Kayropraktik

Kayropraktik^[1] veya kiropraktik^[2] (Yunanca: chiro- χειρο- "el-" + praktikós πρακτικός "ile yapılan"), sinir sistemini düzenlemek amacıyla omurga, kemik ve kaslara müdahale etmeyi kapsayan alternatif tıp yöntemidir. Genel hedef omurgada var olduğu düşünülen oynamaları ortadan kaldırmaktır.^[3] Kiropraktik genellikle sözdebilim olarak sınıflandırılmaktadır.^[4]

Kiropraktik 1895'te D.D. Palmer tarafından geliştirilmiştir ve şu anda da 100'den fazla ülkede uygulanmaktadır. Bazı kiropraktik uygulayıcıları hareketlerle ve eklemi normal hareket aralığından ileri hafifçe zorlamakla tedavi ederken diğer bazıları da kuvvet uygulamadan hafif dokunuşları tercih edebilmektedir.

Tarih

D.D. Palmer ilk kiropraktik uygulamayı sağır bir kapıcı olan Harvey Lillard üzerinde uygulamış ve sonuçta kapıcının işitme kaybı sona ermişti. Palmer'ın arkadaşı olan Samuel Weed Palmer'ın metoduna Kiropraktik ismini veren kişi olmuştur. D.D. Palmer yöntemini 1896'da öğretmeye başlamıştır. Iowa Davenport'ta açtığı okulu şu an Palmer School of Chiropractic olarak bilinmektedir.

Bilimsellik

Kiropraktik uygulamamının bilimselliği konusu tartışmalıdır. Bazı veriler kiropraktikin yararları olduğunu gösterirken bazı veriler de iddia edildiği kadar etkili olmadığını göstermektedir. Bilim çevrelerinden kiropraktikorların (kiropraktik yapan kişi) bu verileri çarpıttıkları, abarttıklarına yönelik eleştiriler gelmiştir. Tarihçi Joseph Keating Jr. 1997'de kiropraktiki "bilim, bilimkarşıtı ve sözdebilim" olarak tanımlamış ve "bilimsel veriler kiropraktik müdahale metodunu desteklemekle birlikte bilimin gerektirdiği şüpheci tavır kiropraktik eğitimde ve uygulamacılar arasında hakim değildir" demiştir.

Kaynakça

^ "Kayropraktik". scholar.google.com. Google Akademik. 11 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Şubat 2024.
^ "Kiropraktik". scholar.google.com. Google Akademik. Erişim tarihi: 1 Şubat 2024.
^ Nelson CF, Lawrence DJ, Triano JJ, Bronfort G, Perle SM, Metz RD, Hegetschweiler K, LaBrot T (2005). "Chiropractic as spine care: a model for the profession". Chiropractic & Osteopathy. 13 (1). s. 9. doi:10.1186/1746-1340-13-9. PMC 1185558 $2. PMID 16000175.
^
For an explanation regarding the description of Chiropractic as a pseudoscience, see:
- Singh, Simon; Ernst, Edzard (2008). "The Truth About Chiropractic Therapy". Trick or Treatment? Alternative Medicine on Trial. Londra: Bantam Press. ss. 148. ISBN 978-0-593-06129-9. OCLC 190777228.
- Novella, Steven (22 Mart 2017). "Cracking Down on Chiropractic Pseudoscience". sciencebasedmedicine.org (İngilizce). New England Skeptical Society. 19 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2019.
- Hansson, Sven Ove (1 Haziran 2017). "Science denial as a form of pseudoscience". Studies in History and Philosophy of Science Part A. Cilt 63. ss. 39-47. doi:10.1016/j.shpsa.2017.05.002. ISSN 0039-3681. 14 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Şubat 2020 – Elsevier Science Direct vasıtasıyla.
- Ernst, Edzard (1 Nisan 2009). "Complementary/alternative medicine: engulfed by postmodernism, anti-science and regressive thinking". The British Journal of General Practice. 59 (561). ss. 298-301. doi:10.3399/bjgp09X420482. ISSN 0960-1643. PMC 2662117 $2. PMID 19341568. 9 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Şubat 2020.
- Williams, William F. (2000). Encyclopedia of Pseudoscience: From Alien Abductions to Zone Therapy. Facts on File Inc. p. 51. 1-57958-207-9

