mevcuttur. Burada bulunan tekkenin ilk şeyhi, haziresinde oğlu Ubeydullah ile birlikte medfun olan Türkistanlı Abdullah Nidayi'dir. Abdullah Nidayi Efendi'nin “Risale-i Hakkıyye” isimli bir çalışması vardır. Çalışma Dr. Güller Nuhoğlu tarafından incelenerek “Abdullah Nidâî-yi Kâşgâri “ ismi ile kitap haline getirilmiştir.[3] Tekkenin son şeyhi, Necip Fazıl Kısakürek'in de şeyhi olan Abdülhakîm Arvâsî ’dir. Caminin hemen yanında türbesi olan İsa Geylani'nin ise Abdülkâdir Geylânî’nin torunlarından olduğu bazı kaynaklarda dile getirilir. 2014 yılında restorasyona tabi tutulan cami 2018 yılında ibadete açılmıştır.[4] Kâşgâri Murteza Efendi Cami haziresinde Cemal Paşa (Öl. H.1297 M.1880) ve Ahmet Bican Paşa gibi devrin önemli devlet adamlarının mezarları da vardır.[5] Yapı topluluğu hakkında, Dr. Nuran Çetin tarafından, "Gönül Sultanlarının Ağırlandığı Tekke Kaşgari Dergahı" isimli bir kitap yazılmış ve 2018 yılında Eyüp sultan Belediyesi tarafından yayımlanmıştır.[6]
 | |
 | |
| Temel bilgiler | |
|---|---|
| Konum | Türkiye  İstanbul Eyüpsultan |
| Koordinatlar | 41°03′07″K 28°55′55″D / 41.05194°K 28.93194°D |
| İnanç | İslam |
| Açılış | 1745 |
| Durum | Etkin |
| Mimari | |
| Mimari tür | Cami |
| Mimari biçim | Osmanlı |
| İnşaat başlangıcı | 1744 |
| Tamamlanma | 1745 |
Galeri
değiştir-
Kaşgari Murteza Efendi Cami yanında İsa Geylani Türbesi. Eyüp... -
Kaşgari Dergahı Giriş Kapısı Yazısı
Kaynakça
değiştir- ^ Murtaza Efendi Mescidi (Kaşgari Mescidi) 3 Kasım 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. eyup.istanbul. Erişim Tarihi: 02.11.2016
- ^ Bir tekkemiz olaydı, ışıkları yanaydı. 4 Kasım 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. dunyabizim.com. Erişim Tarihi: 02.11.2016
- ^ Nuhoğlu, Güller: Abdullah Nidaî-yi Kâşgârî ve Hakkıyye risâlesi. 30 Eylül 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. worldcat.org. Erişim Tarihi: 02.11.2016
- ^ 273 YAŞINDAKİ KAŞGÂRÎ CAMİİ’NİN RESTORASYONU TAMAMLANDI. 25 Şubat 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. www.ibb.istanbul. Erişim Tarihi: 25.02.2020.
- ^ Kimler geçti Kâşgâri Tekkesinden. 4 Kasım 2016 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. haberkultur.net. Erişim Tarihi: 03.11.2016
- ^ Gönül Sultanlarının Ağırlandığı Tekke Kaşgari Dergahı kitabı tanıtıldı 28 Ocak 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi., www.arkeolojikhaber.com. Erişim Tarihi: 18.03.2020.