Dış bağlantılar

The Chiropractic Resource Organization8 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Chiropractic History Archive1 Nisan 2019 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - Joseph C. Keating Jr, PhD
Chiropractic in the United States: Training, Practice, and Research (1997)12 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi.
Dynamic Chiropractic Online7 Ekim 2007 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - ChiroWeb, Chiropractic news source
National Directory of Chiropractic9 Ağustos 2020 tarihinde Wayback Machine sitesinde arşivlendi. - Listing of Chiropractors and information on education and the profession.
National Center for Complementary and Alternative Medicine - National Institute of Health - Manipulative and Body-Based Practices

[1] "Kayropraktik". scholar.google.com. Google Akademik. 11 Kasım 2020 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Şubat 2024.

[2] "Kiropraktik". scholar.google.com. Google Akademik. Erişim tarihi: 1 Şubat 2024.

[Nelson-3] Nelson CF, Lawrence DJ, Triano JJ, Bronfort G, Perle SM, Metz RD, Hegetschweiler K, LaBrot T (2005). "Chiropractic as spine care: a model for the profession". Chiropractic & Osteopathy. 13 (1). s. 9. doi:10.1186/1746-1340-13-9. PMC 1185558 $2. PMID 16000175.

[4] For an explanation regarding the description of Chiropractic as a pseudoscience, see:
Singh, Simon; Ernst, Edzard (2008). "The Truth About Chiropractic Therapy". Trick or Treatment? Alternative Medicine on Trial. Londra: Bantam Press. ss. 148. ISBN 978-0-593-06129-9. OCLC 190777228.

Novella, Steven (22 Mart 2017). "Cracking Down on Chiropractic Pseudoscience". sciencebasedmedicine.org (İngilizce). New England Skeptical Society. 19 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2019.

Hansson, Sven Ove (1 Haziran 2017). "Science denial as a form of pseudoscience". Studies in History and Philosophy of Science Part A. Cilt 63. ss. 39-47. doi:10.1016/j.shpsa.2017.05.002. ISSN 0039-3681. 14 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Şubat 2020 – Elsevier Science Direct vasıtasıyla.

Ernst, Edzard (1 Nisan 2009). "Complementary/alternative medicine: engulfed by postmodernism, anti-science and regressive thinking". The British Journal of General Practice. 59 (561). ss. 298-301. doi:10.3399/bjgp09X420482. ISSN 0960-1643. PMC 2662117 $2. PMID 19341568. 9 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Şubat 2020.

Williams, William F. (2000). Encyclopedia of Pseudoscience: From Alien Abductions to Zone Therapy. Facts on File Inc. p. 51. 1-57958-207-9

[5] Singh, Simon; Ernst, Edzard (2008). "The Truth About Chiropractic Therapy". Trick or Treatment? Alternative Medicine on Trial. Londra: Bantam Press. ss. 148. ISBN 978-0-593-06129-9. OCLC 190777228.

[6] Novella, Steven (22 Mart 2017). "Cracking Down on Chiropractic Pseudoscience". sciencebasedmedicine.org (İngilizce). New England Skeptical Society. 19 Aralık 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 19 Aralık 2019.

[7] Hansson, Sven Ove (1 Haziran 2017). "Science denial as a form of pseudoscience". Studies in History and Philosophy of Science Part A. Cilt 63. ss. 39-47. doi:10.1016/j.shpsa.2017.05.002. ISSN 0039-3681. 14 Nisan 2019 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Şubat 2020 – Elsevier Science Direct vasıtasıyla.

[8] Ernst, Edzard (1 Nisan 2009). "Complementary/alternative medicine: engulfed by postmodernism, anti-science and regressive thinking". The British Journal of General Practice. 59 (561). ss. 298-301. doi:10.3399/bjgp09X420482. ISSN 0960-1643. PMC 2662117 $2. PMID 19341568. 9 Mart 2021 tarihinde kaynağından arşivlendi. Erişim tarihi: 1 Şubat 2020.

[9] Williams, William F. (2000). Encyclopedia of Pseudoscience: From Alien Abductions to Zone Therapy. Facts on File Inc. p. 51. 1-57958-207-9

[1]

[2]

[3]

[4]